Biekorf. Jaargang 22

[p. 376]

Plaatsnamen

Meenen - Menin.

Van in de elfste eeuw vindt men Menin, en zoo immer voort in de latijnsche en fransche oorkonden. In het Vlaamsch, sedert de 14^de eeuw, Meenine, waaruit Meenen, en in den omtrek Meende. Meenen, met scherplange ee zal wel eene vervlaamsching zijn van het fransche Menin.

De uitgang -in is de manu. onz. vorm van het suffix dat wij bij Komen besproken hebben.

In Men- kan de e beantwoorden aan ae, oe, e, ê, i en î, en namen, - persoons-, plaats-, riviernamen -, die hier zouden kunnen in aanmerking komen zijn er in alle talen in overvloed. Te veel keus, en geene mogelijkheid om de keus te vestigen.

Vleteren (Oost- en Westvleteren, en Flêtres, Nord). In loco nuncupante Fletrinio, a. 806. Haigneké: Les Chartes de Saint-Bertin, z. Biekorf, 1893, Bijblad, bl. VI.

Fleternes, a. 1201, ib.

Fleternes, in de jaren 1281, 1303-4, 1338, enz., in Les Cartulaires de la Prévôté de Saint-Martin à Ypres, par E. Feys et A. Nelis, t. II, bll. 222, 264, 324, enz.

Fleterna, a. 1217: Chronica et Cartularium Monasterii de Dunis, bll. 495, 496.

Westvleteren, a. 1411, ib. bl. 248.

Oostvleterne, a. 1335, bij Feys en Nelis, bl. 312, enz.

Oost- en Westvleteren liggen op het riviertje genaamd Vleter of Vleterbeek of Poperinge-vaart. Fletrinio zal dan wel beteekenen ‘grond behoorende tot de Vleter’. De oudere vorm van Vleter kan Fletara of iets dergelijks geweest zijn. De naam ziet er niet latijnsch uit; keltisch zal hij niet zijn, want de oude Kelten kenden geene f; in 't Germaansch ontwaar ik ook geene treffende aanknooping. Eene veronderstelling nochtans. Nemen wij Flatira als oudnederlandschen vorm aan, dan kan men denken aan eng. flat ‘vlak’, uitgebouwd met io-, flatjo- in ags. flett, os. flet, fletti, ohd. flezzi, beteekenende

[p. 377]

‘vlakte’. Dan zou Flatira>Vleter kunnen beduiden ‘vlaktestroom’ in tegenstelling met andere die ‘bergstroom’ genoemd zijn. - Flatjo- is ook in het Nederlandsch vertegenwoordigd in Vlet of Vletschuit = ‘platboomd vaartuig’ en in vletten = ‘plat leggen, evenen (turf)’.

Wakken.

Ten jare 1010: Wackinna, A Fayen: Lib. Trad.

In villa noncupante Wackinio, ib., waarschijnlijk tusschen de jaren 840-70. De gifte, waarvan hier spraak is, wordt door het Chronicum, bij Van de Putte: Annales Abbatiae S. Petri Blandiniensis, bl. 4, teruggebracht tot 791; hier leest men Wackinis, in den gewonen romaanschen meervoudsvorm (of heeft men misschien verkeerd gelezen, geschreven of gedrukt voor Wackinio?).

Wakken, dat is wakk + inio-, zal dus ook wel beteekenen ‘grond behoorende tot iets of wats, dat eenen naam draagt beginnende met wakk-. Men bemerke dat in de woorden, die, in de eerste eeuwen onzer tijdrekening, in onze taal overgekomen zijn, de latijnsche en keltische v te zamen gevallen is met onze w. Dit ingezien, vindt men wakk- in 't latijn, mogelijk in 't keltisch en zeker in 't Germaansch.

Onder de latijnsche persoonsnamen vindt men Vaccus, Vaccula en Vaccins. Wackinium kan dus wel beteekenen: ‘fundus of praedium van Vacc(i)us’. - Of zou Wackinium eenvoudig weg afgeleid zijn van het gemeen zelfstandig nw. vacca, en dus ‘koeiplek’ beduiden. In dezen zin wordt wel *vaccaricia gebruikt in de romaansche landen; doch schijnt vaccinium voor eene dergelijke beteekenis niet vatbaar te zijn. Ook is het niet waarschijnlijk dat het gewas, vaccinium genoemd, hier zou in 't spel zijn.

Vacc- is in 't keltisch zoo wel mogelijk als in 't latijn, doch Holder's Sprachschatz is nog zoo ver niet gevorderd. In Spanje was eertijds een volk Vaccaei genoemd: dat kan keltisch zijn. Ja, Plinius noemt in Lusitanie een stroom

[p. 378]

met den naam Vacca, en deze ook kan keltisch zijn, en bijgevolg op onzen bodem vertegenwoordigd. Wackinium = ‘grond behoorende bij de rivier Vaeca’, zou eenen uitmuntenden zin opleveren. Ongelukkiglijk is het met de schriftelijke overlevering bij Plinius armzalig gesteld; en, indien ik het goed voor heb, zou Vacca eene verkeerde lezing zijn voor Vacua: inderdaad wordt bij Ptolomaeus eene lusitaansche rivier Οὐάκουα genoemd, bij Strabo Οὐάκουα, en heden vindt men in Portugaal eene rivier Vouga, waarvan de naam wel aan Vacua, doch niet aan Vacca beantwoordt.

In het germaansch hebben wij den persoonsnaam Wakko, behoorende bij waken, wekken, wakker, die hier niet meer zou ten onpasse komen dan de latijnsche Vacc(i)us. Wij hebben ook het adj. wak (in de verlenging wakke), met de beteekenis ‘nat, vochtig’. Zou een waterloop niet in 't ondl. Wakka kunnen geheeten geweest zijn? Of wel is Wackinium misschien niets meer dan ‘wakke grond, vochtige aarde’ te zeggen?

Men zou hier Watou kunnen vergelijken. Watawa kan immers beteekenen ‘vochtige ouwe, natte grond’, wât zijnde een westgerm. bijv. nw., bewaard in het fri. wêt en 't eng. wet, met den zin van ‘wak, nat, vochtig’.

En ook Watten (Nord) mag vergeleken worden. De dubbele tt in dit woord is aan jongen franschen invloed te danken; ter streke spreekt men nu Watte (d. i. Wat). Eertijds schreef men Watenes, Watene, Watinensis, Watiniensis, enz., altijd met eene enkele t. Indien wij een vorm hadden van het jaar 800, zou hij waarschijnlijk Watinium (of Watin(i)a) luiden, en dit Wâtinium zou kunnen een volkomen synoniem zijn van Wackinium.

Ik opperde zooeven het vermoeden dat er een riviernaam Wakka zou kunnen bestaan hebben. Ik gevoel mij gedwongen hierop terug te keeren, en dat omdeswille van Wachtebeke (Oostvl.). Niet zelden, zoo schijnt het, wordt een riviernaam voorzien van een t- suffix b.v.

[p. 379]

Beerze, riv. (Nederl.), Beerst (Westvl.), gesln. Van der Beerst.

Hon, Honneau (Noorden van Frankrijk), Hone1le (Frankr. en Heneg.), Hombeek? (Antw.) uit hun-, en Humbeek (Brab.) die Haune, riv. (Duitschl.) uit hûn-, daarnevens de Hont (vroeger Honte) - ‘Westerschelde’, die Hunte, riv. (Duitschl.).

Vijve en Vichte (uit Fîfta), beide riv. en dorpsnamen in Westvl.

Ware, riv. (Westvl.), -de Wartenbecca, middeleeuwsche gesl. in Vlaanderen, die Warthe, riv. (Duitschl.).

Voeg daarbij uit Roland Toponymie Namuroise, bll. 200, 201:

Ura fons, fluvius Ur, -Urta = Ourthe (Belgie) en Orta = Orthe (Frankr.)

Die Saale en Salza (Duitschl.)

Sara = die Saar (Duitschl.) en la Serre (Frankr.), - daarnevens Sarta = la Sarthe (Frankr.)

Mura ‘désigne plusieurs cours d'eau et localités’, - daarnevens Murta = la Meurthe.

Ik veronderstel nu dat wakk- ook uitgebouwd worde met t, wat zou er dauruit geworden? Natuurlijk eerst wakt- en dan, volgens de oudgermaansche klankwetten, waht-, dat is te zeggen wacht-, en zoo ziet ge hoe er niets zou beletten Wachtebeke in verband te brengen met Wakken.

A. Dassonville.