Biekorf. Jaargang 33

Wijstje van Warden's
(Vervolg van 'n vroeger verhaal in Biek. XXVIII, 181-184).

MOEDER had den pastor gehad in huis en had vader bij geroepen, en ze waren nog allange doende geweest.

Toen hij weg en deure was, had moeder tegen vader gezeid:

- 't Is al verloren, maar 'k vinde danig gratie in onzen pastor; 't is een plezier om hem te hooren kouten over jongens-kweeken, en hoe we ze moeten goed houden, en dat we ze moeten naar schole zenden om goê manieren te leeren; 'n zou'-je waarlijk niet zeggen dat hij lijk een oude weeûware is? We gaan moeten hand over herte leggen en Wijstje tot aan zijn eerste-communie naar schole steken. Hij gaat er deugd van hebben.

- Wel dat hij gaat, besloot vader.

Moeder 'n zou er niet op slapen; want ge moet weten, Wijstje was nu al veertien dagen opgeteekend, en ging op zijn elfde jaar. Ze liep naar de zwingelloodse dus, om Wijstjen er uit te halen.

- Gauw jongen, flikflooide ze, we gaan eens gaan kijken of ge naar schole niet en moogt gaan. Mijnheere pastor is hier geweest en heeft gezeid, dat ge nogal booze oogskes in uwen kop zitten hebt, en dat ge gaat brave zijn en goed zult leeren.

Wijste 'n had het. recht niet van daarop ja of neen te zeggen; hij duwde dan met zijn vuistjes het stof uit zijn oogen, ging een keer langs de hage

[p. 244]

staan wrikkelen en wringelen om de kroten van zijn kleeren te rafelen, en toen hij opgeridderd was, trippelde hij op met zijn moeder naar Meesteresse Wantje de Schoolvrouwe. Te dien tijde bestonden op Zedelghem drie landscholen, beredderd door drie vrouwtjes: Kaatje Casteele, Trientje Becelaere en Wantje Smidt.

De zaak was geklonken in een haai en een draai. Wijstje mocht bij Wantje naar schole komen,... en hij was er gauw thuis.

Jammer genoeg,. hij mocht maar ‘half-scholegaan’, van vader: den Dinsdag moest hij zwingelen; den Woensdag voornoene mee met vader naar Torhout naar de markt; den Donderdag namiddag naar Lophem vader-tegen, die met den muil om kroten reed; en den Zaterdag 'n was 't maar een halven dag schole, en vader vond dat het zop de koole niet weerd was om daarvoren 't werk te verletten. Was Wijstje rap in 't werken, hij 'n was ook niet bot in 't leeren; de pastor had waarheid gesproken, hij leerde al spelende.

Wantje miek daarom donderschvele van Wijstje. Vanaf dat Wijstje schole begon, hield zij heur eerst en meest met dat mannetje bezig. Ze spelde hem de vragen en antwoorden uit den Catechismus voor, en Wijstje snabbelde die achter; en had het gauw mee; en wat hij kon 'n vergat hij niet meer. Zi', 't ging lijk een kouse op een been, zoodanig dat Wijstje in een pink de rapste gewerd van heel Wantje's bende, en dat Pastor Vuylsteke - God gedenke zijn schoone ziele - in de leeringe gerust ondervragen mocht. Ware hij zoo hooge gegaan als Hoogleê-torre, hij 'n had Wijstje niet kunnen bot vragen, als hij maar in 't vragen-zeggen reke volgde.

Wijstje moest dan algauw Wantje bijstaan, en de achterblijvers hun catechismus helpen aanleeren; en binst de wijle dat Wantje met de groote bende doende was, zat Wijstje met den eenen of den anderen in

[p. 245]

een hoekske: stelde vragen en leerde de antwoorden; en wanneer hij niet meer voort en kon, 't was gezeid dat hij rechte zou staan, en Wantje wist seffens daaraan dat hij stropte en dat ze bijspringen moest. Ze riep dan luidop de volgende vrage, en Wijstje was ermee weere van deure.

In de leeringe wierd Wijstje den voorlaatsten gezet, maar hij schoof rap vooruit en gerocht al voren. - Wijstje, antwoordt gij een keer, zei de Pastor, als de anderen met hun mond vol tanden stonden. Wijstje sprong rechte lijk een vere, en hij rammelde de antwoorde uit als een snabberlabet... of een snebberdebelle zooals men elders zou zeggen. Ook op zijn eerste-communie zat hij de derde, tot groote eere van Wantje, en groote voldoening van moeder.

Wantje vaarde wel van moeder; als ze Wijstje van verre langs de zandstrate zag aangedraafd komen, met een paksken op zijn rugge vastegesnoerd, dan wist ze gauw hoe late dat 't was. Ze kwam in 't deuregat staan om hem af te wachten, dreefelde hem binnen in 't nevenplaatsjen, ontfutselde 't pakske, en ze haalde er met een gauwte een stulleke boter uit., een schiere scheutelvleesch of een knuistjen hespe, naarvolgens 'tgene dat moeder voor Wantje had meegezonden. Dan blonken heur oogskes, heur tongske smekte, en heur neuzeke krulde van klare voldaanheid.

- Heb ik nog een ziertje tijd, hunkerde Wijstje?

- Ja-je me Wijstje, loech Wantje, en zegt te noene tegen uw moeder, dat ze wel duizend keeren bedankt is.

- 'k Ga 't doen, beloofde Wijstje; en hij rispte weere weg, de deur uit, om langs de zandstrate met de maten nog wat te ravotselen, mooschen, klauwieren, tot dat Wantje heur kotje had te kante gedaan en het tijd wierd om 't schooltje te beginnen.

Dan riep en joeg ze heur bende brakken naarbinnen, en ze hield ze in den toom met een wisse.

- Ha! Er moet liefde bij zijn,... maar er moet

[p. 246]

ook ontzag zijn voor Meesters en Meesteressen, cf 't en kan niet gaan. Jonge springers 'n leeren niet geren, wijsneust nu Wijstje die me dat allemaal uiteendoet, nu dat het oud en versleten geworden is.

Wijstje moest ook zorgen voor 't leveren van de wissen; en hij bracht gauw een nieuwe mee wanneer de oude kapot was geslegen op de rugge van den eenen of den anderen ‘jongen springer’ alzoo.

Wijstje zelve 'n heeft nooit van de wisse gekregen, beweert hij, en 'n verdiende 't niet ook, buiten misschien dien keer, dat hij op voorhand een hoop zoete sneedjes gekorven had in een nieuwe geleverde wisse, zoodat ze, van den eersten keer dat Wantje er mee sloeg, in einden en tuiten vloog, tot groote leute van heel dat nest droeveriks die van de kluchte gewisten. Wantje droei 't nochtans ook in een lachen, en met de belofte van een nieuwe wisse te leveren, gerocht Wijstje kwijte.

Wijstje moest thuis blijven van d' schole, vanals hij zijn eerste-communie gedaan had.

- Hij is nu al genoeg geleerd, berekende vader, en hij moet nu maar zien dat hij algauw zijnzelven kan reên, lijk de palingen.

Wijstje was op een zin blij, dat hij nu onder de schoolloopers niet meer gerekend 'n wierd, en dat hij nevens de groote menschen aan 't zwingelberd mocht staan. Maar toch hij was spijtig dat hij zoo vroeg van Wantje en heur schole moest afzien. 't Ging ook in Wantje's herte, en toen Wijstje met moeder naar Wantje trok om heur te bedanken en wetelaten dat hij niet meer 'n kwam, hemelde ze hem nog een keer op waar dat moeder nu bijstond, en ze bofte d'rmee dat ze nog nooit zulken leerjongen gehad had. Wijstje ook heeft tot in zijn ouden dag een goê gedacht gehouden van Wantje, zijn wijze meesteresse, bij wie hij al zijn kennis heeft opgedaan.

- Nu hebben de jongens ànders gelegenheid om te leeren, bij in mijnen tijd, en zij 'n achten 't niet,

[p. 247]

klaagt Wijstje: 't en zit noch leeren, noch werken meer in,... deugniet zijn, stratevendelen, ja dàt, en... opgeleerd en neuzewijs zijn vóór hun tijd. Ook 'n zijnder alzoo geen meesters meer, lijk overouds, ze 'n geven zij om hun jongens niet meer, en de ouders al evenmin. 't Wordt een slechten tijd, en 't en staat niet om te beteren Maar, er zeer hoofd in maken, 'n baat niet. Wij.... doen wat we moeten, zooals we dat geleerd zijn, en voor 't overige.... Ons Heere laten getijen.

Wat zou'-je nog wel zeggen dan van Wantje's leeringe en van Wijstje-zijn-wijsheid?

J. Boorduyt.