Biekorf. Jaargang 27

Cuique suum

M.E., vriend.

Met onzen besten dank om de medewerking, hier een kleine terechtwijzing.

Ued. spreekt in bovenstaande opstel

1. Tot de ‘Biekorfmannen’ [?]: dat ze beter, zegt u, hun gedacht ondereen zouden wisselen.

- Vaneigen. Vgl. boven xxvi, 243.

2. Aan ‘Dietschman’.

- AEtatem habet. Die zal u wel zelve te reden staan.

3. Dan (al die niet noemend) tot G. Gezelle, Mervillie, Delaere, Craeynest en anderen die immers, reeds jaren geleên, de vinders en voorvechters waren van de enkele verdietschingen welke Ued. Afzonderlijk afkeurt: nl. van doopsteen, wijsteen, wij man, stiftherder enz.

- Ipsi viderint. Deze welke nog spreken kunnen, gaan 't allichtewel doen voor diegene die 't nietmeer en kunnen.

4. Tot Biekorf eindelijk zelf.

- Dit is ad nos. En wij antwoorden.

Eerst, wat de onderstelling betreft.

Ued. neemt aan dat enkele Vlamingen meer en meer in hun vlaamsch fransche woorden inbrengen, meestendeel noodeloos, en:

[p. 62]

U zegt,	wij zeggen daarbij,
dat ze 't doen uit een ‘zicke-rige mode’;	ze doen 't, met velen, nog en meer zelfs uit een ziekerige luihet:
het fransche woord vinden ze deftiger,	het, fransche woord vinden zij eerder, ‘lezen 't gemakkelijker door’
wellicht, omdat ze het minder wel begrijpen,	uit sleur en door den aandrang der ‘mode’. denkende daarom dat ze 't ‘beter begrijpen’ (al begrijpen ze 't doorgaans hoegenaamd niet):
en den lezer meenen te verbluffen...	waardoor zij henzelven verbluffen, verblinden, en ongevoelig maken aan eigenen smaak en spreekveerdigheid.

Wat dan de stelling aangaat:

Tegen doze gevaarlijke taal-verspelers [welke overigens bij de eerste verandering der ‘mode’ ook modewijsde gaan keeren],	Waarom ook niet gestreden tegen de nogmeer- gevaarlijke taalverzakers, welke overigens hoe langer zoo meer gaan de taal-bezwaren vermijden?
strijdt maar, zegt gij.	... Strijden wij doen 't, 't is al 't zeven-en-twintigste jaar, vriend.
Maar ‘de mannen’ mogen niet buiten 't spoor loopen’ ['t is wat algemeene gezeid]	Wij zeggen wij ook: strijdt gematig nl. volgens taal- en volks-kundige wetten, maar hoe dat?
met	met
‘algemeen-gebruikte woorden’ [wil dit zeggen ook deze die uit ‘ziekerige mode’ of uit luiheid algemeen worden?]	allemaal 't vreemde gedoe, allemaal, 't gewilde en 't gedoogde om het even,
op	op
‘min-duidelijke mijze [ook als deze min-duidelijk is door de schuld van wie niet en wil kijken?]	leerbare en zwierige wijze
te	te
vervlaamschen [U meent, zou ik gissen, ‘als beter vlaamsch op te dwingen’].	verdietschen, d.i. al een verdietsching ervan voren te stellen, te laten bespreken, te laten bekeuren, en alleszins op te dwingen aan niemand.

Is 't begrepen? Wij, we 'n strijden niet voor een woord op zijn eigen, maar voor heel onze taaleigenheid. (Vgl. daarover wat we lieten gezeggen in Biek. 1919, xxv, 366). We bevechten een kwaal, niet slechts de uiting ervan; wis, echter, de kwaal vanvèrre-aan, en de de uitingen éérst. Tegen een ziekerig opneemsel welk aan onze taal

[p. 63]

het leven kan kosten, trachten we een gezondere zede te wekken waaruit onze taal weer meer leven kan winnen.

Geen onkruid onder ons terwe geduld. Verkiezen we onze terwe.

Messis multa! Goddank we zwemmen in 't koorn. We zitten verduikeld tusschen nog-ontelbare Vlamingen, 't volk, die allegaar uit den gemoede het vlaamsch voort heel eigen begaan. Er drijven daar dan enkele Vlamingen tusschen die, uit snof, of versnuisterd en zorgeloos, dit vlaamsch nietmeer als bekwaam of gemakkelijk aanschouwen. Maar een derde slag Vlamingen weer trachten dan deze tweeden te beteren, trachten medeen heel het volk en zijn taal tegen die tweeden te schutten; hiertoe vallen zij aan: al wat schuim is bij dezen, ontaard of ondietsch. Met woorden uit 't volk, of uit den geest van het volk, toonen zij aan: dat al dat vreemd goed zou desnoods kunnen verdietscht zijn, nl. zus of beternog zoo, ofwel beternog anders... Sommige woorden daarvan blijven meêgaan, anderen vallen. Ondertusschen doorleeren die zoekers de tale: wat veel is. En misschien gelukken ze erin een kwade gewoonte (eene te weten van slenter en slapheid) eenigszins te verdoen door een goede (immers eene van keurheid en kracht). Gemak en voldoening, schoonheid en zwier, weten ze wel, zullen evenveel, meer zelfs, komen uit een goede als uit een slechte gewoonte. 't Is daarop dat zij uit zijn. Maar dan, in een slag dien ze slaan, als zo soms overdrijven? Och, 't is dat niemand kan slaan zonder eerst zijn haai en zijn haal eens te halen. Zoohaast de slag uit is en stopt, is ook de haai en de draai en de overdrijving vergeten. 't Goed blijft; al was 't maar een honderdste deel der verwachting, 't is beter dan niets. Werken om dit honderdste deelke van goeds is beter dan kwaad aan te kweeken.

En Biekorf? Biekorf werkt met die goeddoende Vlamingen meê.

Is 't al teveel dat er in Vlaanderen één blad is dat meewilt?

Andere bladen deden 't best ook, streden best ook tegen den dwang van de taalmode en -luiheid. Maar... doen zij er soms niet aan mee meest?

Er wordt thans vele gesproken van vrijdom, vele gevochten voor vrijdom, vrijdom vooral in de taal. Maar waarom is er nog altijd meest vrijdom in Biekorf, die minst daarvan klapt? Waarom?...

Een andere als wijzelf kan dit zeggen.

Wij, we zwijgen... en, zwoegend, doen voort.

Biekorf