Biekorf. Jaargang 19

[p. 273]

[Nummer 18]

Over Medusen

MEDUSA was, over langen tijd van jaren, de zoete naam eener lieftallige meid, die, om hare schoonheid, zoo verre bekend en zoo danig geroemd was, dat zij 't in haar hooveerdig kopke stak Athena, de trotsche godin, in bevalligheid te willen evenaren.

‘Ik zal 't u leeren!’ dacht Athena en zij veranderde Meduse jammerlijk van gedaante: hare zwarte haarlokken werden afzichtelijke, vierspuigende slangen en Meduse, in Gorgone verwezend, kon zoo wreed blekken, zoo staal kijken en zoo leelijk doen, dat al wie ze bezag van schrik bevangen en versteend werd.

Medusa is ook, in 't dietsch en in 't fransch, de wetenschappelijke naam van die ronde, glanzende klompen blauwen klibber, die de zee dagelijks uitspuigt en die men, wandelende langs het strand, te allen stappe tegenkomt. Als zij in het water hangen te zwemmen, hebben sommige van die Medusen, aan den zoom van hunnen

[p. 274]

hoed vast, lange vlottende vezels, die wel aan geen slangen gelijken, maar toch, om hun gekrul en gekrinkel in 't water, den naam van slangen verdienen en aan geheel den kluts den naam van Medusa verleend hebben.

In het helder water der aquariums is de Meduse prachtig om aanschouwen, met haar lichtgekleurd, doorschijnend lijf, bestaande uit een breede, ronde kappe die, om het dier te bewegen, overhands toesluit en sierlijk openplooit, en met ontelbare wikkelende, wemelende frinjen gezoomd is; en uit eenen slanken sluier die, uit het midden der kappe nederzakkend, slepend mêevlot als het dier beweegt, en sprietelend openwentelt als de Meduse roerloos hangt te rusten.

Op het onderste einde van dien sluier gaat de mond der Medusen open; van daar sleert het eten in eenen maagzak, alwaar het verteerd, door menigvuldige kleine buizen opgezopen en in geheel het lijf gedreven wordt. De overschot vliegt al den mond wêer uit: voor de Medusen miskomt dat niet.

Daar zijn Medusen van allerhande verwe, grootte en gedaante: de eenen zijn zoo nietig klein, dat men ze, bij der blooten ooge, zelfs niet ontwaren kan; anderen zijn vroom en machtig genoeg om tamelijk zware visschen te verslinden.

En toch zit er bitter weinig vaste stoffe in het lijf der Medusen: 't is al water en zap, slijm en rek dat er aan is. Leg ze te droogen op een glazen of marmeren blad: 't water vervliegt, de klibber smelt en krimpt ineen en al wat overblijft is een klein duffelke zwart, verschoeperd pluk.

En toch en is het zonder reden niet dat de Voorzienigheid Gods die schamele netelgallen heeft geschapen: zij dienen immers tot aas voor de visschen, en zij zijn de oorsprong van de wondere dierenmenigvuldigheid die de treurige, doodsche, ijskoude poolstreken, aanvang springtijd, bezielt en verblijdt.

Die langs het vaste land den Noordpool toenaderen wil, behoort eerst den duizendmijlen-breeden sperrebosch

[p. 275]

te doorschrijden die de Noordpoolstreek omgordt. Het Noorden hooger in, is er noch boom- noch struikgewas meer te bespeuren: al wat er nog, van groenigheidswegen, te vinden valt is mager mos en deerlijk lichen-gebladert. Nog verder op, ligt de grond, besneeuwd ofte niet, kaal en klets: de scherpe, bijtende Noordewind doet alle kruidleven dood. Waar zoeken en vinden zij dan hun bestaan, die dichte drommen vriesganzen, aanden, zwanen, meeuwen, sneeuwuils, die ontelbare kudden en benden wolven, vossen, boeren, walvisschen, robben, zeekalvers enz. die, hoe hooger op hoe grooter in getal, krielen en weeldig leven langs de zoomen van vijvers, stroomen en meeren? Zij leven al, op eerster of op tweeder hand, van den visch. En de visch? Van de Medusen. De pool-zee'n zitten gruis- en hekeldik van de Medusen. 't Gebeurt 's zomers, als het ijs gesmolten is, dat die zee'n, oogedragens verre, de verw en den glans aannemen der onberekenbare millioenen Medusen die in het water mierelen. Andere keeren ziet men de baren, op onmetelijken afstand, gloeien en blekken als lekend vuur: en 't zijn kleine, lichtuitbrekende Medusen die de oorzaak van dat wonder zijn.

Onder onze luchtstreek zijn er ook geen Medusen te kort: het zeezand ligt er vol van, en somwijlen kunnen zij de bad-nemers op zeer onaangename wijze over hunne tegenwoordigheid berichten. Zittende in 't water, gevoelt men, liefst aan de bra, een pijnlijk-kittelend gestreel, en als men uit het water komt is de huid rood uitgeslegen. Dat is 't werk en 't verweer dor Medusen die, om den vijand te verschuwen en te verjagen, de straalkracht, die in hun lijt geborgen ligt, in de buitenste cellen van hun vel drijven, om dan, met een dreelke van hun netelend huid-vlies hunne tegenstrevers te verschrikken en op de vlucht te zetten. 't Visschersvolk heet ze ‘zee-netels, netel-gallen’ en die namen komen hun van rechtswege toe.

D^r Lauwers.