Biekorf. Jaargang 25

[p. 87]

Piere de Zwerver

HIJ had nog eens, pijnlijk weg, en leunende op zijne krukken, een paar straten rondgetjaffeld en strompelde nu, tenden adem en uitgeput van vermoeienis, zijn armtierige woning binnen.

Hij ging zitten op een der doodversleten stoelkens en bleef daar turen op Manse's werk. Deze hield zich onledig met het aardappelen schellen voor 't noeneten, en wrocht spraakloos voort zonder aleens op den binnengekomenen acht te geven.

D'eerste verbrak Piere, na eene pooze rustens, 't stilzwijgen.

- Manse, snauwde hij, Manse, ze wreven 't mij weêral door den neus, maar z'en krijgen d'er mij niet, zoo lang er nog roering in mijn lijf zit, zoolang mijne beenen of beter mijne krukken, mij dragen willen. Zeg, Manse, ben ik wel 'nen mensch voor 't manhnis?

Manse schafte niet op die woorden en scheen niet te hooren dat Piere haar iets gezegd had.

Die onverschilligheid stookte 's mans wrevel op en dichter bij Manse naderende, schreeuwde hij luide:

Of ik wel 'nen mensch voor 't manhuis ben?

Ditmaal gewaardigde de vrouw een wijle haren arbeid te staken en den vuilgrijsden kop opheffende, beet zij bitsig den knorrepot toe:

Of me zulks aangaat! Ik kom hier enkel om voor uw eten te zorgen; loop naar den drommel met uwe zagernij over 't manhuis.

Verder aandringen dorst Piere niet; hij mocht het Manse niet moe maken, want 't was reeds veel dat zij, voor den kost en eenige stuivers per week, dagelijks, in zijn pover huishouden een handje kwam toesteken!

Hij weerde de kwaadheid die hem op 't uitbarsten stond in zijn binnenste terug en slufferde traag tot vóór het venster, er beiende, tot de maaltijd zou gereed zijn. Zijne

[p. 88]

blikken troffen echter niets nieuws, aleen maar het enge, vuile koerke, waar de huizekens er allen even slordig en even verarmoed uitzagen, duikende, bachten hunne dunne bouwvallige muren 'nen overvloed van ziekten en kwellingen, van 'n afschuwelijk en deernisvol menschelijk verval.

Het koerke waar nimmer lied of lach weêrklonk en zelfs de zon niet aankon om er met haar trillende licht een sparkelken blijheid binnen te smokkelen!

De lieden die daar woonden sleten er geen langen pacht; ze landden er aan, zwart van ellende, het lichaam ondermijnd door tallooze smarten en den geest terneer gedrukt en verbitterd om den tegenspoed dien z' hun leven door, te verduren kregen. Het koerke hiet hun laatste toevlucht, het schuiloord waar zij nog wat vrijheid genoten; als zij vandaar weg moesten, dan was het voor d'eenen naar 't manhuis en voor d'anderen naar 't kerkhof! Dat wisten z' allen en zoo leefden die menschen ten prooi aan eene gestadige droefheid, eene gedurige zenuwprikkelende spanning, afwachtende met een benauwd gemoed, het groote onheil dat zeker komen zou en waarnaar zij elk uur en iederen dag een stap nader traden.

_**_*

Veerdig stonden de spijzen op de tafel en weigerlijk werden zij gedeeld. Toen alles op was, weggepeuzeld tot aan 't laatste brijzelken, schaffelde Manse 't arm eetgerief bijeen en haastte haar het huizeken uit.

En nu hij alleen was en de eenzaamheid loodzwaar op hem drukte, doemden opnieuw voor zijnen geest, die sombere gedachten, dat eeuwig martelende peinzen op het lot dat hem wachtte. Ja toch, 't zou ervan komen! 't Zou met hem gebeuren lijk met zoo vele anderen van zijn soorte en zijnen stand. Zijnen levensavond zou hij slijten, droef te moede binnen dat grauwe, norsche gebouw!

Van dag tot dag kreeg hij er meer zekerheid van, maar ook van dag tot dag voelde hij in zich, grooter, smachten-

[p. 89]

der worden de afkeer en de vreeze voor die nare werkelijkheid!

Diepe weggestoken en onraakbaar, woedde in 't merg van zijn rechterbeen de wreede kwaal die d'oorzaak was van de dreigende ramp, het ruwe kwaad dat hem reeds zoo 'n eendelijk leed berokkende! Waarom juist moest hij dien kwalijken val doen op de rechter knieschijf? Maar ook, waarom was hij zoo dwaas geweest op 't ongeval geen acht te slaan, en had hij gepoogd zijne zwerftochten voort te zetten alsof er niets gebeurd ware? Een tijd lang had hij in 't gekneusde lid eene pijn gevoeld, die nochtans in hevigheid afnam en langzaam verdween om plaats te maken voor een lamheid die niet meer wijken wou en de eene na de andere al de spieren met machteloosheid sloeg! Dan wel had Piere tot allerlei remediën zijnen toevlucht genomen, te laat helaas! want geen hunner bezat genoegzame sterkte om de loomheid in hare schrikverwekkende werking te stuiten. Trage maar zeker sloopte de ziekte al de krachten en gansch de weerbaarheid van 't aangetaste been, eruit bannende alle leven en roerigheid, zoodat Piere het ten laatste slepen moest als een nutteloos geworden lichaamsdeel. Een tijdeken trachtte de doolaard zich met krukken te verhelpen en eenige weken had hij zijne dagelijksche wandelingen kunnen voortzetten, doch 't lenige lijf dat weder en wind, ziekten en kwellingen trotseerde, toonde zich niet bestand tegen die nieuwe oefening; 't scheen even of werd het besmet en kreeg het zijn aandeel van de lamheid uit 't rechtere been! Weldra moest Piere zijn zwerversleven vaarwel zeggen, en voor hem brak een tijd aan van gedwongene ledigheid, eene aaneenschakeling van doodtriestige dagen, die eindeloos traag hunnen gang gingen, zwanger als zij waren van den sombersten weemoed!

Tot op 't oogenblik dat 't noodlot hem trof, had de man twintig jaren lang, al zijne dagen schier op gelijke wijze doorgebracht. Bij 't jongste morgendkrieken was hij reeds de beddeveeren uit en ving zijne ronde aan, drummende

[p. 90]

dichte tegen d'huizen, stappende steeds zijnen zelfden gang, gemeten, regelmatig.

Geen ziekte ooit had zich in zijn gespierd zenuwachtig gestel kunnen binnen weeren; hij was de gezondste mensch ter wereld! Evenzoo kreeg het weder geen grepe op dat magere rilde lijf. Hetzij de zon 't geluchte doorlaaide en schoven brandende stralen naar beneden bonkte, hetzij 't vroos dat de steenen ervan barsten, sneeuwstormde of stortregende, Piere bleef daar onverschillig voor en slenterde kalm en gelaten, de plankieren over, d'eene straat uit d'andere straat in.

Wie in gansch de stad had niet eenmaal ten minste den zwerver nagekeken, zinnende tevens op de zonderlingheid van dien persoon en de ongemeenheid zijner kleederdracht.

Eene rijzige gestalte, slank opgeschoten, die niet plooien wou onder den verzwarenden druk des tijds maar keerserecht bleef en in geheel hare houding den oud-soldaat verried.

Tot hoofddeksel diende eene dikke pelsen muts die op talrijke plaatsen een vuilgrauwe voering liet uitpriemen.

Wat een ‘col’ bediedde wist hij niet. Een deugdelijk kleedingstuk was die veste! Ze werd gesneden uit een afgedankte soldatenkapote. Hij had bijzondere zorg voor de groote metalen knoopen welke vorenaan, in dubbele rij, de veste versierden. Minstens tweemaal per week werden zij mildelijk met koperkuisel ingesmout, gewreven en herwreven tot zij vonkelden als hadden zij van 't eêlste goud geweest.

In de rechtere hand hield Piere 'nen knoestigen, mispelaren gaanstok dien hij bij iederen terd, ruw op de straatsteenen neêrbokte; de linker hand liet hij rusten op den rug, evenals de renteniers als zij ter wandeling aanzetten!

Uit zijn gestadig verkeer op straat volgde noodzakelijk dat de man van klein en groot gekend werd en daar hij nimmer kind of kraaie 't minste leed berokkende, hiet hij Jan en allemans vriend! Menige burger duwde hem terloops een muntstukjen in d'hand en zoo gaarde de

[p. 91]

doolaard t'enden de week, een proper smutseken bijeen! Hij betaalde ervan bij de Paemels, kost en slaping, en 't geen er overschoot ponkte hij weigerlijk van kant, tegen de dagen van nood die komen konden!

_**_*

Ze waren gekomen, die dagen, zoo schielijk en onverwachts!

Hij wist wel, de zwerver, dat hij niet jong zou blijven, dat voor hem, lijk voor 't meerendeel der stervelingen, een tijd zou aanbreken van ellende en lichamelijke verkwijning. Doch hij waande dien tijd nog ver af, want hij voelde zijn gestel zoo sterk, zoo degelijk bewaard, als gepantserd en beslegen tegen den snooden, onderduimschen aanval der ziekte! Door gansch zijn wezen zinderde een stroom van kracht, zijne spieren hielden hunne lenigheid, bleven vaste, zijn adem was goed! Hij leefde zoo graag dat tjooldersleven, dat altijd te beene en overal bij zijn. Hij smaakte er immer versche genoegens in en zou het nooit moede worden!

Hoe was alles sindsdien veel veranderd! De godsche dagen nu moest hij slijten in een vervelend nietsdoen, op 't kamerken welk hij bij de Paemels in huur had! enkel bij tusschenpoozen die zich zeldzamer voordeden kon hij met behulp zijner zware en gerieflijke krukken in 't volkskwartier een paar straten ronddolen!

Dieper in stad gerocht hij niet meer, en stond daar ineens beroofd van 't inkomen dat hem zoo gemakkelijk leven liet! Zelden nog ontmoette hij eenen zijner weldoeners in de nauwe onreine steegjes van den volkswijk. Menigeen had zich wel eens benieuwd gevoeld om te weteu waar de zwerver belonden was, doch 't bleef daarbij. Wie zou zich de moeite gunnen hem op te zoeken in die ordelooze opeenstapeling van onziende werkmanshuisjes?

Verzwonden, onherroepelijk verzwonden was de gulden levenstijd! Piere gerocht vergeten en om hem ontstond eene leemte die niet meer zou aangevuld worden en ver-

[p. 92]

latenheid heet! Hij stond alleen, alleen in 't leven, overgelaten aan zijn eigen zelven, niet meer gesteund en geholpen door gevende handen - eene gereede, weêrlooze prooi voor rood en armoede!

Als sneeuw voor de zon verdween het geld waar hij zoo 'n ruimen tijd aan spaarde. Zoo zeker als de dag zou hij te recht komen in 't manhuis! Doch het oogenblik wilde hij uit alle krachten verwijderen en achteruitdrijven! Daarom was hij bij de Paemels heengegaan om te wonen 't enden den wijk in 't vuile koerken waar de pachten min hoog liepen!

Steeds droever sleepte hij er zijn dagen in eene stage, drukkende onveranderlijkheid, dagen vol verveling en smart, vol wanhoop en machtelooze woede tegen 't barre noodlot! Immer dreigender, met meerderen aandrang, in bepaalder vormen, welde voor zijnen geest het zicht van 't manhuis! In zijne jeugd nochtans had hij in dat zelfde gesticht menige blijheid genoten. Hij ging er z'en oom bezoeken, huppelde er leutig door de kille, half donkere gangen, kreeg snoeperijen van de nonnekens, wandelde in den hof, en mocht er bij rijptijde aan sappige vruchten zijn bekomste eten!

Dan echter wist hij niet wat de vrijheid was! hoe zoet het smaakt vrij te zijn, alles te doen naar eigene goesting en op eigen gedacht, onafhankelijk van vreemden wil! Sindsdien had hij die vrijheid loeren kennen en waardeeren. En nu lag ze hem opperst; voor hem was zij geworden de hoogste en meeste schat, het eenige goed welk hem ter wereld overbleef!

En z'n levensdagen werden vergald en ondraaglijk gemaakt, bij de grievende gedachte dat die vrijheid zou gesloopt worden en uitsterven bachten de grauw-grijnzende manhuismuren!

J. Impe.