Biekorf. Jaargang 36

Drie stukken over de Belgische Omwenteling van 1830

I) Een verslag over den opstand te Thielt op 25 September 1830.

II) Het stadsbestuur te Brugge spelt de les aan het provinciaal bestuur van West-Vlaanderen. 9 October l830⁽¹⁾.

(1) Zie: L. Ryelandt. La révolution de 1830 à Bruges, in Annales de la Société d'Emulation de Bruges, 1905, bl. 275.

[p. 232]

III) Het verslag van den ‘reporter’ van den ‘Standaert van Vlaenderen’,⁽¹⁾ over de gevechten rond Sluis (30-31 October 1830)⁽²⁾.

(1) Dit blad verscheen te Brugge iederen Dinsdag, Donderdag en Zaterdag.

(2) Vgl. L. Ryelandt. a.w. bl. 291-292.

I.

District Thielt

Thielt, den 25 September 1830.

Politie

Buitengewoon rapport

N^o 326 p.

Zeer vertrouwelijk

Bij mijn schrijven van gisteren n^r 324 p had ik de eer Uw Hoog Edelgestr. berigt in te zenden, nopens de gedane poging om hier de Brabandsche driekleurige vlag uit te te steken. Gelyk ik daarby zegde is de kommandant der schuttery, Emile Mulle, daarvan de heimelyke opruyer geweest.

De volgende personen zyn met hem gemeen van inzigten en streven:

Jan Plettinck-Priem, koopman in linnen; Jaeob Plettinck-Priem, horlogiemaker en herbergier; Augustin Guillemyn, paardenarts; Jacob Dierckens, koopman in likeuren; Joseph Larmuseau, goudsmid, vader van Jan Lucifer; Florentin Priem, leerlooyer; Jan Lacroix, officier der schuttery; Constant Lacroix-Loontjes, winkelier; Jan Gheeraert, apotheker; August Roelens, winkelier.

Hunne werktuigen die de vlag rond dragen waren:

Petrus Roets, wagenmaker; Johan Beggia, glazenmaker; Petrus Van Iseghem, zadelmaker; Pieter Lecontre, horlogiemaker; alle vier sedert weinige jaren hier wonende. De drie eersten vielen dezen morgen reeds openlyk tegen hunne aanstuwers uit, en zy zouden door hunne bekentenissen de policie in staat gesteld hebben om stellige bewyzen ten laste van deze te verkrygen, zoo dezelve door hen niet waren ontboden geworden en hunne rol voorgepredikt.

Het ontdekt zich ten minste dat de vier laatstge-

[p. 233]

noemden met pistolen gewapend waren benevens eenigen die hen volgden; dat een en dertig personen waren zamengezworen om de vlag op den toren te plaatsen; maar dat de meesten, uit vrees achtergebleven zyn.

Gisteren avond waren er wel duizend personen rond de herberg de Hesp, bewoond door den paardenarts, alwaar men met de vlag was zamengeloopen; en daaronder velen van het graauw. Dit heeft de Policie Commissaris Van Lokeren niet belet zich derwaarts te begeven en de vlag te doen afgeven en in bewaring leggen. Men verbeelde zich hoe zulks de in het heimelyk werkende opruyers teleur gesteld heeft.

Heden dacht men met meerder geweld eene nieuwe proef te doen; maar de tijding der intrede van zijne Koninklyke Hoogheid Prins Frederik binnen Brussel, ons door het Journal de Gand medegedeeld, heeft de uitvoering van dit ontwerp doen verschuiven. Mogen slechts de tydingen van Brussel by voortduring gunstig zyn. Ondertusschen heeft de Policie Commissaris Van Lokeren, die, in het doen afrukken van verscheidene driekleurige cocarden en het uitoefenen van de strengste waakzaamheid, blyken van moed en trouw gegeven heeft, door dit laatste bedryf, misschien eene reeks onheilen voorgekomen; en ik geloof dat dezelve hierdoor op de welwillendheid der hoogere overheid des te geregtiger aanspraak verkregen heeft, daar vele ambtenaren, op dit oogenblik, een ten minste twyfelachtig gedrag aan den dag leggen⁽¹⁾.

De Commissaris van het district Thielt,

L. Aëben.

(1) Staatsarchief Brugge, Modern Archief, Bundels, 3^e reeks n^r 1615.

II.

Le Conseil de Régence de la ville de Bruges.
Aux Nobles et très Honorables Seigneurs composant le Collège des Etats Députés de la province.
Nobles et très-Honorables Seigneurs,
Nous avons eu l'honneur de vous faire connaitre notre

[p. 234]

adhésion formelle au Gouvernement provisoire. Dans la position où cet acte nous place, Vous sentirez Nobles et très-Honorables Seigneurs, qu'il nous importe de savoir si, de Votre côté, Vous reconnaissez le même Gouvernement, étant obligés de Vous déclarer que dans le cas contraire, il nous est désormais impossible de continuer à correspondre avec Vous, comme autorité provinciale.
Nous Vous prions de nous faire une prompte réponse.
Agréez, Nobles et Très Honorables Seigneurs, l'assurance de nos sentiments très respecteux.
L'Echevin président du Conseil
Coppieters t'Wallant.
Par Ordonnance:
Le Secrétaire,
Scourion.

Bruges, 9 Octobre 1830, n^r 6.
A la Régence de la Ville de Bruges,
Répondant à une lettre du conseil de régence de la ville de Bruges, sans n[uméro] ni date, reçue aujourdhui, nous avons l'honneur de l'informer que nous exerçons l'autorité dans la Province d'après les lois et reglemens existans qui déterminent nos attributions, de la même manière que les régences des villes exercent leur autorité dans les limites de leur ressort. Que nous décidons sur les affaires qui sont de notre compétence, et referons au Gouvernement provisoire à Bruxelles pour celles sur lesquelles nous ne pouvons pas statuer⁽¹⁾.
R.^(2)..
BvZ.⁽³⁾.

(1) Staatsarchief Brugge. Modern Archief, Bundels, 3^e reeks n^r 1615.

(2). Roels: provinciale greffier van West-Vlaanderen.

(3) Bernard van Zeveren, lid van de Gedeputeerde Staten van West-Vlaanderen

III.

Sedert Vrydag laets dat onze garden civique en vry jagers voor Westcapelle vertrokken zyn, als ook de linie troepen en artillery is men niet eenen oogenblik gerust geweest, op hunne komst zyn zy handgemeyn geweest tegen den vyand en allen vegten met den grootsten moed. Den vyand is op alle pointen verstooten, gisteren morgent met het aenbreken van den dag tot zeer laet in den avond heeft men zonder tusschen poisen geschooten op de geheele linie. Van het Haeze gras wierd met het kan[on] gevuerd het welk

[p. 235]

door de hollandsche kan[on]neerbooten, welke aldaer aengekomen waeren, beandwoord wierd; De ka[non]neerbooten wierden genoodzaekt afte wyken en konden aen de onze geen naedeel toebrengen. De linietroepen en de garden civique verdedigden met moed de stand plaetzen in de rigting van Sluys, en de garden civique hebben zig weerdig getoont van den naem van burgersoldaeten; ongeduldig geworden zynde, zyn zy eyndelyk nae den middag vooruyt getrokken, hebben de afgebroken brugge hersteld, zyn met het kanon er over gemarcheerd dat door de pompiers van Brugge wierd bestierd en om vier ueren naer middag was de vyand in alle rigtingen verstooten, en wierd St Anne ter muden omringd. D'Hollanders sterk in getal, wierden op alle pointen door de scherpschutters van de linie en van de garde civique aangevallen, en verlooren zeer veel volk; eenige van hunne gekwetsten zyn in onze handen gevallen, als ook zijn er verscheyde krygsgevangenen gemaekt. Met het vallen van den avond hebben de onze hunne standplaetzen ernomen.

Verscheyde onzer garde civique zyn gewond, als ook eenige soldaten van de linietroepen.

Men moet den grootsten lof toeschryven aen de inwoonders van Westcapelle die om zeggens alleen den last draegen, en die alles geven wat zy kunnen tot bystand der troepen en dan nog meer ook deelnemen in de gevegten als scherpschutters.

Den onvermoeyelyken Major Paulis⁽¹⁾ is aen het hoofd van alle bewegingen en aanvallen en verdient den grootsten lof. Ook maeken de soldaeten en burgers staat op hem.

Men verwagte er met ongeduld bystand in artillery.

De vier stukken kanon die eergisteren van Yperen alhier aengekomen zyn, zyn heden morgent vcor Westcapelle vertrokken alwaer zy met verrukking zul-

(1) Bevelhebber van het eerste bataillon van het 6^e linie-regiment.

[p. 236]

len ontfangen worden. Den heer pastoor van Westcapelle geeft zig veel moeyte om alles te doen bezorgen.

Vriend van Herswynghels⁽¹⁾ verwerkt deze bovenstaende regelen, en bezorgd alvroeg de copy want ik moet by na den ganschen dag afwezig zyn. Ik heb gisteren by het gevegt geweest op byna al de pointen⁽²⁾.

(1) Hoofd van de 6^e Afdeeling in het provinciaal bestuur van West-Vlaanderen.

(2) Staatsarchief Brugge, Modern Archief, Bundels, 3^e reeks n^r 1640