Biekorf. Jaargang 34

Mengelmaren

Boekennieuws

E.H. Aug. Benoot. Christus-Koning, Bijbelsch tooneelspel. Oudenburg, Smis. 1928, in-8ⁿ, 124 bl. = Fr. 12.

Vlaanderen is het land waar ze geren altijd allemaal ‘meedoen’, welverstaan dààrin waarin men werkelijk ‘doende’ is: niet in dracht of ander gepronk, maar in kunst of bedrijf, of verzet of geroer. Daarvandaan, hier de bloei eertijds-geweest van ‘Gemeenten’ ‘Rederijkers’ ‘Kermissen’, heden van ‘Wetenschap’. ‘Maatschappelijke zorge’ en weer laatst van ‘Tooneel’ of Vertoogkunst.

Hier is 'n stuk ten dienste van ‘'t meedoen’ in Volksvertoogkunde.

't Is 'n verdienstelijk stuk, want het strekt om den dorst van het volk, dorst die nu staat op ‘vertoogh’, heerlijk te laven aan 'n eeuwige bronne van schoon's, het koninklijk Lijden des Heeren.

Maar daar is 'n gevaar aan het laven van 't volk! Waar het volk werkt met de kele... het volk vraagt maaralsan en vele! En zoo komt het dat Stellers-voor 't volk leeren meer werken om zeere, en min voor de kunst. Meestendeel 't is geen jammer! Maar hier is het jammer. E.H.B. bewijst door zijn werk, dat er hem maar één dingen schortte, da' 's tijd: tijd om zijn vele gedachten,

[p. 351]

zijn menige beelden en schetsen, zijne volksaardige wenken en woorden, zijn lust in 't gehandel der spelers, zijn smake in 't gewend van 't vertoon, zijn zoeken naar 'n rampspeligen band, met één woord, zijne kunststoffe en -krachten, vastegebonden te krijgen en met eenheid en evenwicht samen te snoeren.

Kon hij meer tijd daaraan steken: Nu staat zijn stuk, niet als 'n vertoog van 'n spel, maar als vertoog van spel...- middelen. Hij geriefde nu 't volk; kon hij 't stuk eens herwerken, met tijd, hij zou er mee ook de kunste gerieven.

Hij leerde van 't volk: hij zag en hij hoorde, hij voelde en hij leefde ongetwijfeld met 't volk. Hij leere nu nog: het schaven en 't schikken en het àl-aan-malkaar-doen-gelijken,... de tale zoowel als 't vertoog.

_**_*

Uit Opdebeek's Wetenschappelijke Reeks voor de Jeugd... door Herman de Roover (vgl. boven bl. 320).

R. Ehnam. De Verlichting door de Eeuwen heen. 36 bl. met talrijke afbb. = Fr. 1,75.

Van in den ouden tijd tot heden, de Verlichting in huis en erbuiten. Gevonden verbeteringen. - Benevens de geschiedkunde, ook wetenschappelijke uitleg... gegeven door iemand die thuis toogt te zijn in 't brengen van licht dààr waar er meest bij behoort, te weten in zaak van verlichting.

_**_*

P. A[llossery]. Eerw. Heer Victor Van Coillie † onderpastoor van Ingelmunster. - Het Schelleken van Ingelmunster, Parochieblad. Jg. x, t^k 14: 11-xi-1928.

V.V.C. was 'n leering van GG., en 'n leergenoot van Willaert, de Gheldere, Gustaf Verriest, R. Deryckere en meer. Hier, bondig en duidelijk, zijn deel in de roeringgeweest, zijne veerdigheid en zijne werken: De Drie Verhalen De Kruisvaart der Kinderen, Lezingen...; en hoe Gezelle hem heeft weten te schatten. Allemale zoodanig uiteengedaan dat dit ‘leventje’-hier meehelpen zal tot de algemeene geschiedenisse van Gezelle-z'n tijd.

L.D.W.

Raapkermisse

IN Belle Ambacht meer, in 't Casselsche min, was dat vóór den oorlog bekend. Bestaat dat nu nog, 'k en wete dit niet.

[p. 352]

Eenmaal dat 't àl van het land was, de hommel geplokt, de tabak aan 't droogen en de zaaitij'n gedaan of albij, dan was het kermis alom, en ommegang beurtelings in al de groote herbergen landewaard.

Ik herinner me nog de ‘raapkermisse’ van 't Rietveld achter den steenweg al gaande van Wormhoudt op Cassel, den tweeden zondag van Zaaimaand. De mei zat boven de deure. En de baas had rapen gekweekt in z'n lochting; en de schoonste daarvan wierd gepint en vastegehangen aan de zolderinge te midden in de herberge. En ik ben me toen laten uiteendoen dat er, 'n keer, zulk 'n groot-stuk-van een-rape was dat ze die voerden door de straten van Wormhoudt, hangende aan 'n bierboom waar twee mannen mee stonden vanboven op de karre.

Dat is leute van eertijds.

[M.d.l.C.]

Veriemandingen

(Vgl. boven, bl. 49). Hier nog een.

- 'k En ben maar-meer-goed om bij zuster Bedje te slapen (= om in bedde te zijn).

En men doe er ook bij: de Zegsmannen uit de Zeispreuken, zegt Loq, (o. 't w. ‘Gat en scharre’) b.v. Scharre, Hoofd, Smout, enz.

L.D.W.

Op 't woord ‘Schol’ (boven, bl. 289-293). In oud en nieuw bertoensch luidt dit woord Skolae en beteekent goudvisch, in 't fr. dorade. Vgl. het bertoensch wdb. van Le Gonidec. bl. 526.

J. Valckenaere.