Biekorf. Jaargang 20

Een beschrijvensweerdig manneken!

TRAGE, omzichtjes voor zich uitziende, daar sleffert het weerom de smalle plankieren over; met gelijken duw en gelijke tusschenpoozen zoo bokt het zijnen mispelaren gaanstok op de harde steenen neder! G'hoort het van verre komen en go bekent het van verre, dat aardig beschrijvensweerdig manneken! Zondagen wekedag, weke-

[p. 270]

dag en zondag heeft het zijn zelfde kleêren aan, afgedregene stukken versleten en verrompeld lijk 't ventje zelve. Een vuilwitte klakke met breede rechtafschietende vooie, een donkerbruine frak weigerlijk toegeknopt, een groenachtige broek spannend om de beenen, met blinkende kniestukken en uithangende voeringe beneden aan de voeten die in grove schoenen steken waarvan 't harde leder geborsten en gespleten ligt in honderd dooreenloopende wervels.

Armoede in zijne dracht, armoede ook in zijn heele persoon! Een bleekbeenderig gelaat, hoekig voorhoofd, krommende neus, voorwaarts trekkende kinnebak en diepingevallen wangen, vleeschloos, met doorschijnende kakebeenen. Het lijf met een naaide te doorsteken, uitgemergeld van de vele ontberingen, alzoo mager als een grate!

Miserie! maar een half mensch meer, een schimme schier van 't forsige lijf uit vroegere jaren, een overblijvend wrak van een machtig schip vermolmd en uiteengeslagen door den woesten bots der woelige levenszee.

Lichamelijk geknakt, gebroken en tot niets meer te goed, maar zedelijk o zedelijk een herte vol jeugdigheid en vol krachten, een ziele veredeld door 't ongeluk en gelouterd in de ellende, zedelijk een schoon en een groot mensch!

't Ventje nadert mijn de ure en dichte bij mij gekomen houdt het stil, steekt den knoestigen gaanstok in de hoogte en mompelt mij, tevreden knikkend, 'nen welmeenenden ‘goên dag’ toe.

't Wilt hem mede vandaag, dat hoort ge bij de welgezindheid van zijnen groet, dat ziet g'in den glarie van zijn blikken, dat vat g'uit den lichten monkel die lijzig om zijn lippen speelt!

Vandage en wordt het niet gekwollen door die eeuwig grijnzende pijne, 't kan zich roeren en buigen, zich draaien en keeren, 't is hem zoo licht als een kerel van eerstens de twintig! Welgevallig leunt het nu tegen den muur, brengt 't eene been voor 't ander, laat beide handen op den sterken stok rusten en toont in heel zijn maniere dat 't geerne een kouterken zou doen.

Ik vraag hem hoe 't met den adem gaat?

Goed menheere, goed - en tot stavinge daarvan begint het te tellen, een twee, drie vier en zoo voorts, haastig, gejaagd, al in één trek en al achter rote! Slaande bewijs

[p. 271]

dat adem en longerpijpen voor den oogenblik toch in goeden staat verkeeren! En eender is 't met zijn borst; gretig slorpt het de opene lucht op, een stroom van leven en van frischheid doorkreunt zijn gansche lichaam; lenteweêre, niet te killig en niet t' heet dat is zijn deugd en zijn wensch, de beste medecijne voor zijn wankelbare gezondheid!

Geerne hoor ik hem klappen, een echte, onverbasterde volkstale, met al hare fouten wel, haar rare spreuken en onzuivere klanken, maar ook met al hare eigenaardigheid, hare ongekunstelde en ongezochte schoonheid; heerlijke vergelijkingen, dragende woorden, goudenen gezegden! Zoo spreekt het van den kristalen dauw die blauwendig tusschen de boomen hangt; van de preusche zonne die haar glansend gelaat in 't stille vijverwater spiegelt, van de drielingklokken die 'nen zwellenden stroom van metalen geluiden in de ontwakende stede neêreschieten!

...Zoo spreekt het van andere dingen, van zaken en van menschen lang voorbij reeds doch helder en vaste nog in zijn trouw geheugen! 't Vertelt mij van zijnen jongen tijd, hoe alles toen beter ging, hoe eenvoudig en brave de menschen waren, spaarzaam in hunne uitgaven, weigerig om hun geld, verstandiger denkend en wijzer handelend in heel hun alledaagsche doeninge!

Schoone zegt het dit alles, eenvoudig weg met een ware meeninge en een aangrijpend gevoelen. Om zijn tale ligt een zweem van gelatene droefheid, een innige spijt welt eruit omdat alles heen is, onwederroepelijk verzwonden! En dieper voelt ge u nog getroffen alswanneer het in zijn lange opsomming de herinnering opwekt aan zijn huiselijk leven. Dat leven dat niets anders was als een barre strijd tegen 't onheil, dat leven binnen welk het vrouw en kinderen zag wegsterven, geraakt van eenzelfde ziekte, traagwerkende maar zekerslaande kwale! Van 't derde kind had de vrouw haren knak gekregen. Enkele maanden na zijn geboorte, was zij aan 't knuffen gegaan, een drogen en holachtigen knuf, een akelig voorteeken dat de teringe, die ze allange in haar lichaam broedde, voorgoed hare verwoestinge begonnen had!

Een jaar later was 't manneke weduwnaar, en stond het alleen ter wereld om den zwaren oudrenlast te torsen en de zorge te dragen voor zijn jeugdig kroost! Dutsen van

[p. 272]

kinders die reeds in hunne tengere lijven de schietende kiemen der ziekte voedden, en 't leven ingetreden waren als veroordeeld op voorhand!

Even onschuldige bloemen, botteden en bloeiden zij vluchtige wijlen in den lieven kindergaard van 't groote wereldpark, maar algauwe brak hun stengel en verslensde hun kelk en ze leefden stillekens uit, ondermijnd en op niets gebracht door de tering die ze van hun moeder afgedeeld hadden!

Jaren van onzeggelijke pijnen en onbeschrijvelijken angst voor 't arm manneken aan wien het ongeluk alles ontnomen had wat hem dierbaar was en nauw ter herte ging!

Heete tranen blinken in de oogen van 't dompelaarken, de wonde heropent bij 't gedacht aan 't vroeger wee, en 't moet een stonde zwijgen bij de heropkomende smarte!

- Veel geleden, menheere, zoo herneemt het - vele doorstaan, gestreden en gevochten tegen 't ongeluk, en alles, alles verloren uitgenomen den moed! -

Schoon mensch die in den milden levenskamp het hoofd niet bukken kan en onwankelbaar de dichte slagen ving die zoo mild op hem nedervielen!

Schoone ziele wier weelderige krachten geenen oogenblik begaven onder den beukenden drang der zwarte gebeurtenissen, en ongeschonden den stormloop ondergingen der velerhande rampen.

Nu klopt het uit de naastgelegene kerke voor de achturenmisse; dagelijks trekt het manneke er heen. De knoestige stok steekt nogmaals in de hoogte, het maakt zich veerdig om voort te gaan, het voelt zich weêrom blij en opgeruimd en vooraleer te scheiden zegt het mij vertrouwelijk zijn meeste begeerte: ‘nog voor twintig jaar menheere’.

Dan verdwijnt het in den aangroeienden hoop van volk, onbemerkt en onbegroet van al die lieden, die fijnder staan van manieren, mooier van kleêren, meer gezocht in gansch hunnen trant, maar die niet tikken mogen in moed en wilskracht, in karaktersterkte en zielegrootheid aan dat aardig, beschrijvensweerdig manneken!

J. Impe.