Biekorf. Jaargang 34

Skald^o

UIT Biekorf 1927, blz. 258, verneem ik dat er in het oudengelsch een woord Scald bestond, met de beteekenis ‘bieze’, en dat dit woord nog voortleeft in eene engelsche gouwspraak, onder den uitgebreideren vorm Shalder. Of dit iets gemeen heeft met den Scheldestroom, is een vraag die ik in het midden laat. Doch is het geoorloofd te zien of wij dit woord niet in eenige oord- en waternamen kunnen terugvinden; want bieze, riet, *roos, ruisch en dergelijke gewassen leenen niet zelden hunnen naam aan de plaatsen, gronden of beken, waar zij voorkomen. Van daar namen als Biesbosch, Biesbeek, Bieswal, Ribeke, Riethoek, Rillaer, Roozebeke, Ruischbroek, enz.

Dit woord Skald^o bestond ook bij de Nederduitschers. Jellinghaus: Die Westfälischen Ortsnamen, geeft onder Schale, Scholle (die hij vergelijkt met Schale = Trinkgefäss!): Scaldi, 890 = Scholde, 14^e eeuw = nu Schade en Plaggenschale. Schollbruch, in 1234: de Schaldbroke. Scholl-Egge, een berg, Schollenberg, die Schollenköppe.

Een deel oordnamen in onze gewesten vinden in ditzelfde woord hunne verklaring.

[p. 105]

*Skald^o moest worden in WVl. schoud(e), in OVl., Brab. schouw > auw, ook gesproken âv en â, in het uiterste oosten ook schald(e) schold(e). Van daar:

Schouwbroek, onder Vinderhout (OVl.),

Schaubroek, onder Zomerghem (OVl.) en familienaam Vanschoubroeck,

Schaedbroeck, onder Overijsche (Brab.).

Schalbroek, onder Lummen (Limb.).

In de oudere taal vindt men Scoudebruch, in 1216, bij Serrure: Cartul. de S. Bavon; en Scoudebroeck, in 1282, bij De Smet: Corpus Chronic. Flandriae.

Scaubecq, onder Sgravenbrakel, La Hamaide en Wannebecq (Heneg.). uit *Skaldbeke. - Escobecques (Nord), reeds ‘Escobec’ in 1096 (z. de Flou), zal wel een anderen oorsprong hebben.

Schoudervliet, onder Wulpen (WVl.), te vergelijken met eng. shalder.

En aangezien, in onze oostelijke gouwen, soortgelijke klankwetten heerschen als in de nederduitsche taal, mag hier wellicht ook Schollebeke, onder Lier (Antwerp.) genoemd worden.

Schauwberg, onder Lubbeek (Brab.). Familienamen Schauenberg, Vanschauwenberge, Vanschouwenberg. Vgl. ndd. Schoilenberg.

Schaansberg, onder Leerbeek (Brab.), met analogische s voor Schaanberg = Schauwenberg = *Schoudenberg. Vgl. te Brussel: Kaanberg = Kauwenberg = Koudenberg.

Wat is Schoudemonthoek, te Poperinge (WVl.)?

Schaanvorst, onder Zandhoven (Antwerp.) = Schauwen- = Schoudenvorst.

Scaltlar, ± 1220, bij Serrure: Cart. de S. Bavon, met t uit d, als slotklank der lettergreep. Men zou genegen zijn hiermede den gesin. Schollaert (ook Scholaert geschreven) te vereenzelvigen; deze is een naam eigen aan de oostelijke deelen van ons land, en bijgevolg vergelijkbaar met Schollebeke en Schollenberg.- De slot-t, paragogische of achtergevoegde t, is een in de brabantsche gouwspraken gewoon taalverschijnsel: Hoeilaart, vroeger Holar, Hoelaer; gslnn. Rielaert - rie(t)laar, Caulaert, Van Cauwelaert = koude laar, enz.

Het oude Scaldi, althans in eenen of anderen naamval, kan aanleiding geven tot eenen omgeklankten vorm, met e uit a; daarom weze hier gewezen op Schelde, een gehucht op Westnieuwkerke (WVl.) en op Schellestraat te Stockroye (Limb.). Vgl. den gesln. Schelstraete.

Het fransche Escaudain (Nord), uit Scaldinium, ligt wel niet op de Schelde, maar toch dichte bij, zoodat het wel mag

[p. 106]

gelden als eene afleiding van Scaldis; doch verbiedt niets daarin eene mogelijke afleiding te zien van scald^o met de beteekenis; plaats waar scald^o in overvloed te vinden is.

Uit hetgeen voorgaat, mag men vermoeden dat de eene of de andere duitsche Schalbach, Schallbach, hier ook zou kunnen ondergebracht worden.

Uit Engeland zou ik vergelijken: Shalbourn, Shaflleet, Shalford; met omklank: Shelburn(e), Sheldewick, Shelford, Shelland, Shelley, en Shalden, Skeldon (-? Scaldinium).

A. Dassonville.