Biekorf. Jaargang 36

[p. 6]

Breedere aanteekeningen

O 't Ruischen van het ranke riet.

Met dat gedicht als loktoon liet Gezelle, begin April 1858, het Prospectus van zijn eersten bundel de wijde wereld in (zie in onze Bio-bibliografische Inleiding den brief van Eugeen Van Oye die het bewijst). Het stuk was toen nog aanzienlijk verschillend van wat het in DO.¹ uiteindelijk zou worden: in die eerste gedaante met als titel De Bedroefde, vinden we het in Alberdingk Thijm's Volks-Almanak voor Nederlandsche Katholieken, in het jaar des Heeren 1859 (Am^m, Van Langenhuysen) blz. 220-221, met onmiddellijk daarna een eerste proeve van den Thouroutschen lievelingsdiscipel ‘Moed en Betrouen’. Blijkens de vrij talrijke varianten, (zie in onze tekstbezorging onder VA.) heeft dus de dichter, tusschen de aankondiging en de verschijning van zijn dichtbundel, nog méér dan één stuk bewerkt, al noemt hij 't in een brief aan Van Oye (van omstreeks Kerstdag 1857) onder de stukken die hij ‘in éénen trek gemaekt (had), v.g. Excelsior, 't Riet, etc., die 'k nochtans [voegt hij er bij] alle volgens den raed van al wat letterkundig is of geweest is, nadien met koelen bloede hebbe nagezien en verbeterd, zonder nogtans, peize ik, die hoedanigheid van spontaneiteit te verliezen;...’ (zie Vlaamsche Kunstbode, 1906, blz. 133).

Dezelfde brief, waaruit die woorden zijn, geeft meteen een veilig aanknoopingspunt voor de dateering, althans een stellig terminus ante quem, en algemeen wordt aanvaard, dat het stuk een der eerste uitingen is geweest van Gezelle's volledig, weelderig-openbloeiend dichterschap in zijn eigenlijke Poësis-klasse, die hij pas November 1857 te leiden kreeg. Anderzijds vernemen we uit de vrij scherp omlijnde herinneringen van Hugo Verriest over dit gedicht (in C. Gezelle's Kg. I, blz. 89) dat het stuk 's winters gemaakt werd: wat dus den ontstaanstijd zoowat verlegt tusschen half November en half December 1857.

Het riet, dat hier, in zoo onzeggelijk diepe en aangrijpende symboliek, den rijken ondertoon van Gezelle's priester- en dichterweemoed verklankt, stond bij de Mandelbeke - leert Verriest ons verder: ‘en 't was met een van die rieten in zijne hand dat hij eens 's winters vóór ons zweefde en zwierde in het “edel Spel der Schaverdynders”’. Al dadelijk na zijn ontstaan kreeg het innige, zangerige lied zijn muziekale begeleiding van Johan Destoop: in een brief aan Thijm (d^o Feestdag van den H. Vincentius Ferer = 5 April 1858): ‘'t Gedichtje is van Mr. Stoop getoonzet en zoo 't Ued. welgevalt zal ik de muziek wel eens achter zenden’. (zie C. Gezelle, in De Beiaard II [1918] blz. 504). H. Verriest zegt van de wijze (l.c. blz. 89): ‘voor mij nog 't schoonste muziek dat op die woorden ooit gemaakt werd’. En werkelijk, Johan De Stoop, Matje Stoop zooals men hem te Roesselare algemeen noemde, was een begaafd musicus, naar het oordeel van velen. Gezelle's hoogergemelde brief aan Thijm geeft hóóg op van des Maëstro's muziekale werking in 't Roesselaarsch leergesticht (zie l.c. blz. 504) en Thijm zelf, wellicht door Gezelle genoopt, bespreekt met sympathieke warmte van toon zijn ijveren voor neogothiek in de toonkunst, in D.W. VI (1861) blz. 276 vlg... Van Oye, de kinderlijke zanger met het gulden, rijke stemgeluid, onder alle Kleinseminaristen zeker de meest geziene medewerker in De Stoop's ijveren voor het muziekale

[p. 7]

DE Jubileum-uitgave van Guido Gezelle's volledige werken wordt gedrukt op papier en formaat en met de letter van dit prospectus. Deze uitgave zal 18 deelen omvatten van gemiddeld 260 bladzijden elk.

Het eerste deel Dichtoefeningen, tekstkritisch ingeleid en aangeteekend door Dr Fr. Baur, met een inleiding over Guido Gezelle door Prof. Dr. Aug. Vermeylen, verschijnt 1 Mei 1930. Het tweede deel Kerkhofblommen bezorgd door wijlen E.H. Al. Walgrave verschijnt 15 Mei. Het derde deel Gedichten, Gezangen, Gebeden en Kleengedichtjes, bezorgd door Dr. P. Allossery, verschijnt 1 Juni. Verder elke maand, ten minste een deel.

Dank zij den steun van het Gezelle-comité is het mogelijk, een, gezien de verzorgde uitvoering, betrekkelijk lagen prijs vast te stellen: 25 fr. per deel.

Deze uitgave is ook gebonden verkrijgbaar, drie deelen in één band; naar keus in zes geellinnen banden bedrukt met zwart of in blauwlinnen banden met goud bedrukt. Band en binden kosten slechts 15 frank per band.

WEELDE-UITGAVE. Van deze jubileum-uitgave worden honderd genummerde weelde-exemplaren gedrukt. Vier en zeventig exemplaren op geschept Hollandsch papier ‘Van Gelder en Zonen’ en zes en twintig exemplaren op Japansch Kozo-Vellum.

Het Hand Geschept Oud-Hollandsch papier werd door de koninklijke papierfabrieken Van Gelder en Zonen, speciaal voor deze uitgave vervaardigd en draagt in elk vel het watermerk ‘Guido Gezelle’. Van deze 74 exemplaren zijn er 37 voorbehouden voor Vlaanderen, 25 voor Nederland en 12 exemplaren komen niet in den handel.

De inschrijvingsprijs per deel van de exemplaren op het Hand Geschept Oud-Hollandsch papier is fr. 75.

Van de 26 exemplaren op Japansch Kozo-Vellum, genummerd van A tot Z komen slechts 22 exemplaren in den handel. Inschrijvingsprijs per deel: fr. 225.

Voor de weelde uitgave op Hollandsch papier werd een vollederen band ontworpen met een halfverheven Gezelle-kop op het plat. Voor de exemplaren op Japansch Kozo-Vellum werd een marokijnen band ontworpen. Aan de liefhebbers voor de weelde-exemplaren wordt op verzoek eene reproductie van deze banden met beschrijving toegezonden, alsook specimen van het Oud-Hollandsch papier of van het Japansche Vellum.