Biekorf. Jaargang 32

[p. 20]

Mengelmaren

† Wezen we in onze gebeden indachtig
G.D. Arthur Coussens

Even overleden te Ichteghem.

Een onzer neerstigste bietjes geweest; en ons immer genegen, al was hij begonnen heel-geren-verre te gaan achter honing, tot over de zee, zooverre dat zijn zeem ja altijd zeer goed nog, maar niettemin soms een weinig vreemde gesmaakt heeft. In Westvlaanderen en Biekorf laat men vrijelijk eenieder zijn weg gaan als 't maar is voor het goed, zooals het met hem is geweest.

God geve zijne ziele de eeuwige ruste.

Boeknnieuws

G. Celis. De Folklore. (Kath. Vl. Hoogeschooluitbreiding, j. xxii, t^k 9). Antwerpen, Dirix, 1925, kl. in-8ⁿ, 66 bl.

Steller is onze zoo-gunstigbekende vriend en medewerker G. Celis, thans in ons land wel het meest en verdienstelijkst werkend aan 't immer-bijeenbrengen en voorhouden van volkskundig gepleeg.

Welaan en zijn boeksken-hier? Wil lijk doen om een handboek te wezen; maar 't is oorspronkelijk en wezenlijk eerder niets als een voordracht, een overloop van dat waarvan het hertelijk vol is, een halfwetenschappelijk geleer, ‘half-’, zooals zoo vele in dat gedoen van die ‘Hoogeschooluitbreidinge’.

Raapten Gezelle en De Cock hunne zanten uit 't volk, E.H. Celis bewerkt ze meer uit de boeken; wat niet gemakkelijk is, verre van daar: immers al onze volkskundige boeken totnu zijn enkel eenigszins waarboel, nooit-nog te kante gedaan... en E.H. Celis grijpt daar een beetje te weinig-zindelijk vanuit. Dan, zijn hand is ook een beetje gegroeid naar dat onzindelijk grijpen, en, de keeren dat diezelfde hand dan boeken van stelling en werkwijze aan 't lijf moet, doet ze 't aleven-weinig kieskeurig en nauwe.

Vandaar dat hier-ook het zoogewenscht handboekje, wel goed van wille maar niet wetenschappelijk mag heeten. Steller heeft zijn leering niet wijsgerig doordiept, heeft anderszins de bedenkingen van anderen niet oordeelkundig doorwogen. Alzoo: - onzes inziens - geeft hij aan de Volkskunde een veel te bekrompen gebied (enkel 't verleden, en 't huidige kleinvolk); en dan, opdat ze wetenschappelijk zou wezen acht hij ze voldoende eenmaal dat ze zoogezeid vergelijkende werkt.

[p. 21]

Nu, om de zake schoone te maken, 'k weet-wel er zal weerom worden gezeid dat ‘Steller aan wetenschap niet wilde doen’... ‘enkel aan voortgeleer, vulgarisatie’ (alsof wetenschap en voortgeleer 't water en 't vuur waren)! Maar schaft het nog zoo, dat 't alleen voortgeleer zijn moest, toch behoorde 't, ja destemeer behoorde 't, duidelijk en vast te onderwijzen, en bestaaktelijk de tijden de streken de slagen van zaken en stelsels voor oogen te brengen.

't Ergste voor mij om daar nog meer van te zeggen, is dat, bij 't minste dat ik zou kunnen schijnen in dit alles te streng te zijn, men het aanstonds zal wijten aan een beetje getiktheid van mij, trouwens omdat àl mijne pogingen nu dertig jaar lang reeds om te helpen van Volkskunde een wetenschap maken, hier niet-eens-vanverre-zelfs 'n worden genoemd: geen woord, noch van onze ‘Volkskundige Boekenschouw’ - iets eenigs geweest -, noch van de herhaalde besprekingen over Aard van de Volkskunde en mogelijke Werkwijze, zoo dikmaals doorwroet en doortimmerd in Biekorf en elders, b.v. op tal van onze Vlaamsche Wetenschappelijke Zitdagen. Dit alles wordt in dat boekje gevaagd alineens, onder een algemeen woord in de inleiding: ‘voor ons land’ staat daar ‘ontbreken er handboeken’; en dan, onder de vreemde stellers die aangehaald worden als best, wordt er tusschenmeer een genoemd die zonder te gebaren weleer onze grondgedachte heeft overgenomen! Evenwel 't zal altijd voor mij een verweer zijn dat er ook nog andere pogingen in 't boekje werden verzwegen, als deze van ‘De Hagelander’ ‘Ons Dendermondsche Volk’ ‘Vlaamsche Zanten’ en andere nog; zoodanig dat 't wis wel aan meer dan aan mij zal hebben gebleken dat dit boekje, als 't een handboek moet wezen, alleszins niet volledig voldoen kan.

't En moet daarom niet verstooten; 't kan dienen als eerste gepoog voor later en beter gedoen, met de hope daarbij dat, indien we-wij wenschen dat werk niet verwaarloosd te zien, Steller dan ook, waar het schikgeeft, al het onze evenmin overlate.

Die werkt voor de waarheid, mag willen aanhoord zijn. 'n Doet hij?

L. De Wolf.

Dit belet niet, dat we onze Lezers aanzetten om E.H. Celis te steunen in 't opstellen van een nieuw werk welk hij op touw heeft gezet nl. over de ‘Volksvereering der Heiligen in België’.

Wat hij verlangt van eenieder te weten, zoo maart hij ons, is het volgende: ‘Welke Heilige wordt in uwe parochie vereerd? - Tegen welke kwaal? - Op welke manier geschiedt de begankenis? - Welk is de geschiedenis ervan?’

Inlichtingen als 't u belieft naar:

E.H. Celis, Heirnislaan, 5, te Gent.

_* * _*

[p. 22]

Van ‘De Sikkel’ te Antwerpen:

- Steden en Landschappen. IV. West-Brabant. Antwerpen, Mees, [1925], kl. in 4ⁿ, 85 bl. opstel, een 50 afbb.

Vgl. over deze uitgaven Biek. 1922, bl. 244; 1923, bl. 216; en 1924, bl. 262. Altijd evenlief uitgegeven, aantrekkelijk en boeiend: immers over land, geschiedenis, kunst, kerk- en volkskunde.

_* * _*

Van J.J. Romen en Zonen te Roermond:

- Jos. Keulers. De Pseudo-Christus. 1925, 204 bl. (Uit de Ster-uitgave: vgl. Biek. 1924, 95; 1925, 165) = G. 2,50.

Diepwijsgerige en hertestichtende voorstelling van den eeuwenlangen strijd tegen den Godmenschelijken Christus, aldoor al de hatelijke en waanzinnige uitkramingen van Luther, Reimarus, Paulus, Strauss, Baur, Vrijzinnige Protestanten, Eschatologisten, ‘Religionsgeschichtlichen’, Monisten, en ‘Radicale’ Hollanders.

Meer en meer mag men zeggen dat heel die Ster-uitgave stilaan gewordt een heerlijke vlaamsche reeks van godgeleerde boeken, welke bij geen ernstigen Vlaming behoort te ontbreken, zoo ernstig zoo helder zoo roerend zoo leerzaam zijn ze allen.

Maar... waarom ontbreekt hier een kerkelijke goedkeuring? Of behoefde er geen bij te wezen?

- Frederik van Eeden. Langs den Weg. Verspreide opstellen. 1925, in 8ⁿ, 186 bl.

Achtereen- en samenvatting van al de opstellekens waarin van Eeden zijn hert heeft lucht gegeven telkens hij neere ging zitten aan den kant van zijn langen weg naar het Groote Licht en den Dag van het katholiek Leven. Zielkundig, ook schoonheidkundig heillijk lekker. Heel Frederik van Eeden.

- Een R.K. Priester. Het Boek voor Moeder en Dochter. Volledig onderricht in alles wat eene vrouw, als huishoudster en moeder, dient te weten. (Met kerkelijke goedkeuring). Bewerkt naar de gegevens van ervaren huisvrouwen, geneesheeren en opvoedkundigen. Herzien en omgewerkt, 5^e druk, 60^e-74^e duizendtal. 1925, in 16ⁿ, 368 bl.

Dit is een boek ‘uit den duist’: over woning en kleeding, onderhoud schikking en werk, voeding en etenbereiding, kinderopbrengst, en zaken van gezondheid en ziekte; iets dat geen-een vrouw of dochter onder handen zal nemen zonder het tot op 't einde te ontpluizen. 't Kan worden gegeven in geschenke ten tijde en ten ontijde: immer zal 't aanstaan. Mannenvolk, dat is iets om aan uw vrouwvolk te geven als een geestig handboekje van de kunst om een ‘vrouwe-op-heur-plekke’ te worden.

_* * _*

J. Verheyen [legerherder, Lier, Kess. steenw., 9]. Hoe de

[p. 23]

Ouders hun Zonen tot den Soldatendienst voorbereiden. Lier, Van In, 1925, kl. in 8ⁿ, 80 bl. = Fr. 2 [ten voordeele van de Belgsche Legermanskringen].

Kan men den last van den ‘Dienst’ niet verlichten, dan versterke men den gast die hem lijden moet; op deze grondstelling is het boekje aangeleid, om, vóór en binst het dienen, door opbeuringe van levenslust en verstalinge van krachten ons legervolk te helpen hun man staan. Alleszins aan te bevelen.

Alleen ware te wenschen dat alles er meer volkstalig uiteengedaan werd: 't is een beetje te stijf en te koud.

T.R.

Blauwhuizen en Blauwkasteelen

(Biek. 1925, xxxi, 215, 287)

Dat 't oorspronkelijk zullen huizingen geweest zijn met daken in ‘blauwe schaliën’ wordt bevestigd door 't voorbeeld van Blauw-Cappel (de Flou Top. Wdb.) eerst Wemaerscappel geheeten, en daarna - dit is te wel geweten - omwille van zijn blauw dak ‘Blauw-Cappel’ geworden.

[K.d.F.]

Moen - Malda

Zgel. Heer Dassonville, toen hij daarover handelde (in Biek. 1925, xxxi, 266) heeft hij erop nagedacht dat er een beek door Maldeghem loopt welke nog heden heet de Melda?

[H.D.R.]

Een knechtjen en een meisje

Ze zijn onlangs thuis aan mijn deure gekomen met een ‘Zonneland-Almanak’, achter... entwat voor 't goê werk. 't Werd geren gegeven, en ...'k heb er nog een frank bijgeleid om een keer te mogen 'wat zeggen.

Op 't voorblad staat er een teekeninge met Onze Vrouwe en 't Kindeken, en met ‘Kruistochtertjes’ (nog een fransch gedacht van een woord: les petits croisés de la prière) twee... één knechtjen en één meisjen.

Evendaar, op den binnenkant van 't achterblad: een afschets van een beeld van ‘Maria met de Kinderen’, 't Kindeken Jesus, en één knechtjen en één meisjen.

...Een gevaarlijk spel, zeiden we (Biek. 1922, xxviii, bl. 143),

[p. 24]

van dat ‘één knechtje en dat één meisje’ in te brengen in onze vlaamsche gedachten als voorbeeld van wat men heet ‘Kinderen’.

‘Kinderen’ naar 't oud vlaamsch begrip waren een hoop van menigen, groote en kleinen aldooreen.

Men ziet dat 't fransch gedacht vooruitzet tot in onze godsdienstige kunst. Opgelet! Want wat schoone blijkt buitenshuis, zal ook dra gewenscht zijn binnenshuis.

Wilden toch onze kunstenaars, en al onze godvruchtige ijveraars, evenals andere Vlamingen, wat meer beginnen denken uit hun eigenen vlaamschen kop!

L.D.W.

Weerdschap

Voorgerecht
Rundsteertwellinge
Ossenharst aangedonzigd in zijn dope
Krophoen met Kroosjes
Lekkerdingen
Boonendrank

Zoo was de mul te Roeselare op 't Vreugdemaal van 't Davidsfonds bij zijn vervijftigjaren den 27ⁿ in Wintermaand 11. En dat gezeg was de verdietsching van: ‘Hors d'oeuvre - Oxtail soep - Filet à la Godard - Kalkoen met Mirabellen - Toespijze - Koffie’. 't Schijnt dat de leute er des te vlaamscher om was, en de maaltijd smakelijker. Zie'-je wel zi'.