Biekorf. Jaargang 26

O.L.V. van den Thuyn in S. Walburga te Brugge en andere Mariavereeringen in de kerken

Met October 1920 kwam het aloude mirakelbeeld van O.L.V. van den Thuyn, hersteld en herschilderd, in

[p. 273]

S. Walburga terug: 't staat op zijn vroegere plaats, in de marmeren nis boven de altaartafel in het noordkoor. De herstelling mag gelukkig heeten; het snijwerk is van Heer Michiel Dhont, het schilderen van Heer J. Pierens. 't Is E.H.A. Vuylsteke die de gedachte van herstelling heeft opgevat en doorgedreven, en hiermede het herleven bevordert van een oude devotie die, jammer genoeg, bij parochianen en Brug gelingen vergeten raakt⁽¹⁾.

Beeld van O.L.V. van den Thuyn, in S. Walburgakerk te Brugge.

Het valt te betreuren dat in onze oude kerken de traditioneele devoties soms verdrongen worden door allerhande nieuverwefsche. Wel kunnen die jongere devoties in haar eigen uitstekend zijn, maar ze zijn ook wel eens een onnutte dubbelganger van de oudere die ze verdringen⁽²⁾, ze zijn niet zooals de devoties die eeuwen lang den troost en het genoegen van 't geloovige volk uitmaakten, een stuk familiegeschiedenis voor de parochie. Dit blijkt bezonder waar voor zekere moderne Lieve Vrouwe-

(1) Guido Gezelle, in Rond den Heerd, II, 171, spreekt nog over O.L.V. van den Thuyn, maar E.H.A. Dieryck zaliger, die in zijn Jubelboekske van O.L.V. Presentatie op S. Jacobs, een aanhangsel geeft over alle Brugsche Mariabeelden en devoties, weet er niet meer over te spreken.

(2) Zoo in een onzer groote kerken de devotie tot O.L.V. van Bijstand, waar een traditioneele godsvracht tol O.L.V. onder de aanroeping: Hulp der christenen, stilaan uitsterft.

[p. 274]

devoties. Wel is er van kerkelijke zijde geen verbod in één en zelfde kerk verscheidene Mariabeeleen onder verschillende aanroepingen uit te stellen, maar we moeten ze niet buiten mate vermenigvuldigen. Voor eenvoudige lieden kan zooiets tot weinig orthodoxe besluiten leiden⁽¹⁾; het aankoopen van talrijke beelden door onze financieel onvermogende kerkfabrieken zal meestal dit kwade gevolg hebben dat die vele beelden goedkoope fabriekwerken zijn zonder kunstwaarde. Laten we nog daarbij voegen dat de allernieuwste devotie noodzakelijk een voorbijgaanden bijval moet beleven; dan krijgen wij den rommel koperen kandelaars, papieren bloemen, onooglijke vazen, marmeren exvoto-plaatjes die met hun gouden letters op witten grond te veel herinneren aan muurbekloedingen van grootsteedsche vleeschhouwerijen, kortom al het afzichtelijke, het schreeuwerig kleurige dat de meest stemmige hoekjes onzer kerken ontsiert.

Hiermede wil ik geenszins beweren dat de nieuwe devoties, in vergelijking met de oude, minderwaardig zijn, heelemaal niet. Maar ingezien te veel verschillende Mariadevoties niet in een zelfde midden leefbaar blijken, doen we best in onze oude kerken vast te houden aan de traditioneele aanroepingen van O.L.V. die met de plaats als vergroeid zijn. De nieuwe kunnen we gerust overlaten aan

(1) Ter gelegenheid van hot jubelfeest van O.L.V. Onbevlekt, werd in een onzer Brugsche kerken een versiering opgesteld bij het ‘doxale’. Het marmeren prachtbeeld van O.L.V. dat het middenpunt vormt van het doxaal stond gedoken door een waardeloos beeld van O.L.V. van Lourdes. Toen men deed opmerken dat het oude beeld heel wat kunstiger was, klonk het antwoord: ‘die O.L.V. is niet onbevlekt!’ Het werk van Mgr Malou en de type van het Lourdesbeeld heeft bij velen die verkeerde meening doen opkomen dat Maria met het Jesuskind op den arm niet meer als een voorstelling der Onbevlekte Ontvangenis kan doorgaan. Niet zoo uitsluitend oordeelde de middeleeuwsche kunst en godsvrucht, en het jubelbeeld van zaliger deken Loys te Roeselare is iconografisch even gemakkelijk te verdedigen als de Lourdestype. Moderne alleenstaande Mariabeelden zijn meestal waardeloos als kunstwerk. Een uitzondering is wel het wit marmeren beeld, van de Beule meen ik, in het zuider transept van S. Baafs te Gent.

[p. 275]

de nieuw opgerichte parochies waar een traditie nog niet bestaat. Was het geen schikking der Voorzienigheid ook voor de jongst geborenen een eigen stukje erfdeel te bewaren? Moeten de werklieden der elfde uur ook niet hun denier ontvangen?

Daarom deed E.H. Bruloot b.v. een deugdelijk werk wanneer hij in de nieuwe S^t Jan te Kortrijk de devotie tot O.L.V. van Lourdes inrichtte: Kortrijk is het uitgangspunt van de jaarlijksche bedevaart van Vlaanderen naar het verre Lourdes en E.H. Bruloot blijft de geestdriftige en ijverige leider der pelgrims. Dat was iets in de lijn der gezonde traditie: wij vinden broederschappen van O.L.V. van Alsenberg, van Scherpenheuvel, van Hal, enz., ja ook van Lorette in de kerken die het uitgangspunt waren van beêtochten naar die vermaarde heiligdommen. Maar dat men toch daarom niet overal de devotie invoere (niet te vitten hierop a. 't u b.) tot O.L.V. van Lourdes, tot O.L.V. van Goeden Raad, of wat voor 't oogenblik alles dreigt te overschaduwen, tot O.L.V. van Bijstand.

Een veel gezondere richting is men dus opgegaan in S. Walburga met het in eere brengen van het mirakelbeeld, een der zeldzame gedachtenissen van de oude, sinds lang verdwenen parochiekerk. Enkele geschiedkundige aanteekeningen van O.L.V. van den Thuyn houd ik voor later; maar het feit der herstelling mocht niet voorbijgaan zonder een woord van dank aan de geestelijkheid van S. Walburga die, wat betreft gehechtheid aan traditie en het in eer houden der kerkelijke kunstvoorwerpen niet meer bij haar proefstuk is⁽¹⁾.

M. English.

(1) Z.E.H. Bernolet redde een zeer kunstig S. Annabeeld dat het kerkbestuur van Alveringhem voor klein geld aan een ‘antiquaire’, had verkocht. Het staat nu in O.L.V. koor van S. Walburga.