Biekorf. Jaargang 20

Buiten of binnen
(Vervolg van bladz. 261)

's ANDERDAAGS was Toone met den vroegen opgestaan, had het voutevenster opengedaan; en de blauwe lucht ziende, terwijl een zoele wind zijn bruin gezicht kwam streelen, had hij tot Doka geroepen: ‘Doka waar is mijne olieveste, ik steek in zee met hoog water!’

Zooals in zijne prilste jeugd, zooals in zijne beste jaren van kracht en moed, zoo was de groote blauwe zee nu nog zijn hertenagel en zijn leven. Nu nog, wanneer hij op strand voor 't water stond en met scherpen blik die eendelijke vlakte overpegelde, ging zijn wezen open, een monkel kwam op zijn sturen mond, en zijne grijze oogskens blonken van wellust. Nog en liet hij die zee niet los, zijn boot lag altijd op hem te wachten, en als 't hem inviel zoo ging hij achter Sissen van Djakje's en weg was Toone met zijn maat, het zeegat in.

Doka was nu aan 't schaveelen van zijn pak. Een blinkende kazuifel in oliegoed wierd uitgehaald, alsmede een roode broek, twee boerenbrooden, smout, een pakje koffij en tabak. Toone trok zijn kazuifel aan, stak al

[p. 284]

't andere in een lijnwaden zak dien hij over zijn schouder wipte, hij deed zijn zuidwester aan, sloeg zijn kruis, en al met een voet buiten, keerde hij hem om naar Doka:

- ‘Wijf, wacht wel 't huis, 't zal zeker tot bij een dag of vier zijn, en komen die steêvijsters nog met hunne papieren, zeg dat ze maar moeten wachten: en is het dat ze op hunnen poot spelen, ga achter Door, 'k ben weg!’

- ‘Zie dat ge niet en verongelukt; God bewaren!’ riep Doka al buitenkomen. Hij stapte vooruit, en Doka bleef hem achterna zien, volgens gewoonte, tot hij achter den eersten hil verdwenen was.

_**_*

Toone was nog maar een dag weg toen de veldwachter daar weder was bij Doka met een dringend bericht vanwege 't hoogbestuur, waarbij Toone en Doka onteigend waren verklaard van hun huis en grond, en tien dagen tijd hadden om te verhuizen. - Doka smeet de armen in de lucht en wierd peers van gramschap. ‘Wat, we moeten buiten! wie zal er ons dwingen, wie?’

- ‘De wet zal u dwingen, Doka,’ sprak de veldwachter met gerust gemoed.

De visschersvrouw zette haar met heur handen op heur heupen; de rimpels doorstriemden scherper als ooit haar oud wezen, en hare stem wierd heftig, als in den tijd toen ze 't moest uithouden tegen andere vischvrouwen.

- ‘Veldwachter’, schold ze, ‘'t is uwe schuld, uwe schuld is het, zeg ik, gij moet het niet afliegen! Is dat de dankbaarheid voor al den visch dien ge voor niets van ons hebt gekregen? Hoe dikwijls zijt ge van hier niet weggegaan met uw ransel vol platen en garnaals? En ge zoudt ons dan op straat helpen? Verleden jaar hebt ge u laten uitkoopen door Manten uit de ‘Oude Kloefe; gij hebt hem laten konijnen stroppen zooveel hij maar wilde, en ge hebt er van geëten zelfs... wij wisten 't, en nooit en hebben wij u verklapt! - Maar nu zult gij het boeten, dubbel en diere!’

[p. 285]

De veldwachter was bleek geworden van ontsteltenis, hij puiloogde van schrik en zijne lippen beefden. Doch ineens nam hij zijn besluit, en zonder talmen liet hij Doka met het papieren bericht en hare gramschap, en stormde de pijpen uit naar huis!

Doka liep den ganschen dag alles overende in 't binnenhuis, en hare kloefen klabetterden gestadig tegen den rooden vloer. Zij greep naaide en garen om een vischnet te vermaken doch na drie, vier steken liet zij alles vallen en ging aardappels schillen: maar nauwelijks waren er twee of drie geschrood of weerom moest het iets anders zijn; de moor liep over op de stoot, de geit blaatte om eten, en 't wijf en had voor niets geen tijd. Het papier, het gruwelijk bericht, lag daar op de tafel als spottend met haar die 't aleens niet kon lezen; waarom moest dat nu ook komen toen Toone weg was? ‘Die veldwachter, hij zal 't bekoopen, dacht ze, hij is de schuld van alles! Maar wacht, 'k ga naar Door's, misschien weet hij raad’.

_**_*

Doka was dus naar Door's haar oudsten zoon gegaan, maar, wat zij niet had verwacht, Door was voor 't verhuizen. Dan was zij weêrom in hevige ontsteltenis geweest, en had hem gezeid dat het eene schande was alzoo te spreken en môe te spannen met vreemd volk tegen zijne eigene ouders. Door had haar laten afloopen; maar Natus, een oude visscher die daar ook bijstond had haar alsdan gezeid: ‘Doka, wijf ge moet verhuizen, ik weet bij ondervinding dat een mensch nooit geen gelijk kan halen tegen de wet; bijt gij uwe vingers af, toch zult ge verhuizen: ze zullen u boeten, schâ en schande zult ge er van halen, gij en Toone; en wanneer ze dan op zekeren dag uw bedde en stoelen op straat zullen dragen, en uw huis beginnen afbreken ge zult dan zeggen: Natus had gelijk!’

- ‘Ons schoon huis waar we veertig jaar inwonen, moeten zien af breken voor een nieuwen steenweg, 't is onrecht, 't is een schande!’

[p. 286]

- ‘Doka ge zult betaald zijn, verhuist, zeg ik u’.

- ‘Eu waar naartoe?’

- ‘'t Huis van dikken Djenen staat leêg’.

- ‘Nooit van zijn leven zal Toone willen overkomen! Nog liever liet hij hem uithongeren! Och ware hij nu maar 't huis!’

Doka was dan op den naastliggenden zandheuvel geklommen van waar ze de breede zee kon zien, en had met langen blik gestaard op het blauwe trillende veld om ievers de boot van Toone te ontwaren. Uit duizenden zou zij de schuit herkend hebben aan de witte lappen die in 't zwarte grootzeil ingezet waren, - maar nievers had zij iets bespeurd dat er aan gelijken kon. Dan was ze aarzelend naar huis gekeerd de woorden van Natus overpeizend, en dat hij misschien wel kon gelijk hebben. Maar neen, nooit en zou Toone begeven; daarbij 't was onrecht, en daarmee uit.

Den volgenden dag had Doka bemerkt dat het werkvolk dat aan 't aanleggen van den nieuwen steenweg was, allengskens naderde van haar huis: 't was als een vijand die langzaam maar met zekeren stap opdaagde, en Doka gevoelde zich meer als ooit alleen om den strijd weêr aan te vangen. Zij had drie, vier Heeren zien voorbijgaan op den zandweg, en het scheen haar zij hadden zoo loensch naar gansch haar gedoente gekeken. Nu, nog een dag en Toone kon t' huis zijn; nog nooit had zij er meer naar verlangd als nu.

's Namiddags was Natus zelf gekomen met zijne vrouw om wat te klappen met Doka. Huns gedrieën doorwandelden zij huis en doening. Natus sprak nog eens van verhuizen en zijne vrouw vond ook dat Doka onwijsberaden was er niet seffens aan te vallen; zij stelden voor alles te helpen vervoeren en versleuren.

- ‘Doka, gaat ge niet buiten, ze zullen u buiten jagen en alles verbeuren!’ had Natus gezeid bij 't weggaan.

Doka begon nochtans te wankelen in haar besluit, en hoe ankervast haar gemoed en haar hert ook aan dat huis

[p. 287]

en dat plekje grond geketend waren, toch wierd ze overtuigd dat ze het niet zou kunnen uithouden tegen de Wet en dat ze er ging moeten van scheiden.

Weinige dagen bleven over, en Toone en kwam niet. Wat was er met hem gebeurd? Hij kon toch niet verongelukt zijn bij zulk schoon weder. Hij zal verkeerde wind gekregen hebben, dacht ze, eene tij gemist hebben voor 't korren, of hij zal zijn visch gaan verkoopen zijn naar de mijne: 't zal voor morgen zijn. Doch morgen kwam en Toone bleef weg. De tien dagen voor 't verhuizen vastgesteld zouden algauw verstreken zijn.

Doka zat geheele uren lang de zee te bezien, maar nievers kwamen de gelapte zeilen in 't zicht. Andere booten genoeg zag ze aankomen: eerst heel kleine stipjes aan den gezichteinder, die van lieverleê grooter wierden, zeilen en boeg toonden, plooiden onder den wind, dan aangestrand kwamen en waaruit haastige lieden mandjes visch wegdroegen, vijf of tienmaal over end weêr gaande.

Doch Toone en Sissen van Djakje's bleven weg.

Niettemin, dat vervelend wachten alsmede de gedurige redekavelingen met Door en Natus hadden Doka's gemoed verzacht; het vooruitzicht van door de Wet te worden vervolgd, van misschien huis en erve te verliezen, zoo het Natus wilde voorspellen, bracht haar tot het pijnlijk besluit hand over herte te leggen en te verhuizen.

Zekeren avond dat zij weerom vruchteloos op Toone had gewacht, kwam ze bij Door aan.

- ‘Door, sprak ze, 't is lastig om zeggen maar ik zal verhuizen; de tien dagen zijn morgen uit; liever dan alles te zien verbeuren, zal ik scheiden van mijn huis: och Heere 't is zulk een jammer. Vader zal kwaad zijn, stijf kwaad, ik weet het, maar hij zal ook zeker wel redens verstaan? Door, ge moet Djenens huis gaan huren, en mij morgen helpen verhuizen,’

('t Vervolgt)