Biekorf. Jaargang 29

[p. 262]

Mengelmaren

Emile De Monie

Onder die hoofding bracht Biekorf (boven, 193-200) ons, van de hand van C. Gezelle, een zeer vereerend schrijven over het sterk en stille werk van dien eerweerden Vlaming. Hij wordt er met pit van reden geroemd om zijn taaie en vruchtbare medewerking aan Rond den Heerd, Loquela en Biekorf.

Laat mij om der volledigheidswille daar bijvoegen dat Em. De Monie ook ruimschoots heeft meêgedaan aan De Vlaamsche Vlagge. Tot richting en leering van de jeugd van Vlaanderen was hij altijd bereid, met woord en daad, en nooit wierd een beroep op zijn dienstveerdige penne afgewezen.

Nu dat de geschiedenis van De VI. Vlagge staat om geschreven te worden, zal in dit tijdschrift de hand van De Monie menigmaal, aan den ernst en de deugdelijkheid zijner bijdragen te onderkennen zijn.

H.P.

Boekennieuws

Reizen en Kijken, van Eerw. Heer H. Linnebank, Kruisheer, Uden-Holland. (Duimpjes-uitgave, bij V. Delille, te Maldeghem).

Vrienden van Biekorf leest dat: 1. In 't oude Engeland; 2. Naar het zoete Zuiden; 3. Vlaanderen, Brugge, Brussel; 4. In het zijpad rechts; 5. In de Sakristie; 6. Het Doophuis; 7. De kruistriomf van Florence; 8. Kevelaar in 1921: 9. In de andere wereld; 10. Een boer in de lek; 11. De verrukkelijke flets; 12. Eerst naar Brugge.

En als ge tenden komt, zult ge met mij bekennen, dat Eerweerden Hoer Linnebank kan reizen en kijken, kan waarnemen en gâslaan, kan denken, spreken en handelen, lijk of 'et ne verstandige, geleerde, gemoedelijke reisman betaamt. - Nuttig reizen is èn kunste; welnu, vader Linnebank leert ons reizen: zijn edelmoedig, bescheiden en openhertig menschelijk doen, zijn gezonde en luimige spreekveerdigheid, zijn kunstgevoel on zijn mooi hollandsch pittig zijn - 't hoekt, 't slaat al tot vaste beeldgedaanten, lijk in die kijkhuizen, waar, bij iederen draai, onzen blik entwat nieuws bemerkt. -

Eerw. Vader Linnebank is de vriend van Vlaanderen, van Vlaanderens volk, van zijn tale, en zijn gebruiken. Hij is inteekenaar op Biekorf, lezer on vriend ook van ons tijdblad.

Geen rijker kroon
dan eigen schoon.

We bedanken Eerw. steller voor zijn nuttige, zijn aangename Duimpjes-gifte. - Later moeten we nog kunnen drinken van 't helder en deugddoende water, dat borrelt uit die hollandsche bronne.

A.M.

[p. 263]

De Wonderen van de Udensche Hei, ook van Eerw. Heer Linnebank (Drukkerij C.N. Teulings, 's Hertogenbosch).

Bevallig boekske van 32 bladzijden, met vier lichtbeelden.

Ge verwacht u aan 't opengaan van d'Hei-streke, met heur luchtverwen en waterplassen, met heur sperreboomen, heur sprekende blommekes, heur zandhoogten en bremstruiken, met de verborgen heerlijkheid van heur eenzaam vreedzaam buitenleven.

- Toch niet!... 't zijn zedelijke wonderen: 't aankomen, 't onthaald worden van de Belgische Oorlogsvluchtelingen (tijdens den eerloozen inval van de Duitschers in 't jaar 1914). Hun tijdelijke volkszettinge - dorp uit den grond gesproten - met hun werk, hun onderwijs, hun bidsteê, met hun burgerlijk en godsdienstig leven, met hun sterkte en hun geduld, hun hope en hun troostelijk verlangen naar den deurschoten heerd van hun verwoeste streke.

Inhoud: De Ophouw; - De Prinses; - De Bisschop; - De Processie; - De Spion; - De Koning.

Bij 't lezen van 't boeksken, voelen we de weerde van dat kristelijk medelijden bij ons toegenegen Hollandsche broeders, vatten we nog eens al 't schoone van Heer Linnebank's herte, met de knappe behendigheid en den zwierigen val van zijn vaderlijk woord.

A.M

Zantekoorn

Nadien dat Gezelle, de groote zanter, te Gode ging en Loquela, zijn ruime voorraadscheure gesloten wierd, ligt de vlaamsche akker nagenoeg braak en verlaten, en de epea pteroenta zijn metterdaad nu vluchtig gebleven.

En toch leeft en waakt ons vlaamsche volk nog, en de bronne spruit voort van zijn frissche en ongeschoolde taalveerdigheid. In mindere mate dan vroeger, 'k wil het wel, doordien met de nieuwe beschaving, de zucht naar effening en eenmaking in 't spreken en 't schrijven op school, 's volks mondigheid, bij de jongeren toch, is komen belemmeren. Onder 't oudere geslachte evenwel komt men nog menigen Vlaming tegen wiens taal en tonge onverbasterd bleef, ‘van vreemde smetten vrij’, en die nog met evenveel gemak te spreken weet als de vogel te schuifelen.

Zulkeen mocht ik eenmaal ontmoeten te lande, op 'n zondagsche wandelinge ton oorlogstijde. En uit zijnen mond heb ik 'n haastige kleene zante geraapt van woorden en spreuken die 'k, naderhand opgeschreven, hier nu late volgen.

'k Vond hem staan, mijnen Vlaming, voor 'n partij boutjes-tarwe, zoo hij dat noemde: korte auwen maar dubbel-dik en gesloten.

- De vruchten zou'n deugd hebben van een vlaagske, zei ik.

- Dat komt, zei hij: zie-je daar die kleene, grijze doppen van wolken? Dat zijn waterhennen; 't zijn voorboden van regen. En met dat de zunne de wind voorbij is, 't en zal niet opmageren.

- De die en zou'n er ook geen kwaad van hebben, zei ik, wijzende naar 'n partij walen.

- Voor de die is 't te late: ze 'n zullen niet veel eerappelen. Misschien veel drendels tewege.

[p. 264]

We vielen op den oorloge en op den slechten tijd.

- Ja 't zei hij, 't wordt 'n rechte miserie. De spaarbank en de verzekeringe, 't doet al zijn hand toe. Ook, 't en zit geen fut meer in de menschen: als ge den zondag nog met eenigen thoopegeraakt, en ge wilt 'n schetse (scherts) slaan, 't en pakt niet, ze stijft weer op. ...En let er op, zei hij, 't en wordt niet meer getrouwd: van geheel dees maand heb ik er arm twee koppels hooren kerkstichelen.

- Ja, maar ge moet ook zeggen dat er veel jonkheden weg zijn.

- Daarin heb-je gelijk: 'n groot deel dragen de ransel, en veel andere hebben 't hazevel aangestropt als de Duitsch hier bin viel... En van trouwen gesproken, luistert hoe dat Pee Loncke voer, die daar met Noppen 's meisen gaat: hij was zondag de afvraginge gaan doen. Hoe, zei vader Noppe, trouwen in zulke tijden? Trouwen! Ge lacht zeker? En Pee kreeg 't hekken tegen zijn hielen. De jongen was schier den kluts kwijt. 'k Had er waarachtig compassie meê. Pee, zei ik, raapt uwen moed thoope. Der zijn nog moederkes die meiskes kweeken. Ge moet van langsom hooger gaan, ge zult 'ne keer den val hên.

Zoo sprak, en zoo spreekt nog hier en daar, ons ongeschoold volk van te lande. Als ik vroeg aan mijnen zegsman of hij geleerd was en lezen en schrijven kon. Ja 'k, zei hij, met de rokelperse op 't koekijzer.

H.P.

Twoet! twoet-twoet-twoet! 'ee'brood! 'ee'brood!

Zoo roepen te Brugge de jongens naar de zwanen om ze te doen achter ‘beetjes’ komen.

'Ee'brood zal zeker de oude uitsprake zijn van ‘heetbrood’, en die ‘twoet! twoet-twoet-twoet!’ van de jongens zal wel 't achterdoen zijn van het ‘trompen van heetbrood’ voordezen.

Mijn ouders wisten nog van ‘'ee'brood’ en van ‘'t trompen van 'ee'brood’ ten tijde geweest dat ze kind waren. (Vgl. DBo op ‘Heetbrood’).

T.R.