Biekorf. Jaargang 21

[p. 110]

Pastor Verriest te Rousselare

NA Streuvels was het Pastor Verriest die ons zijn woord spreken kwam. Een heugelijk wintertijdstip voor de leden van den Oud-Studentenbond, waar hun de lekkerste kunstspijzen werden opgedischt.

Pastor Verriest, wie kent hem niet?

Hij is een zonlach die licht en warmte giet alover gansch Vlaanderen.

Niet éénen Vlaming is hij vreemd, en waar hij voorbijtrekt, het ongerimpeld voorhoofd bloot onder den wijden herdershoed, de oogen pinkelend achter den gouden bril, met vriendelijken monkelplooi om de lippen, stappend met vrijen voet op vrije bane, daar vezelt men elkander liefderijk-eerbiedig toe: Pastor Verriest!

Geen wonder dus dat al de leden van den ‘Oud Studentenbond’ hem op een geestdriftig gejuich onthaalden en blijde waren om zijne verschijning als om deze eener verpersoonlijking van vlaamsche trouw, edele menschengoedheid en verfijnden schoonheidszin.

Nu rijst zijne gestalte op het verhoog en spreekt hij, zoetjes, zoetjes, met ingehouden adem, lijk iemand die een prachtgebouw binnentreedt, en stille spreekt als hij den drempel overschrijdt.

Dit prachtgebouw voor hem is zijn Vlaanderen, dat lang te treuren stond, verlaten en verloochend, muf en vermolmd, beplakt en beleid met vreemden spraai, maar dat nu stillekes aan zijne vensters weer opent voor het zonlicht en onder de hand zijner kunstenaars en geleerden zijn aanschijn voelt herscheppen tot de oorspronkelijke schoonheid.

‘Wij zien geene verandering aan 't gebouw!’ Zoo spreken mismoedigen, twijfelzieken.

En toch, ik heb het geweten, zegt de eerweerde spreker, dat men er schaarsch een woordeke vlaamsch hoorde in klinken, dat de kinderen in een vreemde taal hunne gebeden lazen, dat het jonge volk er ijdelhoofdig praatte als in een Parijzer salon; ik heb het geweten dat vader en

[p. 111]

moeder, wellevendheidshalve, het vlaamsch in den hoek duwden en het enkel uit den onnuttigen rommel bovenhaalden om knechten en meiden aan te spreken; ik heb het geweten dat er in de huisboekenrij niets dan fransche illustraties en romans te pronken stonden, en dat het zingen van een vlaamsch liedje als eene onkieschheid ware onthaald geweest; ik heb het geweten dat al de geruchten van buiten den huize, 't zij zij aangedommeld kwamen uit nijverheidsgesticht of handelshuis, uit school of Academie, uit kunstkring of wetenschappelijke vereeniging, uit staatsof stadsbureel, uit gerechtshof of concertzaal, dat die geruchten, zeg ik, uitheemsche klanken waren, die ons met hun streelend geruisch in slape wiegden en ons, door den duur, zoo bedwelmd hadden dat alle andere klanken, al waren zij ons ook bloedeigen en geboren op de tong, ons een samenraapsel leken van een onhebbelijk iets, goed voor ongeleerde en ongesnoeide lui. De vergezichten zelve van ons heerlijk Vlaanderen, die door een spleetje van het vensterraam soms de huisbewoners tegenstraalden, zegden hun niets meer, en onze zee, onze akkers en stroomen, onze steden en dorpen, met hunne praaltempels en juweelgebouwen, zoo in-Vlaamsch, waren vreemde dingen voor hun oog, die enkel vermochten hunne aandacht gaande te maken als er pronkzucht of winstbelofte bij lag.

Arm prachthuis, met koddig plaksel op de muren, dát wel; en een volk daarbinnen fijn van snede en poppachtig van lijfs-en lippenplooi, maar zoo gedwongen, zoo dwaas.

En nu?.. Kwam er meer gezond leven in 't huis?

O, 'k weet het, zegt de spreker, daar hangt nog vreemd plaksel op de muren, en veel och arme, doch 't built en 't berst ten allen kante, en 't brokkelt bij stukken op den vloer, terwijl pijlers en wanden, van de spannende schors ontdaan, hun rijkdooraderd en sierlijk uitgekapt steen in de vrije hoogte heffen.

Het vlaamsch woord gaat aan 't klinken overal!

Kinderen hoor ik hun moederspraak tateren, los en levend, lijk vogelengezang in de lentedreven; liedekes zin-

[p. 112]

gen ze op school en aan den heerd het vaderland ter eere. 't Jongere volk, 't studentenvolk, spreekt mij een woord in helderen geest geworden en in onvervalschte ziel opgevangen; 't oudere volk - och ja, 't werd misvormd en veel moet men hem vergeven - het kijkt, hier en daar, blijdebenieuwd naar geheel die jeugdige wereld en 't gevoelt dat die wereld schooner en sterker is dan deze waar het in roert, en 't wordt - o spotternij - min beschaamd, vlaamsch te spreken en vlaamsch te zijn. Onze schrijvers krijgen stilaan hun plaatske in boekenrek en op salontafel, en ons lied, ons simpel-schoone lied, wordt als eene keurige nieuwigheid bij ontvangst of familiefeest toegejuicht.

Niet alles is gewonnen, neen, en 't blijft meer verloren nog dan gewonnen. Handel en nijverheid talen en brieven nog in 't fransch, school en academie, staats- en menig stadsbureel, gerechtshof en concertzaal hangen nog vol plaasterwerk, maar in de kunst- en wetenschappelijke wereld, in die wereld die den gezagvoerenden toon geeft bij al wat verstandig heet, is 't een stortvlage van afbrokkelend plaksel en een heffen van stevig schoonheidsteen, met bloemen en vruchten in de kapiteelen.

O ziet, hoe het vlaamsche prachtgebouw aan 't leven gaat, aan 't lachen onder de herscheppende hand zijner kunstenaars! Ziet, hoe ze de vensters wijdopenen voor de zonneweelde, en hoe ze, waar onder 't vernis van vreemden tooi en opschik armoê en onechtheid lagen, ze nu, doorvlaamsche kostbaarheid uitstrooien, het volk van morgen weerdig!

Een donder van toejuichingen begroette deze teedere liefdeuitboezeming voor Vlaanderen - 'k zal zoo de voordracht heeten - en de goede eerbiedweerdige man stapte van 't verhoog met dien lach op de lippen van hem die blij is dat hij eene goede daad verrichten mocht.

Rousselare, den 20^sten in Schrikkelmaand 1910.

Jos. Vanden Berghe.