Biekorf. Jaargang 32

Opgedregen aan Heer en Vriend Remi GHESQUIERE-MARQUES, orgelist in O.L.V. kerke - Halle.

Klokhenne in 't Voorjaar.

Jerusalem, Jerusalem,... quoties volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti?
Matth. xxiii-37.

Moeder worden!

gansch de wereld, meer nog, meer nog,

[p. 126]

 

zou ze doffelen

 

onder 't minnen van heur vlerken. -

 

Onvermoeibaar

 

blijft ze vamen op 't verwachten

 

van heur hope;

 

blanke schat, waaruit ze zelve,

 

trotsch, veelvuldig, op zal rijzen,

 

voort zal leven, in de bloeipracht

 

van heur maagschap. -

 

Buiten d'oogen van de menschen,

 

blijft ze staren op den tijd, en

 

immer voort, deur dag en duister,

 

immer blijft heur herte gloeien

 

ont het kopke roept: ‘we komen;

 

kriep!... we zijn hier’. -

 

Ja, ze zijn daar, met hun stemmeke,

 

't blijdste, 't blijdste, dat heur blijdschap

 

kan vernemen. -

 

Tien gezonde nestgenootjes,

 

zwak nog op hun zwakke voetjes,

 

maar vervromend en volgroeiend

 

bij de deugd van 't lentebakeren,

 

bij 't bezwaar en al den troost van

 

't moederleven. -

 

't Moederleven, 't wordt uw leven,

 

nederig schepsel, zoo veredeld,

 

daar den Heiland, Jesus, God, bij

 

't naderen van zijn lijdensdagen,

 

onder 't zuchtend herteklagen

 

u tot beeld koos van zijn liefde. -

 

 

 

_**_*

 

Kiekskes, kiekskes,

 

zochte bollekes,

 

drimmelend⁽¹⁾ deur hun eerste kindschheid!

 

werkend al, en zoo verstandig,

 

zonder dat 't hun iemand wijsmiek.

 

buiten God. - Ze volgen moeder,

(1) Drimmelen = trippelen.

[p. 127]

 

waar, bij 't zorgend zielgezang, wel

 

twintig herten rillen,

 

herten waar de snaren schuilen,

 

al de snaren

 

van 't verheugen, van 't verangstzijn,

 

van 't betroetelen, van 't vermanen. -

 

Immer spreekt de luide tale,

 

deunt, of laat de klanken brokkelen,

 

laat ze tikkelen:

 

‘hier, mijn kindekes!... wie zal 't meêdoen’?

 

 

 

_**_*

 

 

 

O die poezekes,

 

met hun zwad en geluwend kleedje aan,

 

'k zie ze drinken, lief en dankbaar,

 

uit de diepte van den hemel;

 

'k zie ze jagen achter 't vliegske

 

dat zijn dood haalt aan hun rapzijn;

 

'k zie ze loopen om ter zeerst daar,

 

spoederen⁽¹⁾ voor die malschen eenling,

 

afgebeuld bij 't worstelend wringen

 

van zijn ringen,

 

swienselend hopeloos boven 't vastzijn

 

van zijn sterven;...

 

moeders hulpe!... 't zwaaiend lijden

 

wordt gevierendeeld,

 

en vertrekt langst vier gewesten

 

naar de stilte van zijn doodzijn. -

 

Kiekskes, kiekskes,

 

geestig goedje, doende dingskes!...

 

hoe ze wrikkelen

 

hoe ze pikkelen

 

in de turven van mijn braakland!

 

hoe z'op eens, en halfverbauwerd,

 

eerzelen en nen tjierp uitsmijten

 

bij 't ontgraven, bij 't gewaarzijn

 

van ne lustige lenteknape,

(1) Spoederen, spoeteren = zeere loopen; versterkinge spoeden.

[p. 128]

 

bruingerokte zwijgende rulder⁽¹⁾,

 

die behoedzaam, heimelijk weg, zijn

 

baantje zocht daar naar de wereld. -

 

 

 

_**_*

 

 

 

O lentelucht

 

nog half beducht

 

voor wat u hier, voor wat u daar

 

verraads kan overkomen!

 

verstoutend toch,

 

verjongend met de nieuwe jeugd, die

 

doomt en langhalst uit de spillen,

 

wuift in 't waaien van mijn houtloof,

 

stoort uit 't herte, blekt op 't blad, van

 

d'eerste blommen. -

 

O langverwachte lucht van 't voorjaar!

 

't Glazen vlekkeloos ruim nog niet van

 

't zomerblauw, en

 

toch, waar mooi, van 's nuchtends vroeg, bij

 

't duwend roepen van de spreeuwen,

 

't zonneke nest maakt. -

 

't Zonneken aait⁽²⁾, en 't doet zoo schoone!

 

Kiekskes, kiekskes, schamele zotjes⁽³⁾,

 

meent ge waarlijk dat 't voor goed is?

 

Wacht!... de vriezeman, weggetrondeld⁽⁴⁾

 

met nen baard die zijpelend afsmolt,

 

ei! de vriezeman

(1) Rulder, rulle, averulle, eekerulder. ronker, eekeronker, meulenare = meikever. - Te Wonterghem is 't eekeronker; de bleeke zijn meulenaars (elders: bakkers), en de bruine zijn paters.

(2) Aaien, aaizen (ook laaien) = streelen; aaitje, aaizeke, laaitje, laaike, laaige = streelke.

(3) Schamele zot = armen bloed, schamelen duts; is ne koozename, e vriendelijk woord dat genegenheid of medelijden uitspreekt. Algemeen gebruikt nog in Fransch Vlaanderen. - Hier ook hoorde ik èn moeder tegen heur kindeke zeggen ‘me klee' zotje toch’ (elders nog mijn deugenietje): - Schamele zot bestaat ook in 't engelsch als koozename (a term of endearment): poor fool, good fool, metden zin van poor soul (schamele ziele).

(4) Trondelen = traagzaam gaan; sukkelen.

[p. 129]

 

komt te meê⁽¹⁾ nog aangetjaffeld⁽²⁾

 

bult en blaast, en

 

grijnst en spuigt, en

 

trekt al krepelen weêr naar 't noorden. -

 

't Hof verdonkert, 't hof verkoelt, en

 

hagelsteentjes,

 

verschgestrieveld uit den kolk van

 

't onbekende,

 

witte woelige wintersteentjes,

 

dokkeren op de daken,

 

gispen deur mijn hekken,

 

reuzelen tusschen 't groen, en

 

hinkelen⁽³⁾ robbelend langst de wegels. -

 

Toe, mijn kiekskes,

 

schuilt hier, schuilt hier onder 't welven

 

van mijn lijfkleed!

 

Liefde doet 'et opengaan, en

 

zorge langt de zoomen uit; - Hoe

 

vrij toch in dien onderwereld!

 

waar, vanbuiten,

 

zochter als op stroodak,

 

't wild gebok zijn macht verspeelt⁽⁴⁾ en

 

waar, vanbinnen,

 

't moederhert vol moederwonne⁽⁵⁾

 

't warmen voortzet van de zonne.

 

 

 

_**_*

 

 

 

Laatste gulp!... de buie is over. -

 

Nu, mijn kepkes⁽⁶⁾, rekt uw beentjes,

(1) Te meê = altemeê, altemets, (soniwijlen, mogelijks).

(2) Tjaffelen = saffelen, struikelen; onvast gaan.

(3) Hinkelen, versterkinge van hinken.

(4) Verspelen = verspillen, verkwisten.

(5) Wonne = vreugde.

(6) Kepke, keppeke, keppe; eigentlijk kip, kieken versch gekipt uit de schale. Kippen wordt ook gezeid van 't kalven bij de koeien, en van daar nog kippe = nuchter kalf. - Mijn kepke (mijn kiekske) is een van die koozenamen voor de kinders, getrokken uit het beeld van de dieren; vergelijkt: mijn hondeke of mijn hondje; mij' schaap (schaapke, schaaptje); mij' ratje; mij' puidje.

[p. 130]

 

zoeken!... o die zoekt die vindt; - en

 

met heur kuddeke,

 

met dat vriendelijk openspreên van

 

weelde en wellust,

 

schooit⁽¹⁾ de moeder weêr den hof in,

 

spiedt op d'eerde, groet de boomen,

 

bij 't verlaânzijn⁽²⁾ van heur zusters,

 

en bij 't schouwen van den hane,

 

die gekleed daar lijk ne grave,

 

die gevoetspoord lijk ne ridder,

 

onder 't hout, wat afgezonderd,

 

heusch⁽³⁾ en stil den tel bewondert

 

van zijn huisvolk. -

 

Moeder waakt, vermaant gestadig:

 

‘luistert, kinders, houdt u thoope,

 

klok!... voorzichtig!... niet te verre.’ -

 

 

 

_**_*

 

 

 

Zalig zoetzijn, overvloed, in

 

't wijd beloop van mijnen lochting! -

 

maar, och arme! 't spookt gevaar ook,

 

daar waar onschuld,

 

alles in zijn onschuld ziende,

 

't leven in-tert. -

 

Bij dien blomhut, grauw gekwispel,

 

drevelend⁽⁴⁾ op den grauwen grond, en

 

zuipende oogen, moordenaarsoogen,

 

stalend sterlinge⁽⁵⁾ op den afstand;

 

loozen inzet,

 

spiergeweld, dat overdaan,

(1) Schooien. Hier met zijn eerste beteekenisse van bewegen, omgaan, leuren; van daar: schooien = gaan om te vragen, om te bedelen; schooier = bedelaar. - (Bedelen, versterkinge van bidden).

(2) Verlaân zijn = overladen, druk bezig zijn: ook: verlegen zijn; (verlaân of verlegen tijd).

(3) Heusch = hofsch, hoffelijk, voornaam, vriendelijk, beleefd. Hofsch, hoffelijk staat tot hof, lijk 't fra. courtois tot cour.

(4) Drevelen = hier versterkinge van drijven.

(5) Sterlinge = star; strak, vast.

[p. 131]

 

spant en wacht om los te gaan. -

 

Weg van hier, onrustig wezen!

 

onrust wentelend over al dat

 

ruste is⁽¹⁾;

 

loensch gespuis!... deurstekte schurk! Maar

 

moeders zorge ontwaart den deugniet,

 

schruwelt, en beroept den booswicht;

 

krop en krage slaan deuréén, en

 

't lichaam wordt nen bondel messen;

 

't zwakzijn rijst tot reuzendurf, en

 

't moederzijn bewerkt dat wonder. -

 

Lijk ne rukwind giert heur liefde, en

 

in 't vertegenen⁽²⁾ stuift al moorlen⁽³⁾

 

naar den vijand;

 

‘op! harop! 't is ik of gij!...’ en

 

roef!... Korneel, de sluwe kater,

 

wipt omhooge,

 

schokt deur d'hage, dweerscht den gracht, en

 

licht en lijze

 

steekt de bijze⁽⁴⁾,

 

baant zijn speur alover 't kerkhof. -

 

O 't ging beter,

 

't ging veel beter met de musschen! -

 

 

 

_**_*

 

 

 

Zij die bij dat snood bedreigen,

 

andermaal lijk moeder wierd, z'her-

 

neemt heur eerste moederschap; ze

 

trekt bedaard heur messen in, en

 

laat nu 't mierlen⁽⁵⁾ van 't verweren,

 

van heur wettig recht verweren,

(1) Ens inquietum inquietans omne quietum.

(2) Vertegenen = tegengaan; vandaar ook inhalen (inhuldigen).

(3) Moorlen = schreeuwend geruchte maken.

(4) De bijze steken, bijzen. Hier vluchten, zeere wegloopen. (Uit het driftig loopen, bijzen van koeien of ander dieren).

(5) Mierlen; drank die mierelt, die hevig luchtblazekes naar omhooge zendt. Vandaar pinkelen, geweldig zijn; 't zanen is eigentlijk het licht en vei bovenstaan van 't schuim.

[p. 132]

 

stillekes-aan heur ooge ontzinken. -

 

Nog zoo waakzaam, blijft ze toezien,

 

vreest en twijfelt,

 

horkt en lonkt nog naar entwat dat

 

weg en deure is. - O dien onraad!⁽¹⁾ -

 

Altijd zinnend,

 

altijd minnend,

 

spreekt ze weêr heur oude tale,

 

deunt ze met heur zelfste zorge:

 

‘luistert, kinders, houdt u thoope,

 

klok!... voorzichtig!... niet te verre!’ -

 

 

 

_**_*

 

 

 

Tusschen 't onkruid,

 

ginder op ne grijsde grafsteen,

 

zit Korneel;... en 't loopen moe,

 

traagzaam, met zijn oogen toe,

 

zonder handdoek, zonder water,

 

wascht hij daar, de grauwe kater,

 

poetst hij daar zijn berdelen aanzicht.

Nieuwcappelle

A. Mervillie.

(1) Onraad = gevaar.