Biekorf. Jaargang 21

[p. 174]

Mengelmaren

Clemens Brentanos Vertelsel van Gokkel en Hinkel, uit het duitsch vertaald door Stijn Streuvels. L.J. Veen te Amsterdam.

Een hoogst-verdienstelijk en vermakelijk kinderverhaal dat ook volgroeienden kan aanstaan en verlustigen en waarmede schoolknapen bij prijsuitdeelingen waarlijk beloond kunnen worden. Gezonde kost die den geest voedt en den taalzin verkloekt, bereid en opgediend door twee meesters van 't vak.

Dictionnaire Kikongo-Français, Français-Kikongo, par R. Butaye, S.J. (Jules De Meester, imprimeur-éditeur, Roulers).

Kikongo wil zeggen taal der Bakingo, de groote volksstam wiens gebied omtrent heel Belgisch Neder-Kongo beslaat tot aan Leopoldstad, en die den Vlamingen niet heelemaal onbekend meer is sedert P. Struyf zijn legenden vervlaamscht heeft.

't Kikongo dat in P. Butaye's woordenboek aangeteekend staat, wordt gesproken in 't noorderlijk gedeelte tusschen de Inkisirivier en Leopoldstad, en verschilt, hier en daar merkelijk, van het Neder-Kikongo dat gesproken wordt van af den linkeroever der Inkisirivier.

't Woordenboek is doelmatig opgevat en samengesteld, zoo volledig als men 't wenschen kan; de woordenzin is er net bepaald, door goede voorbeelden ontwikkeld, met spreekwoorden en beeld spreuken opgeluisterd.

Schrijver heeft het goed en nuttig gevonden de bijzonderste der Kikongowoorden ook in 't vlaamsch te vertalen, en achteraan een beknopte Woordenlijst Nederlandsch-Kikongo, in 44 bladzijden te geven. 't Is een goed gedacht, en, ik hoop het, een eerste stap in eene richting die anderen nog zouden willen volgen, als 't de Vlamingen maar believen zal ook in hun taal te leeren hoe de Zwarten het woord kunnen voeren.

Aug. De Clercq.

Beknopte Nederlandsche Spraakkunst door Rypma, te Groningen bij J. Wolters, 1909.

Uit het voorbericht knippen wij twee volzinnen:

‘De beschaafde omgangstaal is als uitgangspunt genomen... De inductieve weg is gevolgd.’ Hiermede breekt hij af niet oude leermethoden en oude spraakkunsten als Cosijn, Bauwens, Vercouillie.

Het beste boekje van spraakkunst tot hiertoe verschenen is voorzeker: Beknopte Vaderlandsche Spraakkunst, door D^r Holtvast, Groningen Voordhoff... omdat hij ‘in afwijking van hetgeen men gewoonlijk doet, aan de beschaafde spreektaal vooral niet minder aandacht geschonken heeft dan aan de schrijftaal’. Welnu, Rypma heeft hetzelfde princiep gevolgd maar, en dat heeft hij vóór op zijn voorganger, hij past het toe op de inductieve leermethoden. En dit is

[p. 175]

van geen klein belang: zoo wordt zijn spraakkunst ineens een waar leesboekje waar de leerlingen even gretig naar grijpen als ware het een reisverhaal van Karl May. Dit is al veel gewonnen op vroegere spraakkunsten naar den vorm en den stijl der latijnsche samengesteld: even didaktisch: eene drooge vervelende opsomming van regels...

De verbuigingen zijn veel vereenvoudigd: en de syntaxis is bijna op niet gekomen.

Allemaal verbeteringen: maar ge moet ze zelf eens doorlezen: bij elke stap ontwaart ge weer nieuwe gaven, tot op de laatste bladzijde toe; want tot uw groote verbazing merkt ge daar op dat ze maar 124 bladzijden, grooten druk beslaat. Vergelijk met den Hertog: Een juweeltje.

A.L.

Passieliedeken

'T WAS goede vrijdag

De goede vrijdag die kwam aen,
Ons Heere is kristelijk opgestaen,
En naer zijn lijden is hij gegaen,
En naer zijn lijden is hij gegaen.

En wat vond hij op zijn' wegen,
Een boozen hoop Joden die kwam hem daer tegen.
Jesus die sprak hen aen:
‘Wat doet gij hier zoo laet al op de baen?’
- Wij zoeken na Jesus van Nazarenen.
Ik ben er de zelve man,
Die de zonden vergeven kan
Ja die de zonden vergeven kan.

Dan hebben zij hem gebonden
Gebonden, eilaes, ons Heer
Met sterke koorden
Al om zijn lichaem teer,
Al om zijn heilig lichaem teer.

Dan hebben zij hem geslagen,
Geslagen, eilaes, ons lieer,
Met sterke vuisten,
Al op zijn heilig aenschijn teer,
Al op zijn heilig aenschijn teer.

Dan hebben zij hem gegeeseld,
Gegeeseld, eilaes, ons Heer,
Met sterke koorden,
Al op zijn heilig lichaem teer. (2 m.)

[p. 176]

 

Dan hebben zij hem gedoornd,

 

Gedoornd, eilaes, Ons Heer,

 

Met scherpe doornen,

 

Al om zijn heilig hoofd zoo teer. (2 m.)

 

 

 

Dan hebben zij hem gekruisigd,

 

Gekruisigd, eilaes, Ons Heer,

 

Met zijn ermkens heel wijd open,

 

en met zijn voeten overeen. (2 m.)

Vr. M. Weyn.

Oud liedje

welke men op Nieuwjaaravond aan de deuren zong, als Vr. Weyn nog jong was.

WIJ komen hier getreden

Ons drijen bij malkaar,

Wij wenschen u op heden

Een godzalig Nieuwejaar,

Opdat gij lang moogt leven

Veel jaren na dezen tijd.

Die liefde is er verblijd (2 m.)

Ons keeltje is droog,

En ons borze is plat

Geeft ons iets of wat.

Wij hebben gezongen,

Wij hebben niets gehad

Dat schrijven wij op een lelieblad.

Op een lelia teer (2 m.)

Van een leliablad,

Op een lelia fier.

Orabis, Orabis, hoe komen wij hier.

Wel sterre gij moet er wat stille staan,

Ge moet met ons naar Bethleëm gaan,

Naar Bethleëm de schooue stad,

Daar Maria met het kindeken zat.

Het kindeken er zoo lange geleeft

Dat het hemel en aarde geschapen heeft.

En zij gaan er allen van deur,

Als Kristus zijn eerste mirakelen deê (2 m.)

Vr. M. Weyn