Biekorf. Jaargang 31

Op de verzevenhonderdjaring van 't Brugsche Begijnhof

'T IS wonder. Te Brugge ten tijde van de heerlijke stoeten van ‘Karel den Goede’ en ‘Breydel en de Coninc’ en van al die nog volgden, 'n was er maar

[p. 170]

één woord in Stad en te vreemde om te zeggen wat iedereen dacht daar, 't was: schoone; en 't was schoon ook! Geen sfeertjes daaraan, geen beknibbeling door niemand. Eêldom en borger, meerder- en minderman, allen gelijk, elk had er van 't zijne in gesteken: geld, tijd werk en geloop, elk entwat, maar bovenal elk een groot deel van zijn herte. Daarachter kwam de voldoeninge, ook algemeen: en de menschen 'n hadden geen monden genoeg om over malkander's verdienste malkander behoorlijk geluk te wenschen.

En nu? Nu dat er vreugdegestoet is geweest in 't Begijnhof, nu? 't Is treurig om te zeggen: effenop haat en nijd, donker gezichten en opsprake. 't Neemt uit, en zoo stijf dat m'er allichte den name van 't Begijnhof nietmeer 'n zou durven vermonde, nl.om niet eens of anders ‘voor’ of ‘tegen’ te schijnen.... uit vreeze... want 't zit leelijk veel donder daar hooge.

En nochtans! 't Was toch zoogezeid voor 't Begijnhof? - En wel ja: 't is even omdat 't zoogezeid was voor 't Begijnhof (in Brugge een heilige zake) dat 't er zoo schuw heeft gegaan, en nog gaat.

Maar 't Begijnhof is op zijn zeveneeuwig bestaan gerocht; dat mocht toch herinnerd? Dat mocht toch verheerlijkt? Er mocht naar gestreefd om dat bestaan nog voort te bestendigen? - Wis.

De Overheid keurde 't toch goed? - Ongemeen. En iedereen mee. Ook de huidige twist 'n loopt niet over al zùlke bedoelingen; hij loopt over de uitwerking eerder.

Over de uitwerkinge?

't Is te zeggen. Niet: over de schoonte van 't spel; noch over de pracht van de kleêrs; noch over de verrukkelijkheid van al dat oudheidsgezwier in ons zoo-echt (gelukkiglijk onbewimpeld gelaten) oud hof: daarover zijn ze 't hier allemaal eens; ook niet over het wonderlijk-edel bedrijf van de spelers; allerminst b.v. over iets dat eenieder gemerkt heeft, gemerkt bovenal, nl. het hoogheusche gezwaai, 't zoo-beleefd en zoo-buigzaam gegroet van de vorstelijke vane, den Vlaamschen Leeuw, waarmee de vaandrig àl scheen te doen wat hij wilde (och!

[p. 171]

als men den Leeuw maar 'n beetje weet te hebben)... Neen over alle dat kunstwerk 'n wordt niet getwist.

De twist? De beknibbeling? Is over de zijzaken.

...We beleven een tijd dat alles uitdraait op franschen op vlaamschgezindheid. En 't is hier 'tzelfde geweest. De franschgezinden hebben iets te laken gehad, en de vlaamschgezinden om 't even.

De Franschgezinden - in een dagblad uit Brussel b.v. - hebben heel het spel met vervloeking beladen: ten eerste omdat er tusschen al dat leeuwengefladder uit de jaren 1200, t.w.aan boomen en staken, geen ‘Vaderlandsche’ vlag hong te zien; en ten tweede dewijl onder 't gebazuin van den stoet, door onze ‘musiciens des corporations’ uit 1225, niet eens ons ‘Vaderlandsch’ lied werd geblazen. Echt zoo.

De Vlaamschgezinden integendeel verwijten aan dat verzevenhonderdjarig geleuter:

1.	dat het geen echte ‘jubilee’ is geweest, om reden van dingen in den stoet en den stoetboek die tegen de geschiedkunde steken;
2.	dat het geen ‘jubilee van 't Begijnhof’ 'n scheen, van ons echte Begijnhof, maar eerder een gedweep uit de lucht, op zijn Georges Rodenbach's immers;
3.	dat het geen ‘christelijke jubilee’ was, een als-voor een kloostergemeente, gezien er niets kerkelijks is bij geschied, Mis of Lof of ‘Te Deum’; bovendien - jammerst van al - gezien er ontstichtende dingen gebeurd zijn, t.w. vóór en na het gespel, in houding en dracht van genooden, en in tal van echte baldadigheden, drinken en dansen en domdoen, en dronke moeten thuisgevoerd worden een gat in den nacht... uit 't Begijnhof;
4.	dat het geen ‘brugsche jubilee’ is geweest, vermits er het volk, de gebuurschap, de bidders en gewone bezoekers van 't Hof, al die 't Begijnhof als 't hunne aanzien, heel Brugge, er zijn zooveel-als-buitengekeken geworden;
5.	dat het geen ‘volksjubilee’ was, uitdien dat er de tale van 't volk, de taal van 't Begijnhof, het vlaamsch (waarvoor en waartegen - 't zij nu te recht of ten on-

[p. 172]

	rechte - heden zoo helsch en zoo hevig gevochten wordt) er zienelijk-tergendeweg en dus ten uiterste-onvriendelijk is buitengebannen;
6.	dat het geen waar kunstgedoen was, omdenwille van zulk een ondeugend en ergerend misbruik als hierboven gezeid, van Brugge's geliefdsten, immers schoonsten en stemmigsten kunsthemel;
7.	dat het dus een kwaadmakerij is geweest (altijd verstaan, door de wijze van uitvoeren, en door het werk wellicht van wat ingeslopen misbruikers als een zworm wespen daarbinnen gevallen); iets als een ‘droevigheid’; iets als een slag in Brugge's gezichte; iets waaraan hem geen Bruggeling verwachtte trouwens achter al 't schoone dat hij in Brugge reeds zag; iets als om hem een stuk uit zijn hert, om hem 't Begijnhof te ontrukken en hem alzoo waarlijk dere aan te doen... wat hij ten anderen diepe gevoeld heeft... (God weet, wat er morgen met 't H. Bloed of andere schatten gedaan wordt!);
8.	dat het dus niet te verwonderen en valt dat heel het spel uitliep op algemeene onverschilligheid eerst, en daarna op verergernis onder het volk... zoodanig dat de geestelijke en wereldlijke Overheid, met Hare Hoogmogendheid de Koningin mede (die heur anders zoo blijkbaar gejeund heeft daarvóór en daarna onder de eenvoudige liên van buiten 't Begijnhof) er allicht niet te best in hun schik om 'n zijn... en dat de Grootjuffrouwe er te-denken ook niet te verheugd over is;
9.	met één woord dat 't een slechte daad is geweest, alleszins.

Zoo spreken de Vlaamschgezinden; en, we hebben hun geknibbel nog vele verzoet hier. En, de stad loopt daar vol van.

Wat valt er daar nu allemaal over te oordeelen?

Eerst en vooral: zooals telkens voor alle beknibbelingen, laten we zeggen dat er aan beide de kanten, bij vlaamsch- en bij franschgezinden niets is verminderd geworden, vele vermeerderd: veel als slecht uitgeleid, vergroot veralgemeend of verkwalijkt wat niet alzoo moest aanzien, of alzoo moest uitgepluisd worden.

[p. 173]

Maar daarna: ons schijnt heel dit geval stijf te betreuren. Biekorf 'n houdt er niet aan van in al zulk geritsepeeuw tusschen te springen; maar aan een anderen kant Biekorf houdt teveel van onze oude brugsche schoonheid, christelijke zeden en eigene tale, om niet beweenlijk te achten dat die alzoo op den klap zijn gekomen; Biekorf is teveel overtuigd dat schoonheid en kunste welvaart en landsheil alleen in de ruste mogelijk zijn, om niet spijtig te heeten dat tot onze kostelijkste schatten en liefste vereeringen toe alzoo vermochten een reden te worden tot stoornis en twist en onhertelijk gespook. Naar onze meening 't is jammer, en die er de schuld van geweest is, gelijk uit wat reden, onbehendigheid, boosheid, keuren wij af vierkantte-weg.

Het was evenwel zoo gemakkelijk te handelen als ten tijde van ‘Karel den Goede’ en ‘Breydel en de Coninc’ en de andere stoeten. Het voorbeeld bestond, ook de middelen, en de goêwille... van 't volk toch.

Biekorf.