Biekorf. Jaargang 34

Mengelmaren

Boekennieuws

Van in en rond Poperinghe. Uit de verzameling van Hendrik Adriaen, veearts te Poperinghe. [Lichtbeelden en uitleg, op steekbladen (reeds 41) 22 × 16]. Poperinghe, Sansen, vanaf 1924. Niet in den handel.

Wie, ‘in en rond Poperinghe’, 'n kent niet ‘Meester Adriaen’ den ruwrechtschapen gulhertigen man, den eeuwigen verzamelaar en bezorger van oudheden, nooit uitgesproken over oud-Poperinghe-en-ommelands? Sedert 1924 geeft hij nu en dan, voor de vrienden, bladjes in druk met lichtbeelden en uitleg, op merkweerdige veroorlogde kunstschatten uit de streek. Deed elk, van die 't kan, zoovéél voor zijn geweste! Die bladjes op twee touwtjes gesteken, kan men bewaren. Eerste-goê gedacht! Maar... daargelaten of 't nu allemaal waar is wat er in die besprekingskes staat, wordt er gezorgd dat dit werk en die verzameling niet eens nog uiteenvallen?

Jan Van Bossche's Liederen en Gedichten, opgezocht en verzameld door Ed. Van Dooren te Vracene. Gent, Van Melle, in-8ⁿ, 120 bl. met deun-overnamen.

J. Van Bossche (van Vracene, 1776-1845) timmerman, en

[p. 127]

begaafd van geest, trok het hem aan ook ‘avondschole’ te houden, maar bleef dwers en door timmerman... tot in zijn geesteswerk toe. Hier 'n wondere verzameling van zijne volks geleerdheid in overgebleven liederen en gelegenheidsstukjes.

Vanwege ‘De Sikkel’ (Kruishofstraat, 223, te Antwerpen) tal van schattig-schoone uitgaven, die Vlaanderen's boekwezen wederom veel eer en veel voordeel gaan aandoen.

- Alzoo: Katherina Boudewyns' Prieelken der Gheestelyker Wellusten, met inl. en aanteek. van Dr. Hermance van Belle. (Uitgeg. voor de Seven Sinjoren). Antwerpen, 1927, kl. in-8ⁿ, 176 bl. met afbb. en wdb. Fr. 35.

Nog een oude Vindster [±1520-±1603, '4...] van westvlaamschen bloede, wier zoet vloeiend en stichtend ‘Prieelken’ weldra haast verloren was.

- Alzoo ook: Cleyne Proefstuxkens uit de Poëzie van Justus de Harduyn (1582-1641), verzameld en toegelicht door Dr. O. Dambre. Antw., 1927, in-8ⁿ, 112 bl., met wdb. Fr. 35.

Die landsche geestelijk, uit een gentsch hooggeslacht en aangeland in het Dendermondsche, ‘is de schakel tusschen Van der Noot en Poirters, en baant den weg naar De Swaen en Gezelle’. Hier: een voorloopige mededeelinge van eenige uit zijn zoo lijze en toch laaiende voelgezangen.

- Dan: Werken van Michiel De Swaen [1654-1707], uitgeg. door Dr. V. Celen, met de medewerking van Dr. C. Huysmans en Prof. Dr. M. Sabbe. [Levensbericht]. I. De Tooneelspelen, bd. 1. Antwerpen, 1927, in-8ⁿ, lxxxvi-280 bl., met afbb. Fr. 40.

In dit boekdeel (eerste van 6 teweeg): drie zijner zes oorspronkelijk-vlaamsche tooneelspelen. De Mensch-wordingh, De Verheerlijckte Schoenlappers of de Gecroonde Leersse, Triomf van het kristen Geloof over d' Afgoderij in de Martelij en de doot van de H. Maget en Martelaresse Catharina, zoo dicht mogelijk naar het eigenhandig stel van den Vinder. Beknopt en kieskeurig toegelicht, oordeelkundig vast. 't Beslist volledighoofdwerk teweeg over De Swaen.

- V. de Meyere. De Vlaamsche Vertelselschat, verzam. en toegelicht. Bdd. I en II. Antw. 1925 en 1927, in-8ⁿ, 312-320 bl. Afbb. door V. Stuyvaert. Elk 32,50 fr.

Oordeelkundige uitgave van 180 ‘vlaamsche’ vertelsels.

De strijd is nog niet uitgevochten omtrent de vrage of er ‘vlaamsche’ vertelsels bestaan, en zoo ja (wat begint aangenomen te worden) vooral dan of zij ontschoten zijn aan zuidersche ofwel aan oostersche groeiten, ttz. aan fransche of aan duitsche, de vlaandersche aan de eene misschien en de brabantsche aan de andere. Heer VdM. laat meerendeels dezen twist over de afstammingen op zijde, en tracht voorgoed den ‘vlaamschen’ schat (vlaandersch en brabantsch

[p. 128]

te zamen) vaste bijeen te krijgen. Wat reeds niet gemakkelijk gaat: want hoe moeilijk is 't niet een volksvertelsel naar voren te brengen zooals het werkelijk in den geest en uit den mond komt van 't volk, en zonder dat de vastzetter zelf iets ‘van 't zijne’ of (volgens den aard zijner eigen geleerdheid) iets ‘van vreemd's’ daaraan bijdoet? Of we hier het uitsluitelijk in-volksche en in-vlaamsche voorhanden hebben, kan nog eenigszins worden betwijfeld. Wat niet belet dat de verzameling hoogstverdienstelijk voorkomt.

- Ant. Longerstaey. Lobbe en Sefa['s jeugd]. Antw. [1927], 156 bl., met teeken. van Elza Van Hagendoren. Fr. 20.

Kinderlijk verhaal uit het volksleven, zooals men meer en meer pleegt in ons vlaamsche boekwezen. En dat is inderdaad smakelijk eigen. Maar waarom, als de streving naar 't eigene gaat, waarom hier uitgekomen met dat infransch en tonzent-nog-doorvreemd oorbeeld van 't kinderlijk wedervaren van twee kleinen die zijn ‘één knechtjen en één meisjen’? Wij hier, we 'n zijn daar niet voor, we hebben dat nòg gezeid; noch ook 'n zijn-we-niet voor tal van fransche woorden, op zijn antwerpsch-brusselsch her en der in de rede gemengeld, woorden die gemakkelijk konden vermeden. Enja, waarom niet: waar we doen achter iets dat volkswijsde ‘vlaamsch’ wezen moet, doen we 't toch vlaamscherwijze en niet op zijn fransch!

L.D.W.

TE Brugge. Kinders aan banke, 'n doen niet voort? Vaderen Moeder gaan zeggen: ‘Al-ha! We gaan e' keer zien; wie gaat er 't Onze-Vrouwtje zijn uit 't glazen kastje, en wie gaat er 't Tseezetje zijn op 't ezeltje, en wie gaat er 't duiveltje zijn op 't dek?’... - Hoe dat de sprekende kunst uit de beeldende ontstond!

T.R.