Biekorf. Jaargang 23

Kerk-kunst

IN O.L.V. kerk te Brugge werden twee ‘canterien’ of private kapellekens hersteld; dit van Pieter Lanchals († 1180) door zijne weduwe opgericht, en dat van Pauwel van Overtvelt († 1483), op den zuid-oosthoek der kerk. Het eerste was reeds hersteld (d.i. verminkt) geweest in 1812-16 door van Gierdegom; maar nu de oorspronkelijke versieringsmotieven met hun zuiver profiel weer aan 't licht kwamen, nu de ramen hun steenwerk terugkregen en uiterst goed

[p. 79]

glas⁽¹⁾, kunnen we ons maar moeilijk de kapel herinneren zooals wij ze gekend hebben, met hare lompe bepleisteringen hare purper-roode janklaaisramen. De nabijgelegen kapel van Overtvelt is uiterst lief, ramen en glas staan boven critiek. Eindelijk is die bidplaats toch een deel der kerk geworden, vroeger had men er eene bergplaats van gemaakt en haar met een muur afgesloten. We schrijven bier best de woorden van Weale over, de fijne kunstcriticus die zooveel en zoo verdienstelijk ijverde voor onze vlaamsche en Brugsche kunst, maar veelal in de wildernis prak. In zijn verdienstelijk werkje ‘Bruges et ses environs’ 4^de uitg. 1884, schreef hij op bl. 119: Cette chapelle (van Overtvelt) sert actuellement de magasin; pour établir une armoire on détruisit les effigies couchées de ce chevalier et de sa dame, et on scia la partie inférieure du monument en deux! nous ne comprenons point la nécessité d'avoir tant de magasins dans l'église.’ En verder in hetzelfde boekje bl. 41 en volgende moet men het wedervaren van de canterie van Ferry de Gros ten volle lezen om te begrijpen tot hoever de ondankbaarheid van kerkbesturen tegenover vroegere weldoeners, strekken kan.

Nog vele canterien, en niet van de minst schoone, zijn thans van hunne oorspronkelijke bestemming afgekeerd, o.m. de kapel de Baenst - Bladelin in O.L.V., de kapel de Moor in Sint Jacobs. Wanneer?

_**_*

Nu bouwmeester R. Cauwe in zijne studie over brugsche bouwkunst ons in een prachtig geillustreerd artikel (Sint-Lucas, IV, 4) zoo veel moois geeft over de ingangsdeuren te Brugge van af de 15^de eeuw, gaat onze aandacht heel natuurlijk tot de poorten en portalen der oudere monumentale bouwkunst: S^t Janshospitaal, O.L.V. kerk en Kathedraal. Mocht men het eens goed meenen met de heerlijke ingangspoort op het uiteinde van den noordbeuk der hoofdkerk. Terecht klaagt men over de ietwat lompe eentoonigheid van den buitenaanblik der kerk aan die zijde. Luttel arbeid is er noodig om die wel bewaarde veertiendeeuwsche poort weder zichtbaar te maken, en dit zou niet weinig bijdragen om het stuursche uitzicht gunstig te wijzigen.

_**_*

Het n^r 710 (Vlaamsche meester, c. 1500) van de ‘National Gallery’ te Londen, geeft ons een portret van een Augustijner eremijt⁽²⁾, met op den achtergrond een merkwaardig zicht op Brugge: torens van S^t Salvators en van O.L.V. kerk. Het is, met het vergezicht op de

(1) Wanneer zal men toch gaan begrijpen dat de waarde van kerkvensters niet altijd afhangt van de veelte der kleuren en het getal der personnages. Beter eenvoudige grisaille dan het slechte glas dat we overal beginnen aantreffen.

(2) De Augustijner eremijten dragen binnen huis eene witte tuniek, buiten 't klooster gaande trekken ze een zwart kleed boven op. Zoo ging het ten minste vroeger. Het conterfeitsel van de National Gallery geeft den vlaamschen monnik met zijn dubbel habijt.

[p. 80]

S^te Luciatafel (1480, S^t Jakobs te Brugge) het fijnste kijkje op den O.L.V. toren dat we ooit ontmoetten.

Daar eerst ziet men hoe de onkundige herbouwing van 1853-1858 een onzer prachtigste monumenten verminkt heeft. Mogen we hopen dat men die fout ooit herstellen zal?

M.E.