Biekorf. Jaargang 31

Mengelmaren

't Capoen-raadsel

Heer J. L'Hermitte (boven, bl. 191-192) mag gerust zeggen dat ‘Capoen’ de oplossinge was van dat oud raadsel.

Ten tijde van de Rederijkers in Vlaanderen wierden dergelijke raadsels voorgesteld aan de ingewijden.

Zoo eens te Sweveghem 't volgende:

Ik wierd in mijne jonkheid zeer jammerlijk besneden,
Voor 't menschelijk geslacht heb pijn en sniert geleden,
Ik wierd genut tusschen brood en wijn.
Die meenden dat ik Christus ben zouden zeer bedrogen zijn.

Oplossing; een gekapoende haan.

FDW.

Deze is dus een jongere leest van 't vorig oud gedacht. En dit vorig oud gedacht kan al stijf-stijf oud zijn; 't smaakt lijk een beetje naar den tijd van de kerkedienaarsleute. Wie weet er meer over?

En aangaande dit laatste stuk uit Sweveghem's Rederijkerskamer, heeft Heer FDW. daar soms een boek of andere gedenkenissen van over? Iets dat zou mogen geboekt worden?

T.R.

Weerdschappen

Dat zijn ‘menu's’. Gezelle verdietschte dat alzoo. Ik heb ook nog weleens gelezen: Bedeeling en Mondspel.

Gezelle, die heel ons leven weêr vlaamsch wilde, wist dat om op iets groot's uit te komen hij met de kleintjes moest beginnen. En hij 'n verzuimde zelfs niet het vervlaamschen der

[p. 214]

weerdschappen. Ik 'n heb dat nog nooit da'-me-dunkt in een zijner Leven's vermeld gezien.

Hij heeft er vele opgesteld. En hij miek daar een kunste van. Hij zei onderander - als beginsels daartoe -: eerst en vooral 't moet verstaanbaar zijn; de fransche weerdschappen doorgaans 'n zijn maar verstaanbaar voor de ingewijden. Een tweede nochtans, en deze is misschien wel de reden waarom die onverstaanbare fransche gezegden gegeerd worden, er mag entwat overhangen van mistig's, van geheimzinnig's, om niet te schijnen voor den dag te komen met kost van alledage. Ten derde die gezegden, waar de genooden een keer mogen aan tinten en talen om er den echten zin van te raden, moeten kunnen met smake gelezen en herlezen worden, dus zwierig en lief zijn... En vandaar dan zette hij uit met zijn kunstwoorden, klinker- en klankvoegingen, mitsgaders anderen taaltooi.

Men zou 'n keer moeten zijn oude weerdschappen trachten bijeen te krijgen en... ze nadoen ook. Waarom niet? Die er vindt mag ze ons zenden.

In afwachting, hier is b.v. een namaaksel nog onlangs gebezigd.

Vreugdemaal

Weei dschap:

Roô wellinge.

Vleeschgebak.

Brâtonge.

Ossenharst ten rooden wijndope

in zijn Groenseltjes

en met een Knolleken.

Een half Kiekentje

met Kroploof.

Roomvla.

‘Roô wellinge’ bediedde tomaatsoep; ‘dope’ = saus (V Dale ‘doop’ 2.); ‘kroploof, kroesloof, tuinloof’ = sla; ‘roomvla’ = crême-taarte.

T.R.

Die je niet 'n wil zien te werke gaan
'n moet'-je niet zien te kerke gaan.

(Gezeid te Brugge voor dochters die beschaamd zijn van aan huiswerk gezien te worden).

KdF.

[p. 215]

De Oopliepoop?

Naar de uitsprake 't kan ook moeten gespeld zijn ‘den Oeplipoep’.

Is te Sweveghem een gehuchte.

Wat is dat voor een naam?

FDW.

_* * _*

De Luvie?

Is te Ettelghem een herbergnaam, op Plaatse. Men spreekt uit ‘Luvie’ al steunende op ‘-vie’; en boven den naam staat een vogel geschilderd.

Waterwild?

FDW.

_* * _*

‘Den even driesch?’

Boven, bl. 187, is daarvan gewaagd.

Dat is de bekende Neveldries bij Kortrijk.

KdF.

Blauw-huizen en Blauw-kasteelen

Kan er mij iemand uit de Volkskunde rapen welke de bediedenis is van al die blauwe huizen en blauwe kasteelen?

J. Cl.

Heulebeulen

't Had ne veint zijn koren in de schure gestoken van Pee Praters.

Als hij dat ge ware wierd, zeide hij:

- Wat hebben ze hier geheulebeuld in mijn schure?

‘Heulepeulen’ staat in Schuermans = den tijd aan beuzelarijen verspillen. - ‘Heulbeul’ staat in Loquela met de beteekenis van brol. Heulebeulen zou dan eigentlijk willen zeggen: moosschen en brielen.

_* * _*

'nen Teiti

- Dat is nen teiti, zei er mij een wijveke. De Bo geeft ook dat woord, maar met een verkeerden uitleg. 't Woord ‘teyte’ staat in Kiliaan, 't wil zeggen ‘tata, vader’ en dat woord is in vier werelddeelen in gebruik.

J. Cl.

[p. 216]

‘Adam en Eva’ spelen

Een kind (meest onder meisjes gedaan) staat geblinddoekt te midden in een kring van andere, die hand in hand ronddansen. Ondertusschen vraagt het kind dat verblind is (B):

- Wie zit er in mijn hof?

Al de andere (A) roepen weder:
- Adam!
B:          - En wie nog?
A:          - Eva!
B:          - En wie nog?
A:          - Niemand meer!

Dan tieren ze allen erbij:

- Al die hem ommekeeert, g'en heeft (ge'n hebt) hem niet. Een tweetal keeren. Waarbij aanstonds: zoekt maar!

En wanneer dit uitgeschreeuwd is, dan schijveren ze rond nog veel wilder dan eerst. 't Blinde kind dat tot nu toe stillestond, grijpt dan wie het grijpen kan; en heeft het iemand gevangen, 't moet raden wie het is: raadt het goed, 't is verlost, zooniet herdoens.

(Brugge)

K.D.W.

Palster-ruiker

't Woord Palster staat bekend in de woordenboeken van oud en huidig dietsch, met den zin van ‘staf, pelgrimstaf, enz.’, nergens nog met den zin van ruiker (bouquet).

Te Heule kennen en gebruiken de oude menschen dat woord nog effenop in dezen laatsten zin, en ze spreken 't woord uit: polster (dewijl ook Heule inden ‘malkweg’ thuisligt).

Was die staf voorheen soms opgezet met bloemen, zooals nog heden de makken in de inhalingen, waarvandaan dan de zin van een bloemtuil is bijgebleven?

[E.H.]