Biekorf. Jaargang 34

De Volksoptelling in West-Vlaanderen in 1814-1815

IN Biekorf 1927, blzn 203-207, gaf ik de eerste volksoptelling in het Leyedepartement, 't jaar 1796. Toen de Fransche troepen in 1814 ons grondgebied hadden moeten verlaten, werd er nogmaals een volksoptelling gehouden.

De registers ervan berusten op het staatsarchief te Brugge.

Deze optelling werd nauwkeuriger opgemaakt dan de vorige van 1796. Voor iedere gemeente bestaat er een en soms meer registers, die door het gemeentebestuur opgemaakt zijn. In deze registers is elk blad verdeeld in twaalf kolommen: 1^o het nummer van ieder inwoner, 2^o naam der straat of sectie waarin hij woont, 3^o nummer van zijn huis, 4^o zijn naam en voornaam, 5^o zijn ouderdom, 6^o zoo hij eigenaar, huurder of achterhuurder is van het huis, 7^o zijn beroep, 8^o zoo hij een patente bezit (als hij door zijn beroep daartoe verplicht is) of (als hij werkman is) een werkboekje bezit, 9^o zijn geboorteplaats, 10^o welke papieren hij heeft (indien hij vreemdeling is), 11^o 't getal zijner kinderen onder de twaalf jaar, 12^o opmerkingen.

Dank aan de volledigheid der registers vermag ik voor iedere gemeente het volgende aan te stippen:

[p. 14]

totaal inwoners (I.), het getal inwoners boven (b.) en onder (o.) de twaalf jaar. Het getal gezinnen (G.), hoeveel gezinnen er eigenaar (e.), huurder (h.) en achterhuurder (a.) zijn. Het getal huizen (H.) der gemeente, en, daar waar ik het heb kunnen vinden, hoeveel van die huizen onbewoond waren (ob.). Eindelijk (K.) de bedeeling der kinderen onder de twaalf jaar, ttz. aanwijzing van het getal huizen met een, met twee, met drie enz. kinderen beneden de twaalf jaar: telkens stel ik daartoe een eerste getal (de hoeveelheid kinderen, 1, of 2, of 3 enz...), en, mits een komma, daarna een tweede getal (de hoeveelheid huizen waarin dat eerste getal kinderen zijn).

Hier nu, vooraan een algemeen voorbeeld mijner aanwijzingen. Ik stel zoogenomen: Gemeente Assebrouck: I. 621: b. 492, o. 192. G. 97: e. 15, h. 82, a. 0. H. 118, ob. 19. K. 1, 23; 2, 12; 3, 13; 5, 4; 6, 4; 10, 1. Dit bediedt: Totaal inwoners (I.) 621: daarvan zijn boven de twaalf jaar (b.) 429, en onder de twaalf jaar (o.) 132. Gezinnen (G.) 97: daarvan zijn eigenaar (e.) 15, huurder (h.) 82, achterhuurder (a.) 0. Getal huizen (H.) 118: daarvan zijn onbewoond (ob.) 19. Getal kinderen onder de twaalf jaar: 1, 23 = 23 huizen met 1 kind; 2, 12 = 12 huizen met 2 kinderen; 3, 13 = 13 huizen met 3 kinderen; 5, 4 = 4 huizen met 5 kinderen; 6, 4 = 4 huizen met 6 kinderen; 10, 1 = 1 huis met 10 kinderen.

Om een overzicht te hebben van de bevolking onzer provincie tot aan den belgischen tijd, stel ik tusschen haakjes voor iedere gemeente het getal inwoners in 't jaar 1831, voor de steden geef ik er het getal gezinnen en huizen bij. Deze inlichtingen heb ik ontnomen aan het werk van Ph. Vander Maelen en D^r Meisser. Dictionnaire géographique de la Flandre Occidentale (Brussel, Etablissement géographique. 1836, een bkdeel, 8^o, IV + 237 en 121 blzn). Zie in dit werk de bevolkingstafels op bl. 93-98 van het eerste deel (Coupd'oeuil sur la Province de la Flandre Occidentale), alsook iedere gemeente in 't bijzonder in het tweede

[p. 15]

deel (Dictionnaire géographique de la Flandre Occidentale).

Arrondissement Brugge

Opmerking. De registers van Wenduyne en Nieuwmunster waren te kort op het Staatsarchief, het bestuur van deze gemeenten heeft met de meeste welwillendheid de noodige inlichtingen verschaft waarover ik hier beiden nog eens oprecht bedank.

De eigenaars, huurders en achterhuurders der gemeenten Oostkerke, Wenduyne, Zedelghem en Zuyenkerke waren niet aangeduid in de registers dier gemeenten, en zijn dus niet opgegeven hierachter.

De volledige optelling voor Brugge en Thourout wordt aangegeven vóór die van hunne cantons, met daarna de indeeling hunner zelfde bevolking onder de verschillende cantons waar zij bij behoort.

Cantons.

Ardoye.

Ardoye: I. 6495: b. 4439, o. 2056. G. 1189: e. 393, h. 721, a. 75. H. 1260, ob. 53. K. 1, 244; 2, 194; 3, 177; 4, 108; 5, 64; 6, 17; 7, 3; 8, 1; 10, 1. (7363).

Coolscamp: I. 2211: b. 1537, o. 674. G. 383: e. 153, h. 221, a. 8. H. 391, ob. 16. K. 1, 77; 2, 65; 3, 51; 4, 50; 5, 18; 6, 4. (2554).

Eeghem: I. 1669: b. 1187, o. 482. G. 287: e. 106, h. 181. H. 299, ob. 10. K. 1, 58; 2, 63; 3, 37; 4, 24; 5, 12; 6, 4; 7, 1. (1827).

Swevezeele: I. 3820; b. 2744, o. 1076. G. 678: e. 272, h. 404, a. 2. H. 695, ob. 12. K. 1, 140; 2, 91; 3, 114; 4, 55; 5, 26; 6, 8; 7. 2. (4433).

Stad Brugge

Brugge: I. 32047: b. 25628, o. 6419. G. 8450: e. 1106, h. 4981, a. 2363. H. 6897, ob. 345. K. 1, 1312; 2, 822; 3, 518; 4, 276; 5, 120; 6, 25; 7, 7; 8, 1. (I. 42198. G. 10137. H. 7333).

Brugge (1^e cant.)

Assebrouck: I. 621: b. 429, o. 192. G. 97: e. 15, h. 82. H. 118, ob. 19. K. 1, 23; 2, 12; 3, 13; 4, 13; 5, 4; 6, 4; 10, 1. (862).

Brugge (sect. A. en B.): I. 9884: b. 7488, o. 2396. G. 2755:

[p. 16]

e. 387, h. 1425, a. 943. H. 2100, ob. 101. K. 1, 448; 2, 273; 3, 200; 4, 101; 5, 63; 6, 8; 7, 5.

Oedelem: I. 3190: b. 2163, o. 1027. G. 553: e. 225, h. 328. H. 623, ob. 64. K. 1, 116; 2, 80; 3, 92; 4, 68; 5, 36; 6, 11; 7, 1. (4066).

S^te Kruis; I. 1196; b. 837, o. 359. G. 200: e. 40, h. 118, a. 42. H. 175, ob. 10. K. 1, 52; 2, 32; 3, 32; 4, 19; 5, 8; 6, 4; 7, 1. (1497).

Sysseele: I. 1286: b. 847, o. 437. G. 221: e. 70, h. 147, a. 3. H. 232, ob. 9, K. 1, 44; 2, 41; 3, 32; 4, 27; 5, 12; 6, 7; 7, 1; 8, 1. (1540).

Brugge (2^e cant.)

Beernem; I. 2359: b. 1625, o. 734. G. 432; e. 125, h. 284, a. 23. H. 411, ob. 10. K. 1, 79; 2, 83; 3, 64; 4, 38; 5, 17; 6, 8; 7, 2. (2953).

Brugge (sect. C.): I. 7035: b. 5574, o. 1461. G. 1819: e. 250, h. 1044, a. 525. H. 1398, ob. 82. K. 1, 262; 2, 176: 3, 140; 4, 59; 5, 28; 6, 6; 7, 1; 8, 1.

Oostcamp: I. 3272: b. 2309, o. 963. G. 609; e. 192, h. 401, a. 16. H. 562, ob. 28. K. 1, 122; 2, 76; 3, 85; 4, 54; 5, 25; 6, 13; 7, 4. (3945).

S^t Joris: I. 725: b. 560, o. 165. G. 148: e. 59, h. 89. H. 158, ob. 13. K. 1, 40; 2, 23; 3, 15; 4, 5; 5, 2; 6, 1. (1227).

Waerdamme: I. 635; b. 451, o. 184. G. 113: e. 26, h. 87. H. 113. K. 1, 28; 2, 19; 3, 15; 4, 9; 5, 5; 6, 2. (810).

Brugge (3^e cant.).

Brugge (sect. D.). I. 7815; b. 6428, o. 1387. G. 1894: e. 321, h. 1174, a. 399. H. 1658, ob. 89. K. 1, 262; 2, 176; 3, 140; 4, 59; 5, 28; 6, 6; 7, 1; 8, 1.

Jabbeke: I. 1169: b. 821, o. 343. G. 204: e. 90, h. 114. H. 218, ob. 15. K. 1, 34; 2, 31; 3, 22; 4, 22; 5, 11; 6, 5; 8, 1. (1447).

Lophem: I. 1024: b. 704, o. 320. G. 168: e. 35, h. 133. H. 176, ob. 13. K. 1, 37; 2, 28; 3, 28; 4, 27; 5, 2; 6, 3; 7, 1. (1226).

S^t Andries; I. 963: b. 667, o. 296. G. 153: e. 33, h. 120. H. 174, ob. 18. K. 1, 26; 2, 27; 3, 19; 4, 16; 5, 9; 6, 2; 7, 2; 8, 3. (1430).

S^t Michiels: I. 726: b. 495, o. 231. G. 128; e. 15, h. 112, a. 1. H. 147, ob. 14. K. 1, 27; 2, 27; 3; 15; 4, 10; 5, 7; 6, 5. (914).

Snelleghem: I. 564: b. 432, o. 132. G. 88: e. 37, h. 51. H. 90, ob. 2. K. 1, 15; 2, 9; 3, 12; 4, 8; 5, 3; 7, 1; 9, 1. (705).

Varssenaere: I. 632: b. 450, o. 182. G. 90: e. 36, h. 54. H. 97, ob. 3. K. 1, 18; 2, 19; 3, 16; 4, 9; 5, 6; 6, 2. (742).

[p. 17]

Zedelghem: I. 1636: b. 1361, o. 275. G. 390. H. 399, ob. 15. K. 1, 66; 2, 48; 3, 23; 4, 8; 6, 2. (2895).^[1].

Zerkeghem: I. 608: b. 413, o. 195. G. 104: e. 28, h. 76. H. 109, ob. 2. K. 1, 22; 2, 13; 3, 19; 4, 8; 5, 8; 6, 3. (796).

Brugge (4^e cant.).

Blankenberghe: I. 1627: b. 1199, o. 428. G. 345: e. 30, h. 314, a. 1. H. 403, ob. 34. K. 1, 81; 2, 64; 3, 49; 4, 18; 5, 2. (1801).

Brugge (sect. E.): I. 5051; b. 4169, o. 882. G. 1430: e. 95, h. 955, a. 380. H. 1247, ob. 57. K. 1, 190; 2, 145; 3, 49; 4, 38; 5, 12; 6, 6; 7, 1.

Clemskerke: I. 767: b. 532, o. 235. G, 139: e. 57, h. 73, a. 9. H. 128. K. 1, 25; 2, 21; 3, 20; 4, 15; 5, 6; 6, 3. (867).

Houttave: I. 587: b. 414, o. 173. G. 105: e. 27, h. 77, a. 1. H. 109, ob. 3. K. 1. 18; 2, 15; 3, 10; 4, 8; 5, 9; 6, 3. (656).

Meetkerke: I. 327: b. 238, o. 89. G. 66: e. 15, h. 51. H. 70, ob. 2. K. 1, 10; 2, 12; 3, 7; 4, 3; 5, 3; 7, 1. (419).

Nieuwmunster: I. 286: b. 194, o. 92. G. 46: e. 4, h. 40, a. 2. H. 44. K. 1, 4; 2, 8; 3, 6; 4, 9; 5, 2; 8, 1. (340).

S^t Pieters: I. 637: b. 453, o. 184. G. 110: e. 11, h. 97, a. 2. H. 122, ob. 13. K. 1, 20; 2. 25; 3, 7; 4, 9; 5, 6; 6, 2; 7, 1; 8, 1. (800).

Stalhille: I. 507: b. 349, e. 158. G. 91: e. 30, h. 37, a. 4. H. 91, ob. 2. K. 1, 19; 2, 13; 3, 18; 4, 5; 5, 4; 6, 2; 7, 1. (587).

Uytkerke: I. 477: b. 378, o. 99. G. 86: e. 11, h. 72, a. 3. H. 91, ob. 7. K. 1, 12; 2, 14; 3, 5; 4, 8; 5, 1; 7, 1. (577).

Vlisseghem: I. 628: b. 478, o. 150. G. 110: e. 6, h. 99, a. 5. H. 110, ob. 4. K. 1, 25; 2, 17; 3, 11; 4, 8; 5, 4; 6, 1. (743).

Wenduyne: I. 183: b. 134, o. 49. G. 37. H. 41, ob. 4. K. 1, 7; 2, 10; 3, 3; 4, 2; 5, 1. (214).

Zuyenkerke: I. 656: b. 415, o. 241. G. 112. H. 111, ob. 2. K. 1, 14; 2, 15; 3, 17; 4, 13; 5, 9; 6, 2; 7, 3; 8, 2. (764).

Brugge (5^e cant.).

Brugge (sect. F.). I. 2262: b. 1969, o. 293. G. 552: e. 53, h. 383, a. 116. H. 494, ob. 16. K. 1, 102; 2, 51; 3, 21; 4, 4; 5, 2.

Coolkerke: I. 784: b. 569, o. 215. G. 139: e. 10, h. 129. H. 157, ob. 15. K. 1, 36; 2, 28; 3, 24; 4, 5; 5, 5; 6, 1. (900).

Damme: I. 760: b. 560, o. 200. G. 132: e. 29, h. 100, a. 3. H.

[1] Dit laatste getal schijnt wat overdreven te zijn.

[p. 18]

140, ob. 9. K 1, 25; 2, 28; 3, 17; 4, 7; 5, 3; 6, 3; 7, 1. (832).

Dudzeele: I. 1406; b. 1014, o. 392. G. 219: e. 61, h. 153; a. 5. H. 248, ob. 15. K. 1, 58; 2, 35; 3, 28; 4, 24; 5, 12; 6, 4. (1709).

Heyst: I. 532: b. 363, o. 169. G. 103: e. 46, h. 51, a. 6. H. 102, ob. 7. K. 1, 26; 2, 15; 3, 11; 4, 8; 5, 6; 6, 3. (700).

Houcke: I. 113: b. 77, o. 36. G. 21: e. 1, h. 20. H. 29, ob. 4. K. 1, 5; 2, 5; 3, 4; 4, 1; 5, 1. (148).

Knocke: I. 810: b. 548, o. 262. G. 137: e. 98, h. 38, a. 1. H. 144, ob. 5. K. 1, 33; 2, 26; 3, 19; 4, 17; 5, 5; 6, 3; 9, 1. (1004).

Lapscheure: I. 596; b. 428, o. 168. G. 113: e. 11, h. 101, a. 1. H. 144, ob. 4. K. 1, 24; 2, 24; 3, 13; 4, 7; 5, 2; 6, 2; 7, 1. (693).

Lisseweghe: I. 1029; b. 742, o. 287. G. 201: e. 49, h. 136, a. 16. H. 182, ob. 3. K. 1, 47; 2, 28; 3, 26; 4, 14; 5, 5; 6, 3; 7, 1. (1250).

Moerkerke: I. 2129: b. 1546, o. 583. G. 379; e. 85, h. 280, a. 14. H. 379, ob. 17. K. 1, 80; 2, 58; 3, 48; 4, 32; 5, 17; 6, 5. (2659).

Oostkerke: I. 707: b. 514, o. 193. G. 128. H. 127, ob. 5. K. 1, 18; 2, 18; 3, 14; 4, 10; 5, 6; 6, 2; 7, 1; 8, 1. (816).

Ramscapelle: I. 340: b. 241, o. 99. G. 63: e. 22, h. 41. H. 66, ob. 6. K. 1, 14; 2, 10; 3, 9; 4, 5; 5, 1; 6, 1; 7, 1. (379).

Westcapelle: I. 894: b. 672, o. 222. G. 149: e. 62, h. 83, a. 4. H. 177, ob. 17. K. 1, 28; 2, 27; 3, 19; 4, 13; 5, 5; 6, 1. (1162).

('t Vervolgt).

J. De Smet.