Biekorf. Jaargang 36

[p. 335]

Een Algemeen Concilie dat nooit bijeengekomen is.

PHILIPS van Marnix, in zijn beruchten Biënkorf der H. Roomsche Kercke (1569), wil 't oppergezag van den Paus afbreken en alleen toekennen aan de gemeenschap der geloovigen, die hunne macht zouden uitoefenen in 't ‘Concilie Generael’. De Kerkvergaderingen der ‘H. Roomsche Kercke’ zijn niet algemeen, beweert Marnix: alle standen moeten er tegenwoordig of ten minste vertegenwoordigd zijn; de mindere man mag er met evenveel recht zetelen als de bisschoppen en godgeleerden.

Op dit stuk antwoordt hem de Kortrijksche pastoor Jan Coens in zijne Confutatie oft Wederlegginghe vanden Biencorff (Leuven, 1598), f. 90 r. en v. Hij trekt het gevolg uit Marnix' kettersche redens en geeft een geestige beschrijving van een ‘Concilie Generael’ dat den droom van den nieuwen kerkleeraar zou verwezenlijken. Die voorstelling en opsomming is vooral merkweerdig, om de veerdigheid waarmee de schrijver spelend-weg de woorden schikt en smeedt, met opzet ordeloos door en tegen elkaar werpt; als ze maar naar den zin tegenstrijdig botsen, of naar den klank voegen en rijmen. Hij grijpt naar die spottende ‘woordkunste’ omdat, zooals hij zegt f. 108 v., ook Marnix' radens ‘gheen propoosten en zyn van gewichte, maer meer schudderije ende gecsmeer’.

‘Op dander zijde, moestmen ontbieden tot het Concilium, den Keyser, den Coninck, ende alle de Princen, Graven, Signeurs, Jonckers ende Monsseurs: met alle de Keyserinnen, Coninghinnen, Princessen ende edel Vrouwen, ende alle de Staetdochters ende Camenieren. Daerenboven moestmen doen eenen generaelen oproep, van alle ambachten. Cleermakers, schoenmakers, raymakers, ghereelmakers, mandemakers, mes-

[p. 336]

makers, sloetmakers, ghelaesmakers, schrijmakers, brilmakers, ende spellemakers, potghieters, lootghieters, tenghieters, clocghieters, ticheldeckers, schaelledeckers, metsers en pleckers, panneleckers en penneleckers, en plateelleckers, vlaeybackers, pastaybackers, coreelbackers, potbackers, reynwerckers, legwerckers, borduerwerckers, baerbiers ende droochscheerders, schoenlappers en blaesbalclappers, stoeldrayers, coordedrayers, en (f. 99 v.) coppedrayers, swijnders en twijnders, lontespinners, ploechtreckers en wercktreckers, steenhouwers, beenhouwers, brouwers en leyrtouwers, kaffkoenvaghers sonder leere, ketelbuyters en vrybuyters, timmermans, waghemans en schipmans, wullewevers en linnewevers, volders en molders, kremers en cooplieden, liegaerts ende luyaerts, tuysschers ende dronckaerts. Jae noch, spinnerssen, nayerssen, heckelerssen, ende niemant en soude moghen uitghelaten zijn, oft anders, ten waer gheen generael oft alghemeyn Concilie.’