Biekorf. Jaargang 27

Mengelmaren

Terechtwijzingen

Het Zeisel van den schellevisch (Biekorf, 1921, xxvii, 15) is juist, maar de woorden van S^t Pieter, en dan ook de strekking van het zeisel, zijn onvolledig.

Men leze: ...greep Petrus met de hand, zeggende: ‘Ah, gij schelm van een visch’. En daarom heet hij schellevisch en heeft twee zwarte plekken in zijn nekke van de vuile vingers van S^t Pieter.

J. Ve.

Musterhole moet 't zijn, niet Mustergole (Evend., 35); en men spreke uit Moesterhole.

K.d.F.

Kortsteertjes (Evend., 24, 48) is een van die woorden welke men te Brugge noemt een Hellewoord. Hellewoorden zijn zegsels, vloeken, knopen, slechte of ruwe redens, waarom men ‘zal moeten naar de

[p. 71]

Helle gaan’; ten anderen hierin verschillende van vuilen praat dat zij eerder slaande gezegden zijn; vuile praat zou heeten: te Brugge ‘uit de mande klappen’, te Roeselaere ‘slechte schole houden’, elders nog-anders.

Welaan 't bovenbedoelde woord ‘kortsteertjes’ is een hellewoord: alzoo te Brugge, waar het zint in 't bezonder op de oude mannetjes uit het S. Joosthuis [en die naam is stijf oud reeds = Ad. D.] alzoo ook te Gent waar het woord in 't algemeene gebruikt wordt. Die zegging bedoelt een bekende verkrompenheid, gevolg van 's mans ouden dag en afgeleefdheid, ttz. contractio penis (welk ookal ‘steert’ bediedt). Niettemin wordt het zeer onschuldig, zelfs door de meeste menschen onbegrepen, gebezigd.

[K.d.F.]

Ippen- = toch iepen (Evend., 1920, xxvi, 263; 1921, xxvii, 21-22). Hier een vrouw, naâr de zeventig, uit Poperinghe-buiten: heeft, toen zij klein was, weten iepenhout snoeken, dan branden, om ervan de assche in de waschte te bezigen. 't Waren, zei ze, te dien tijde veel iepen.

M.C.

Een Bidvrije ofte krochte, in onze landsche kerken? Een te Harelbeke (Evend., 1920, xxvi, 286)? Mogelijk. Maar Meessen had ook een Met erin: vóór den oorlog, aardappelen; sedert den oorlog, steengruis en puin.

E.C.M.

Kakelingen op Wittendonderdag

[Kakeling], kèkeling, kekkeling, is een koeke lijk een 8 van uitzicht (vgl. o. 't w. ‘krane, kraneke, krake’ Loq. 1898, bl. 269). De bakkers te IJper gaven zulke vóór den oorloge ten geschenke aan hun kalanten, van den Woensdag namiddag voort op Wittendonderdag. Slacht de kokieljen (vgl. DBo op 't w.) welke te Poperinghe de molenaars, ten tijde dat er veel windmolens waren, met Nieuwjaar door hun knechten naar de kalanten lieten ronddragen (‘kokieljen’ kwamen ook uit te IJper op S. Maartensdag; elders, onder den naam nu van ‘Engelkoeken’, ook op Nieuwjaar b.v. te Brugge). Die zaken zijn geboekt, maar 't woord ‘kakelinge’ niet, meen ik.

Uitvaartkoeken en Koekedrage(e)gen

Ook te IJper, en insgelijks voor den oorlog, gaf men op de uitvaarten een groote koeke, van de grootte van een groot brood. Op den bovenkant ervan was eenkruisgebakken, met een holletje in 't midden. In dit holletje stak men een geldstuk, een zilver- of goudstuk naarmate den uitvaart. Die koeke werd ter begrafenis gedregen op een witten doek in een mandeken, en gehouden door een vrouw in kloosterzuster gekleed; deze was genaamd de ‘koekedrage(e)ge’, en droeg

[p. 72]

terzelfdertijd een tinnen kanneke waarin ook een geldstuk lag. Dan ter offerande werd dit alles ‘geofferd’ en op 't altaar geplaatst.

Maar koek, en offerande en altaar en IJper zelf, zijn nu gevaagd door den oorlog!

Een dergelijke koeke (dergelijk voor het uitzicht) nu echter geheeten een ‘krake’ en met liever alle slag teekeningen op, stelde men te Poperinghe aan 't venster der herbergen, ten tooge en als teeken dat er een ‘krake te bollen’ was (Vgl. Loq, ald., en DBo op 't. w. ‘kraakbollen’).

Zou dit beter bewaard zijn?

M.C.

Wat is de echte bediedenis van 't woord Spuriepape?

't Woord komt uit een Mechelsch opstel, dagteekenend van omtrent 1799. Ermeè was bedoeld een beëedigde geestelijk, een ‘intrus’.

Zou 't niet zijn ‘spurius papa’, ‘spurius’ ten minste in 't gedacht van den steller?

K.d.F.

^**^*

Aan welke kerke te Brugge is 't geweest, of is 't nog, dat de grafsteen te zien was van een De Doncquers, Heere van Coyweede, Vorchevalle... enz.?

Vorchevalle was Voswal te zeggen, gelegen op Dudzeele zuidoostwaard de kerke, aanzijds den weg om te gaan naar de Casselstraat.

K.D.F.