Biekorf. Jaargang 21

Mengelmaren

PASSIESPEL door Godf. Hermans. Dendermonde, stoomdrukkerij D. Grootjans-Willems, 1909, 24 bl. fr. 0.75.

Die 24 bladzijden zijn een overdruk uit ‘Ons Dendermondsche Volk’.

't Is een Passiespel in drie tafereelen: De schrijver had zeker best niet gesproken van een spel: wat we hier krijgen zijn anders niet dan drie nevens elkander staande tafereelen uit de laatste stonden van 's Heeren aardsche leven. 1. Aan de Schedelpoort. 2. Golgotha. 3. Paschen. - G. Hermans heeft het Evangelieverhaal op den voet gevolgd, maar dichterlijk on levensvol herschapen: zijne diepchristene ziel met hare bonte fantazie heeft tot in het minste medegeleefd die angstvolle uren van onze verlossing en heeft door den mond van ieder der ‘personen’, - niet spelers - volgens elks aard uitgeroepen, uitgevloekt en uitgejubeld haar machtig lyrism. - Wat zoo vaak in zijne andere dramatische werken een stronkelsteen was, te weten het overweldigend deel gegeven aan het, poetisch bestanddeel, tegenover het theatrale en het tragische, maakt hier juist de schoonheid en de

[p. 95]

pracht uit dezer bladzijden: daar de wezenlijke voorstelling hier niets meer beteekent, dan een hulpmiddel om de dracht van het gedicht onmiddelijker tot den geest en de inbeelding te helpen spreken.

Aan ieder zijner personen echter geeft hij een taal overeenkomstig hunnen aard: Maria is de groote moeder

een deelgenoote in vreugd,
een troosteres in pijn;

Toch kan ik me moeilijk die lange alleenspraak (bl. 5) voorstellen, dat anderen - een koor bijv. - aldus over haar zingen; maar in haar eigen mond doet me dit zeer onwaarschijnlijk aan.

Johannes is de kalme liefde, een soort menschelijke evenknie van 's Meesters zoetaardigheid.

Myriam van Magdala: zij spreekt de eerste onder Jezus' getrouwen; luister naar die tale:

o Jezus, koningsleeuw van Juda,
laat ge u verwurgen als een lam?
Verrijs, verplet 't meineedig volk,
verslind het in de roode golven
van uwe gramschap, sla het neder
met uwe bergenmacht...

't Is een bliksemflitsen van geweldige passie, dóór geheel de rythmekracht van dien verzenloop. - Zoo staat ze geteekend van in den beginne, zóó blijft zij, altijd door, te heter afteekenend tegen Johannes.

Zij is de eenige ook die van verrijzen gewaagd, bij Jezus' dood. Volledigst afgebeeld: dat zal niemand verwonderen: of ligt er niet een beetje Myriam gloed in G. Hermans' wezen?

Het is van 't beste wat G. Hermans gaf:

‘Dit stuk wordt getoonzet door den heer Maur. Henderick, toonkundige, Gent’, aldus luidt een voetnota: of die muziek reeds af is, weet ik niet: we zien er met belangstelling naar uit: wie op zulke verzen degelijke muziek schrijven kan, moet een uitstekende toondichter zijn. Ik hope dat de dichter in 't kiezen van zijnen medewerker zich niet zal bedrogen hebben, 't ware te jammer!

J. Uytvat

Kwelspreuk op zijn Thieltsch

KOBEN knopt zijn' knopen; en als Koben zijn knopen knopt, dan ontknopt Koben Kobens knopen.

E.D.B.

Bijgeloof uit grootvaderstijd

EENE vrouw mocht op Allerzielen niet spinnen want dan draeide zij de geloovige zielen door haer wiel; wat hun groote pijn veroorzaekte.

[p. 96]

Op de dertien heylige nachten moest er na zonnenondergang geen eene vrouw spinnen, want al de vrouwen die dan sponnen moesten tot den lesten dag des oordeels met vrouw Harken met hun spinnewiel door de lucht dwalen, zonder rust.

Eene vrouw, die 's Zondags naeide, moest alle zaterdagen met hetgene zij genaeid had door de lucht zweven tot dat al de steken wederom los getord waren.

Als er 's avonds op de deur geklopt wierd, dan moest gij nooit niet zeggen: Kom maer binnen; Want dan liet gij de dood of wel het kwaed in huys komen.

Wie 's avonds, als hij slapen ging, zijnen stoel liet staen zonder hem op zijne plaets te zetten, wierd 's nachts van de maere bereden.

Wie bleef zitten, als de meyd den heerd oprekende, moest nog zeven jaer wachten om te trouwen.

Vr. Weyn

Vogelenzang

Wat de pover of het roodborstje zingt:

Kieviet sier, kieviet sier,

In mijn kotvier maken andren vier,

Klippelen gelijk mijn beenen,

Rijshout gelijk mijn teenen

En ook nog klippelen gelijk mijn been

En anders vindt er geen.

Wat 't zwartkopje zingt:

Siedego suy, siedego suy

Tiedegotuy, tiedegotuy!

Giet wie huy giet wie huy!

De vinke slaet:

Wiezeor, Wiezeor, als 't een Brabantsche is;
Sis kowiet, sis kowiet of zwitserse, zwitserse, swie
Swie, - als 't een Vlaemsche is.

De zwaluw:

Als ik hier lest was

Dan waren al de boerenschuren vol getast.

Men korentas, nen korentas,

Nen schelf met vlas, nen schelf met vlas;

En nu niet niet

't Is al vertierliet, liet, liet.

De boeren zijn alles kwiet, kwiet (kwijt).

Ander deuntje:

Als ik deure ging, als ik deure ging

Had ik een potje met beuter,

Een potje met smout.

Nu is 't al verswisselt en verswasselt.

Vr. Weyn