Biekorf. Jaargang 34

Wild-e 'en muilpere... of een appel?

‘Biekorf,

ER is wel geen been aan gebroken en 't Land niet in gevaar, maar vinde 't toch verkeerd in Mengelmaren dingen opgenomen te zien, om 't even van wààr ze komen. Dit “procédé” is “anti-wetenschappelijk” heet het bij geleerde taalspeurders en vak-folkloristen, en er is iets van: omdat men een woord of spreuke éénmaal en door één persoon hoort gebruiken, is het niet voldoende om dit als gangbare munte te boeken. Overal te lande ontmoet men soms “fantasten” die woorden gebruiken op hun eigen manier, en spreuken... verzieren of uitvinden, los weg lijk sommige veugels die “zot” schuifelen. Dezulke stichten verwarring en hunne spreuken zijn zonder weerde voor de opgeteekende verzameling.

Ik heb het over die “muilpere” die zoogezeid eene variante zijn moet in het spelletje om aan een

[p. 62]

kind een appel te beloven (Biek. 1927, 352). Ik woon nu zoowat 25 jaar in Ingoyghem en make er een vak van om te luisteren, en kenne muilpere enkel met de bediedenis van: een vage, een kaaksmete, een saverlante, een tatse, savelette (soufflet Fr.?) gelijk 't bij Kiliaen geboekt staat: “muyl-peere = Alapa L.”. 't Spelletje met de opgeblazen kaken is bij mijn wete, hier op onze streek, gelijk overal elders, om een ingebeelden appel te geven. Voor alle zekerheid heb ik er nog de drie schoolmeesters bijgehaald en ze zijn eenparig van meening: muilpere in die beteekenis van uwen inzender, nooit gehoord te hebben.

Groete genegen.

Ingoyghem.

Styn Streuvels.’

Vriend Styn mag zeggen wat hij wil, dat is hier wel een... ‘muilpere’. Op onze rechterkake!... Straks bieden we hem onze linkere.

Maar eerst, wat 't in die spreuke zijn moet, een muilpere of een appel?

- Een muilpere, zei Pr. D.D.

- Een appel, zei reeds N.L. (Biek. ald. 352). Dat was te Becelaere.

- Te Ingoyghem toch een appel: Styn Streuvels.

- Te Kortrijk ‘in mijn jongensjaren, ook 'n appel’: P.-P. D.

- In Holland[sch Limburg] was 't een appel. Men vroeg ‘moet-je een appel hebben?’. Men blies de kaken op, en sloeg. Dat werd gedaan, om elkaar voor den gek te houden. Iets anders dus, maar 't zelfde: L.-J. Laurense.

- Enz.

Dank om al die mededeelingen. 't Is nu aan Pr. D.D. zijn ‘muilpere’ weer goed te maken, indien hij wil verkoopen.

... Nu voor Styn Streuvels en gevrienden. Wat het opnemen betreft van dergelijke spreuken, zonder die zelf eerst waar te keuren, of zoo te schijnen toch, dat is bij ons een opzet.

[p. 63]

Zelve alles waarkeuren, ten uitersten, in 't minste, 'n kunnen wij hier niet. Waarom? De tijd ontbreekt, en de uitslag... 'n loont dannog haast-nooit al de gedane moeite: veelal 'n komt geen antwoorde op uw vragen, of, komt er iets, 't is iets dat u niet voort en helpt. Daarom beslisten wij weleer: maar liever op te nemen - als 't toch niet àl te wreed en is - àl 'tgene dat men inzendt, doch onder 't handteeken en de verantwoordelijkheid van hem-die-'t inzendt zelf. Wie dezen dan wil tegenspreken, kan. De menschen spreken geren tegen. Vraagt iets, ze 'n weten 't niet; zegt iets, ze weten 't àl, en beter;... en ze spreken tegen, met woord en wederwoord;,.. en zoo geraken we ten laatste nog-best-van-al aan waarheid en aan wal.

Biekorf 'n is geen woordenboek; een speurboek liever is hij, met zeg en tegenspraak. En komt er strijd omtrent, te beter: waar strijd is, is er leven, en Biekorf is voor... leven.

Wat aangaat dan de meeninge van zoogezeide zeer geleerde ‘taalspeurders, vak-folkloristen’, enz., 'n pakt die meeninge maar niet van te-hoog op. Wij, we zijn dertig jaar al doende, ook met zamelen en zanten en insgelijks met wetenschappelijke volkskunde, en... we wachten gerust het meestendeel van deze Heeren af. 't Was geestig. Telkens toen we hun zeiden in Zitdagen en Tijdbladen: ‘komt, laten we nu eens spreken van ‘procédé's’ en ‘wetenschap’, daar zei er een: dat is voor ‘specialisten’, en de anderen dropen stille weg.

We 'n zijn niet verre nog voor wetenschap in Volkskunde, in geen land nog, en ergst misschien in 't onze.

Biekorf mag voortdoen zoo. 't Is beter in het rapen bij 't koorn kaf te hebben, wat laterhand gezift kan worden, dan eerst te ziften zaad voo zaad, en ondertusschen den grooten hoop allengs te zien verloren gaan

Biekorf.