Biekorf. Jaargang 21

[p. 353]

[Nummer 23]

Oud Vlaanderland

IV.
Ising
of
Frankisch Vlaanderland.

't IS gebeurd na Christum natum,

Maar 'k en weet niet juist den datum, doch nemen wij aan dat wij ons in 't jaar 688 bevinden en met den frankischen boer Hildebrecht Ising, op zijne akkers wandelen, waar men den oogst inhaalt.

Over een veertigtal jaren, waren de velden overal in kleine strepen verdeeld, die door elshagen van elkander gescheiden waren; dat kwam nog voort van de oude frankische landverdeeling: in iedere uitgestrektheid lands, welke men op het woud veroverde, werd iederen boer van 't frankisch stamgezin, zijne streep, als deellot uitgemeten.

Hildebrecht spreekt eenen anderen boer aan, die daar ook den arbeid komt nazien:

[p. 354]

- Wat dunkt u, Theodulf, zegt hij, van de doening van Bero? Bezie eens zijne stuiken. Het koorn begint te schieten en nog speurt men geenen aanleg, die toont dat hij zijne schooven, naar zijne schuren wil voeren.

- Ja, Bero, antwoordt Theodulf, dat is een zonderlinge man.

- Hij heeft geen geluk met hetgeen hij gedaan heeft.

- Zulke daden kunnen geen geluk bijbrengen.... Hij heeft wreed gehandeld. Thuis komen van den oorlog!... De weduwe van zijnen gestorvenen broeder, schandelijk wegjagen en zonder omzien bezit nemen van de hoeve van Thraso, zijnen broeder!

- Daar er geene erfgenamen waren, herneemt Hildebrecht, had Bero toch recht, volgens onze Lex Salica, als erfgenaam zijns broeders op te treden!

- Ja, geene erfgenamen, Hildebrecht!... De ongelukkige weduwe doolde naar den stam der Badilingen, daar ver in 't Oosten, waar zij geboren was; onder wege, heeft zij in de hutte van eenen herder, een knaapje het leven geschonken en korts nadien is zij gestorven... De herder heeft den jongen opgekweekt, maar op zekeren dag, wierd hij geroofd... Hij is spoorloos verdwenen!... Bero was voorzeker niet vreemd aan deze daad; hij kon vreezen, dat door de eene of de andere toevallige gebeuitenis, het kind van Thraso zou opdagen, om zijn rechtveerdig erfdeel te eischen.

- Hoe weet gij dit alles, Theodulf?

- Gij moet de zaak, als een geheim, bewaren... De herder, die dit kind opkweekte en het nadien verloren heeft, is uit het Oosten naar hier gekomen... Vreemde herders zoeken dikwijls het Westen op... De herder Wolf wacht nu mijne zwijnen, in de eikenbosschen van Hardoja...

- Ik kan niet begrijpen dat Bero voor zijn misdrijf niet gestraft wierd...

- Voor den raad der rachimburgen der honderdschap, wierd hij gedagveerd, om geoordeeld te worden, maar de listige schelm is op den malberg niet verschenen en is er met de boete van vijftien schellingen van af gekomen.

[p. 355]

Ware de priester Anskar daarbij, de opvolger van Tilo den Sas, die nu de geestelijke belangen der Isingen waarneemt, hij zou de woorden van Theodulf, met de leuze der Lex Salica kunnen bevestigen:

‘Si quis ad mallum legibus dominicis mannitus fuerit et nou venerit, sol. xv culpabilis judicetur.’

_**_*

Tegen den avond van denzelfden dag, vervolgen twee ruiters, de oude romeinsche heirstrate, die van 't oud Cortoriacum komt en slaan dan eenen zijweg in, die naar Roslar leidt.

De schildknaap rijdt nevens zijnen meester, doch weinig onderscheid kan men in de frankische kleederdracht der beiden waarnemen. Naar frankische geplogenheid, fladderen hunne roodgetinte haarlokken vrij in den wind, zijn de ruiters met speer en schild, zweerd en francisca gewapend, versieren bonte smelt- en bloemwerken de gespen die den mantel snoeren en den gordel sluiten, die hun groenen lijfrok, met den rooden zoom, rondom de leden vastbindt.

Nu stappen hunne flinke dravers het oord toe, waar het stamgezin der Isingen gevestigd is, op de boorden van den vloed, die den frankischen name van Maudelbeke gekregen heeft en door 't lisch en 't riet van een zompigen bodem, in de schaduw van zilverwitte wilgenkruinen, zijnen kronkelenden loop vervolgt.

Op de voorname hoeve van Theodulf Ising, zullen onze reizigers vernachten en de weldaden van de frankische gastvrijheid genieten.

Onder het rieten dak der schuur, rijden zij door den ingang, op den binnenhof, waar een knecht de peerden afneemt, om ze naar de stallingen te leiden, die volgens frankisch gebruik, met schuren en woning, een gesloten vierkant uitmaken.

- Edele vreemdelingen, wie gij ook wezen moget, weest welkom, onder mijn dak, spreekt Theodulf Ising.

[p. 356]

- Wij zijn reizigers uit de Oostmarken van Frankenland, antwoordt de voornaamste der beiden en bezoeken de Westmarken, om land en lieden ga te slaan en levenservaring op te doen... Men noemt mij Bobbo en Audomar is mijn schildknaap...

- Treedt binnen onder mijn dak en brengt geluk in mijn huisgezin!... Vrouw Walburga zal u, zoo niet een lekker, toch een krachtig avondmaal voorzetten... Dan scharen wij ons, volgens oude zede, rond den heerd, om de avondstonden over te brengen on onze gasten hertelijk te onderhouden.

Wild en spek worden opgediend in schotels, die de streepversiering en de gedaante van 't frankisch vaatwerk vertoonen, dat in 't grafveld verborgen ligt, aan de andere zijde van de Mandel, waar de Emilingen wonen. Gerstenbier schuimt in den beker, die van den hoorn van eenen wilden os gemaakt is en van gast tot gast rondgaat.

Na het avondmaal laait een vuur in den heerd van de ruime woonhalle; gasten en huisgenooten zitten daar bij elkander en luisteren naar Gerald, den oudsten zoon, die de sage vertelt van Diederik en van zijnen vreeselijken kamp, met den draak. Dan komt Odo aan de beurt, die de zeise vermeldt van den ouden Hildebrand, die na lange afwezigheid wederom naar huis kwam, door zijnen zoon Hadubrecht niet erkend wierd en in tweegevecht met hem bezweek. Van Muspilli zingt Hilde, de dochter, van den ondergang van de wereld, Muspelheim, met den heidenschen name genoemd: het zijn nochtans de heidensche Asen niet, die met de trollen kampen:

sculi der Antichristo, met Eliase pagan,

dan zal Antichrist met Elias strijden, zoo luidt het in heur frankisch lied...

- Van Volkaard den wever, dat is nog veel wonderbaarder, roept Anso uit, de jongste zoon. Dat heb ik zelf gezien... Van tijd tot tijd, komen de wiemkes in den nacht en zij weven een lang einde van 't fijnste lijnwaad, op zijnen

[p. 357]

weefstoel... Hij mag niet opstaan om te komen kijken... Eens kon hij het niet laten en de kabouters vernestelden geheel de keten... Daarna wierd de vrede hersteld; de wiemkes komen van tijd tot tijd en Vol kaard wordt een rijk man.

De gevarenissen van Bero komen ook ter sprake en Bobbo de reiziger schijnt er bijzonder belang in te stellen.

_**_*

Den volgenden voormiddag is Audomar bezig met het wollen zadelkleed op de peerden te leggen, als Wolf de herder met zijne kudde op den binnenhof verschijnt, om ze naar de stallen te drijven.

- Ik ga eens verleggen, bericht hij Gerald, den oudsten zoon; ik kom niet overeen met de herders van Bero; in de bosschen, al den westkant van Rundbeke zal ik mijne kudde geleiden.

Nu vestigt hij zijne aandacht op Audomar en beziet hem met scherpe, doordringende blikken.

- O Gerald, zou het eenen nederigen herder, veroorloofd zijn, dezen vreemden, voornamen reiziger aan te spreken? vraagt Wolf.

- Nader onbeschroomd, antwoordt Gerald. Met geheel het huisgezin, hebben deze mannen vriendelijk en vertrouwelijk gesproken.

Wolf nadert nu den schildknaap.

- Ik groet u, vreemdeling, spreekt hij; neem het niet kwalijk en veroorloof mij dit lidteeken, boven uw linkeroog, nauwkeurig te aanschouwen.

Wolf onderzoekt het letsel. Intusschen is Bobbo, die bezig is, met van den frankischen boer, afscheid te nemen, met Theodulf genaderd.

- Mag ik weten, hoe gij heet en van waar gij zijt? vraagt Wolf nu.

- Men noemt mij Audomar, luidt het antwoordt; ik ben de schildknaap van den krijgsman Bobbo... Waar ik geboren ben, weet ik niet; dat weet evenmin de landbouwer

[p. 358]

Hunibald, van den stam der Tidingen, die mij voor den ingang zijner hoeve gevonden heeft, toen ik een knaapje van drie, vier jaar was; op zijn hof te Tidingenheim, ben ik opgekweekt.

- Ik zal u wellicht nader bescheid kunnen geven, roept Wolf uit met bevende stem... Dat lidteeken hebt gij bekomen, toen gij als kind op eenen steen gevallen zijt; uwe wezenstrekken vertoonen eene slaande gelijkenis met deze uwer moeder, die in mijne hutte gestorven is... Gij zijt Baldwin, de zoon van Thraso Ising, die mij geroofd wierdt... De roover die u vermoorden moest, is vermoedelijk tot betere gevoelens gekomen en hij heeft u te vinden geleid, om zijne handen met uw onschuldig bloed niet te moeten bezoedelen!...

- En erfgenaam zijt gij, spreekt Theodulf, van de goederen uws vaders en eigenaar zijner hoeve, die u onrechtveerdig ontnomen wierd... Wij kennen den plichtige en zullen zorgen dat hij zijne rekening op den malberg niet ontgaat.

Bobbo neemt nu het woord:

- Geëerde en gulhertige gastvriend, het is nu het gepast oogenblik, om mijn geheim kenbaar te maken. Om den toestand van het rijk te beter waar te nemen, reis ik onbekend. Ik ben Pepijn, de kleinzoon van Pepijn van Landen, de hofmeier van den koning der Franken, die verleden jaar, den boozen en bloeddorstigen Ebroin, bij Testri versloeg, om 't roemrijk land der Franken, rechtveerdig te bestieren.

Met vrees en eerbied geslagen, buigen de aanwezigen het hoofd.

- Aanstonds zal er recht geschieden, spreekt Pepijn nu; gaat en beveelt den booswicht Bero, dat hij spoedig hier verschijne... Tot rechtveerdige straf zijner misdaden zal hij van zijne goederen beroofd worden en Baldwin Ising wordt heer en meester op het hof zijns vaders, in 't helm van den edelen stam der Isingen.

Bonn, Lentemaad 1909.

J. Claerhout