Biekorf. Jaargang 31

[p. 231]

't Mirakelboekje van Gulleghem

(Vervolg van bl. 201).

16

Item ende inder ghelijken zo gheuielt int' zelue || iaer of daer ontrent dat een kindeken daer of dat || pieter van steenlandt schoonheere⁽¹⁾ of es, harde || zeere gheschuert was, de moeder droucht vp ons(er) || lieuer vrauwen van ghuedelghem, ende beloofde || onser vrauwen met haeren kinde te v(er)zouckene || met also vele coorens als t'kint woughe, de bede || ende belofte ghedaen t'kindt ghenas terstont || bijder gratie van onse lieuer vrauwen ende de || moeder dede huer pelgrijmage also zout beloft || hadde, lof ende danck hebbe god ende onse vr(auwe) || van huerer gratie ende mijrakelen, die zou vp || ons laet gheschijen.

(1) KILIAEN. ‘Schoonheere’ = grootvader.

17

Int' Jaer ons heeren duust vier hondert ende || tneghentigh⁽²⁾ zo gheuiel van eenen kindeken // [14] toebehoorende Jasper de poorte t'kindeken ghe||naemt mergarijn wuenende inde prochie van || weuelghem, te wetene dat ghequelt was vande graueele, ende was blendt, en besmet⁽³⁾ van || vier diuersche siecten te wetene van sinte⁽⁴⁾ || Cornelis, van sinte Gheleijn, van sinte Jan, || ende van sinte Dijdrop⁽⁵⁾, onser vrouwen te

(2) Blijkbaar uit vergrijp staat ‘tnegheutigh’.

(3) De ‘-m-’ is gaandeweg verbeterd uit een ‘-p-’ die eerst er stond.

(4) 't Schijnt ‘sinten’, maar 't is ‘sinte’ met een aanvulteeken (zooals boven, bl. 199, opm. 1, mir. 10).

(5) Even gemakkelijk .kan men lezen ‘eijdrop’. Echter omdat hier àl de andere heiligennamen met een hoofdstaf aanvangen, daarom verkiezen we, niet een aan vangende ‘e-’, maar een aanvangende ‘D-’ (Dijdrop), welke ‘D-’ bovendien hier (vanwege de stelwijze) op-end-opde weergave toogt te zijn van de aanvangende ‘D-’ in ‘Dede’ (mir. 19, reek 6, alhier bl. 233).
Over deze ziekten onderhoord, zoo meldt mij E.H. Celis dat ze zullen zijn: s. Cornelis en s. Gheleijn (Ghislenus) [is deze laatste soms niet Jelijn, Julianus voor de krankzinnigheid?], vallende ziekte, stuipen; s. Jan vallende ziekte en hoofdzweer; s. Eijdrop, hydropris. ‘De h. Hydrop werd vereerd te Gent, zegt hij, in s. Baafs. Kervyn meent dat deze is s. Hidulfus, voorgesteld in bisschopsgewaad met op de linkerhand een open boek waarop drie ampullekens. Wie deze Hidulfus is, zegt E.H. Celis, weet ik niet; ik zou, zegt hij, er liever s. Eutropius in zien, bisschop van Saintes in Frankrijk en aangeroepen tegen hydropsis; gevierd op 30ⁿ april’.

[p. 232]

ghue||delghem aenroupende, offerande en(de) pelgrijmage || belouende, dit kint voors(eij)t wert ziende dat || blent was, loste twee steenen van(de) graueele, || ende wiert terstont verlost van allen desen || voors(eijd)en siecten vanden voernoemen santen v(er)lost || ende quite, Aldus ghecertifiert van goeden || persoonen te wetene pieter bonte, Claijs || martin, Andries vanden moortere als oerconden⁽¹⁾.

(1) Bij ‘oerconden’ alonderaan, en in XVIII-XIX^d.eeuwschen stel, staat gevoegd ‘oorconden (getuygen)’.

18

Int Jaer XV^e ende twee zoe ghebuerdet in || Rolleghem van eenen kinde toebehoerende karel || vanden hecke dwelke gheschuert was ende || beloofde zijn peelgrimage in diuersche plaetzen || dwelc niet en hilpt a labé s(in)te michiels, || te Roeselaere, ende t's(in)te piaet, ende eld(e)rs⁽²⁾ || de moeder vanden kinde gheenen troest ver||crighende aenriep onser lieuer vrauwen van // [15] Ghuedelghem te v(er)soueken en(de) te verghiftene⁽³⁾ || met coorne alsoe⁽⁴⁾ vele alst kint woughe, dit || ghedaen⁽⁵⁾ sijnde t'kindt wart te <r> stont⁽⁶⁾ vertroest en(de) || ghenesen vanden gheschuertheijt en(de) quam doen ||

(2) Dus in 14'-1500 diende men te Roeselare voor s. Michiel. Is dat geweten? En is er daar nog spoor van over?
Dan, wat doet die ‘labé’ daarbij?
S. Piaet, meent E.H. Celis, kan enkel te Doornijk geweest zijn.

(3) Hier = begiftigen. (Vgl. mir. 11 en 12; boven, bl. 199, opm. 2, en bl. 200, opm. 1).

(4) De ‘-e’ van ‘alsoe’ is gaandeweg hermaakt uit eene ‘-o’.

(5) De ‘-n’ van ‘ghedaen’ en ‘s-’ van ‘sijnde’ ook gaandeweg hermaakt uit ‘ghedaend’.

(6) De ‘-r-’ was eerst vergeten, werd echter bij een herlezen boveningelascht.

[p. 233]

huer peelgrimage, ende gaeft te kennene || den prochipape H(eer) Jan de wale ende loijs || vanden gracht, ende meer andere die daer || p(rese)nt waeren, waerof zou gode ende onser || vrauwen zeere loofde ende dancte.

19

Den laesten dagh vanden april a^o XV^e ende || drie zoe quam Martine vanden hulle, ende || Catheline nuutins⁽¹⁾, Anneken vanden walle, || ende gauen te kennene vanden schoenen mi||rakele ende gr(ati)e die ons vrauwe van ghue||delghem Dede vp dwijf was⁽²⁾ van W^m de Jonghe || ghenaemt ijsabeele vanden cruucen in lendel <e> de⁽³⁾, || de welke beuaen was met kinde ende haddet || ghedreghen drije maenden ende drije weken || t'vors(eijd)e kint leuende ghedreghen, de welke || ijsabeele een ziecte quam vanden welker || ziecte datse voer vanden leuende liue ter || doot, ende overleden wesende, de vorseijde || vrauwen die bij heur inden noot waren riepen // [16] vp de moeder gods van hemelrijcke ende ons || vrauwe van ghuedelghem om troest, ende den || troest van onse vrauwe van gheudelghem, en(de) || mids hulpe vanden vrauwen vors(eij)t zoe hadden || zij een leuende kint ter weerent⁽⁴⁾ commende, || dwelke ghedoopt was ende leuende naerdien || wel drie vierendeels huers oft een huere, || luttel min of meer. In teecken der waerheden || zoe hebben de vors(eijd)e vrauwen ghekendt⁽⁵⁾ voor || den prochipape van gheudelghem ghenamt || heer Jan wale, ende voor⁽⁶⁾ de ghulde || zorghers, ghenaemt W^m sijmoen ontf(anghe)re, || karel honraet, Alaert bernaert, Roege⁽⁷⁾ || bernaert, en(de) meer andere ten daghe en(de) || tijdt vors(eij)t als bouen. ||

(1) TS. zegt ten onrechte ‘Mintins’.

(2) Recht zoo. TS. laat ‘was’ achter.

(3) De is meegaandeweg ingevoegd.

(4) Recht zoo.

(5) ‘Kennen’ is hier blijkbaar nog = getuigen.

(6) Hier stond reeds ‘voo’ (een tweede maal ‘voor’ tewege), maar 't werd aanstonds doodgekrabbeld.

(7) TS. stelt ‘Roegier’.

[p. 234]

Ghecollationeert⁽¹⁾ dese extraicten || metten originel(en) handtbouck hier || vooren ghementioneert, syn de || sel(ue) daermede beuonden t'accorderen || bij mij onderschr(euen) openbaer Not(ari)s || resideren(de) tot Cortryck, t'oircon(den) ||

J.B Verbeq not(ari)s

(Besprekinge volgt).

[Uit]

L.D.W.

(1) Deze waarkenning komt van een andere hand, en gaat achterwaard door sponde en al; ze is ook in geler inkt of stelvocht. waarmee ten anderen, aldoor heel het boek, insgelijks stopreken en -schreven getrokken zijn overal in de vorenste sponde en in de bloote ruimten boven onder en tusschen de stukken: alles blijkbaar het werk van den waarkenner, deelman J.-B. Verbeq waarover bij Th. Sev. een klein bericht (ald. bl. 16).