Biekorf. Jaargang 21

[p. 241]

[Nummer 16]

Kamerzittingen
(Vervolg van bl. 239).

II.

EEN gewoon mensch, niet te lang, niet te kort, niet te dik en niet te dun. Een stemmige kleedij, niet achterlijk, niet ultra-nieuwmodisch. Het opvallendste was een buitengewoon welige, fier opgestreken, bruine knevel Zijn beleefdheid bij het inkomen was gematigd. 't Zal een redelijke zijn, dacht ik.

Pas echter was hij op mijn kamer of hij begiftigde mij met een gullen handdruk als een oud bekende. Toch kende ik hem geenszins. Maar ik liet het me welgevallen, al was ik er ook ietwat verwonderd om.

‘En u maakt het immer goed, ik ben er heusch blij om, u is vrij wat aangedikt, sinds we saam ons praatje hadden,’ zoo begon hij.

‘Verschooning, mijnheer, ik herinner me dien stond niet duidelijk.’

[p. 242]

‘O, toch wel, toch wel. U weet wel, toen we verleden jaar in den zomer samen op den trein zaten tusschen Brugge en Kortrijk, naar Kortrijk toe, op een regenachtigen dag, u weet wel met dat boos-kijkend heertje dat “La Chronique” las en dien leukerd van een jongen die er zoo 'n pret in had de ruiten, waar de regendroppen buiten op neerbiggelden, af te likken met zijn tong, zoo maar langs de binnenzijde natuurlijk. O, die malle jongen, zeit u tot mij. En u zeit ook dat u was, natuurlijk, dat u natuurlijk was mijnheer van Rijckevorsel, professor.’

Met ieder van zijn woorden groeide mijn verwondering aan en 't moet zijn dat er een twijfelplooi optrok in mijn lippen.

‘O, natuurlijk, eerwaarde, het kan best dat u 't vergeten is, o, 't was ook zoo 'n eentonige dag om er den indruk van bij te houden en u heeft anders ook al een heele boel dingen te onthouden. Maar ik weet het nog alsof 't eerst gisteren gebeurd was.’

‘Alleszins toch niet: mijnheer van Rijckevorsel,’ sprak ik, ‘zoo en niet anders’ en ik legde hem mijn naamkaartje vóór.

‘O ja, een vergissing, ja zoo, natuurlijk, bepaald zoo, maar voor 't overige is mijn herinnering zoo heel helder.’

Op mijn schrijftafel lag onder 't bereik van zijn blikken een exemplaar van Conscience's ‘Leeuw van Vlaanderen’, dat ik op een boekenveiling had aangekocht en waar op de buitenzijde nog de naam stond van zijn vroegeren eigenaar: E. van Rijckevorsel. Zoo kwam zijn vergissing.

Het andere van zijn inleiding kon hij evengoed uitgedacht hebben, daar hij, zonder iets van me af te weten, toch onderstellen kon dat iemand die te Brugge woont wel eens in een zomer op den trein naar Kortrijk geraakt, dat het dan regende, aangezien het bijna heel dien zomer geregend heeft, dat een boos-kijkend heertje ‘La Chronique’ las, aangezien veel heertjes dit blad lezen en die heertjes bijna altijd boos kijken, dat een jongen zoo aan 't likken lag, aangezien jongens, die echte jongens zijn, dat moeten doen.

[p. 243]

Dat liet ik nu maar onaangeraakt en verder kon ik nu vooral bestatigen dat de man er mordicus op gesteld was het voorschrift van La Rochefoucauld toe te passen: ‘Pour plaire aux autres, il faut parler de ce qu'ils aiment.’ Enkel kon hij maar niet altijd, naar denzelfden spreukgever, ‘faire voir que c'est plutôt par choix qu'on les loue que par complaisance.’

‘O, eerwaarde, u is een liefhebber van boeken? O, Conscience, bij voorbeeld - ik zie dat u hem lust - daar heb ik ook altijd zoo hoog mee opgeloopen. En terecht. Die kan nu toch puik vertellen, allemaal wonder-grootsche en wonder-lieve dingen. “De Leeuw van Vlaanderen” wat een allermooist boek! O, zie ik had een oom, die nu een tiental jaren dood is, en die kende Conscience zoo heel persoonlijk en dan kwam mijn oom, toen ik nog een knaap was, en hij vertelde me van Conscience en hij bracht me boeken mee van hem. U moet weten dat ik in Hollandsch Limburg woonde, waar ik geboren ben. Ik wou dat u hem gekend had, mijn oom, die zon u heel wat nader kunnen verteld hebben over Conscience. Wat u eigenlijk denkt over Conscience?’

‘Ah, mijn meening is ook dat de grootste schrijver der laatste eeuw’

‘Conscience is! Natuurlijk, eerwaarde, u ‘heeft gelijk’ volledigde hij zelf, tegen mijn onderbroken gedachte in.

‘Dat juist niet, mijnheer,’ zei ik, ‘dat de grootste schrijver der laatste eeuw Conscience niet is.’

‘Natuurlijk niet, alles saamgenomen’ viel hij haastig in.

‘Doch een die onder de grooten zeker te stellen is’ zoo eindigde ik mijn opzettelijk, nietigen volzin.

‘Dat juist, eerwaarde, dat 's ook mijn meening.’

‘U is van Hollandsch Limburg? Wel, die streek verdient zijn naam levendig in 't geheugen te houden. U is het wel bekend hoe hij na 1830 om zijn geruchtmakende redevoering over het afstaan van Oost-Limburg aan Holland vervolgd werd?’

Mijn gezel kon nu maar niet denken hoe Conscience kon

[p. 244]

vervolgd worden in België met in België tegen dien afstand te spreken. En daarom sprak hij:

‘Ja, eerwaarde, dat weet ik natuurlijk. Zijn redevoering voor den afstand bracht hem heel wat vervolgingen mee. Mijn oom had hem nochtans gezeid: Hendrik (nu had mijn gezel zeker den voornaam op het boek gemerkt), spreek liever tegen den afstand, maar hij wilde niet, hij wilde parmentelijk niet.’

‘Mijnheer, u zal u weer vergist hebben. Conscience sprak tegen den afstand, maar te geweldig, te heftig, te oproerig, ziet u en daarom werd hij vervolgd.’

‘O ja, zoo, nu komt het in mijn geheugen.’

Maar hij voelde er nu toch de behoefte aan het gebied der letterkunde te verlaten. Wellicht had hij nu gewenscht min boeken en meer andere voorwerpen te ontwaren. Hij besefte evenals ik dat wij door de voorafgaande redekaveling met den besten wil der wereld toch niet vertrouwelijk geworden waren, integendeel. Plots viel hem een stelletje zichtkaarten uit den vreemde op.

‘Ook liefhebber van reizen, eerwaarde? Net als ik. Een aangenaam en tevens een leerrijk tijdverdrijf. Waar u toch ook juist geweest is! Wat heeft u er - zoo men hier zegt - een handje van om onder al de merkwaardigheden van een land net zoo maar zonder falen het mooiste te ontdekken. Dat kan ik immers zien. Van Holland, b.v. u heeft hier het strand te Scheveningen en u heeft Dordrecht, het liefste van Holland.’

‘Laat me toe, mijnheer, maar u kan me vrij prijzen omdat ik die plaatsen heb aangedaan, maar Scheveningen lijkt me zoo erg weinig dat ik niet weet hoe ik er iets heb willen van bewaren als herinnering, en Dordrecht, wel, daar hield ik maar stil omdat,... omdat dien avond de trein niet verder doorreed en ik geloof nu juist niet dat u eerst naar dit stadje moet heenloopen, als u naar Holland reist.’

‘Natuurlijk, eerwaarde, ik dacht dat u er een meening op nahield als de meeste menschen. Ik zei: de eerwaarde heer zal Scheveningen mooi gevonden hebben omdat allen

[p. 245]

het mooi vinden en Dordrecht wellicht ook, maar u heeft waarlijk een helder doorzicht in die zaken en nu de gelegenheid daartoe zich voordoet, zal ik u maar zeggen dat ik uw meening volkomen beaam, natuurlijk.’

Waar de kerel nu toch eindelijk heen wilde? En hij had niet eens een koffertje, een reiszakje mee!

Ik had nu toch een weinig tijd te over en zulke menschen krijgt men ook niet dagelijks te zien. Ik praatte dus nog een weinig door en zijn goedkeurings-manie bracht hem beurtelings nog tot het gewaagd en verbazend besluit dat wij beide - en vooral ik - gelijk hadden liefhebbers te zijn van rashonden, postzegels en diligencies, al heb ik, even zeker als twee en twee vier is, die woorden niet eens uitgesproken.

Eindelijk moest de bom ontploffen. Maar 't ging toch heel rustig.

‘U moet bepaald naar Venlo komen, eerwaarde. Wanneer heeft u verlof? Met Augustus? U moet komen, u moet. 't Zal me een kolossaal genoegen doen. Dat's een besliste zaak. En -’

‘Mijnheer, nu moet ik toch eindelijk heen. Mijn werk,’ onderbrak ik hem.

‘Eventjes, eerwaarde, ik wou u nog laten kennis nemen van hollandsche sigaren. Daar reis ik eigenlijk mee om. Hier: Batavia, lekker; Juweel van Java, lekker; prins Hendrik, lekker, minder fijn, misschien voor uw studenten? Kuyper, lekker, een beetje beterkoop; Nabob, fijn, zeer fijn; Islénita, prachtig, San Andrès, heel mooi; Prinses Juliana, groot succès.’

Alwie van sigaren iets afweet, kan opmerken dat hij ook andere dan hollandsche vermeldde. Nu om 't even.

‘Allemaal duur?’ sprak ik.

‘Toch niet, tusschen 6 en 12 fr.’

‘U heeft er wel die niet zoo duur zijn. Ik zal 't u maar zeggen: te Scheveningen en te Dordrecht kocht ik een pakje sigaren tegen 10 fr. en een ander tegen 2 fr. de honderd en de laatste waren ver de lekkerste. Zonderling,

[p. 246]

maar telkens zoo. Zeker, zeker! Sindsdien koop ik er liefst tegen zeer lagen prijs, niet meer dan 2 fr. En Conscience rookte ook zulke.’

Hij zei dat het zoo'n wonder idee van me was en dat hij nu toch zulke goedkoope sigaren onmogelijk kon leveren, omdat die nu ook niet meer gefabrikeerd werden.

De staaltjes stak hij dus weer in zijn binnenzak, en zuchtte stil hoorbaar, over de gewaagdheid van zijn leugens. Elders had hij er mogelijks wel zijn doel mee bereikt, hier niet.

Dan vertrok hij.

('t Vervolgt)