Biekorf. Jaargang 19

Kunstnieuws

Veurne. S^te - Walburga. - Eindelijk was 't oude romaansch gedeeltje met den renaissancekemel van 't prachtig gothisch koor afgebroken, om plaats te laten voor een nieuwe kruisbeuk in spitsboogtrant. Jammer dat de kleurtoon van de nieuwe baksteenen deze niet is van 't oude gedeelte. Ondertusschen begon men het koor te herstellen, en nu gingen al de katten der oudheidkunde ook te koore. Men ontdekte oude muurschilderingen,... doch rap ging men te werke en die roode of geluwe kleuren hier en daar op den muur gevonden, -een voet, een arm, zelfs een vleugel, verdwenen. Gelukkiglijk, want 't was afschuwelijk. Nu staat die kerk daar als een pronkjuweel van sierlijkheid. Och ware men nu ook haastiger geweest met de meubels dan zou men niet ten gehoore krijgen wat op alle toonen besproken wordt.

Geruimen tijd reeds woedt hevig een strijd in de dagbladen voor of tegen 't open doen van de zittens, die gansch het koor omsluiten. Altijd voort maar zal zulke strijd gevoerd worden zoolang Oudheidkunde het hoogste woord zal voeren, waar Bouwkunde en Nut den boventoon zouden moeten zingen.

Toen in 1629 Urbaan Taillebert van Iper de zittens kunstig uit eikenhout sneed in dien eigenaardigen weêrgeboortetrant van die streek, deed hij 't ten gerieve van de Veurnesche kanunniken. Parochiedienst zag hij niet in. Doch nu de stiftsheeren verdwenen, nu de parochianen grooter in getal werden, nu dat juist die nieuwe kruisbeuk aangebouwd werd, nu dat de eeredienst tot 't heilig Sacrament herleeft, kan 't maar al te gemakkelijk uitgelegd het pogen van de heeren pastors om het achterdeel der zittens te weren. Gansch onmogelijk immers is 't de diensten te volgen, ten ware men op 't koor zate. Eene beslissing kwam: alleen mag weg het doxaal, - een onoogig snijwerk uit lateren tijd. Maar de oudheidkunde eischt

[p. 173]

zijne bewaring achteraan in de kerk: 't is oud dat is genoeg. Ondertusschen hooren 't meestendeel der kerkgangers weinig of niets van de preêken, ten ware zij opeengestapeld zitten wilden op en rond het koor, - indien zij kunnen! Wat overigens ook oud is: afscheiding van christenen en geloofsleerlingen.

Hoelang nog zal men vergeten dat onze kerken bedehuizen zijn eerst en tot kerkdiensten gebouwd, en daarna musea?

'k Wilde wel eens weten van die oudheidkundigen of iemand onder hen zijn slaaptimmer op zou proppen gaan met oude meubelen en dan geen plekje meer overhouden voor 't bed!

Vijand van 't nut, is de oudheidkunde het hier niet min van de bouwkunde. Toen 't doxaal en vier achterzitsels langs beide kanten weggenomen werden, stond iedereen in bewondering over de schoonheid van 't verheven koor. Iedereen is wat veel gezegd, doch dezen ten minste die niet te zeuren lagen over de krullen en de zuiltjes van de verdwenen acht zitsels. 't Is niet met den neus tegen een toren dat men zal oordeelen over zijn schoonheid, maar op afstand. Het koor is 23^m50 hoog; niemand kan midden in die zittens getroffen staan over 't grootsche van zulk een XIII^de-eeuwschen bouw. Liever dus gansch de schoonheid van 't gebouw weg dan één stuk van een meubel van kant! Of bouwde de kunstenaar in de jaren 1250 voor 't meubel van 1629? Of is 't: een gebouw voor een meubel of 't meubel voor 't gebouw?

Doch daarom is 't nu juist niet om die waarlijk schoone zittens uit de kerk te weren, maar kan men niet doen wat Egée in de XX^e siècle van 25^en Mei l.l. schreef? Die zittens uit het koor achteraan in de kerk verzetten; daar stonden ze in niet iemands weg en zouden om de ruimte van 't gebouw geen slechten indruk geven, en om de breedte van 't hoogkoor goed gebruikt blijven.

Dat het koninklijk berek van bouwkunst liever eens zijn zeg zegge over de onzindelijke en onziende stoelen die door zulke kerkgebouwen verspreid staan, ook over al dat onschoone van nieuwere beelden welke onkunst-werkhuizen uit Brussel en elders toezenden, te zamen met een hoop prulwerk in koper en glas, Dat het alles maar naar de rommelkamer zende, en spoedig, want binnen weinige jaren wordt dat al ook oud, en de oudheidkundigen van toen zullen uit de kerk geen ‘prondelmarkt’ meer scheppen moeten, zij is 't nu al.

Ondertusschen zijn de pastors te beklagen die eene kerk hebben ‘monument van 1^e klas!’

T.K.