Biekorf. Jaargang 19

Mengelmaren

Stijn Streuvels, zijn leven en zijn werk, door André De Ridder. 2^de uitgave. Amsterdam, L. Veen, 1907.

Het boek heeft tamelijken bijval genoten. Daartoe is er meer dan éen reden: alwie zich aan letterkunde gelegen laat, begeert ook wel iets van het leven der schrijvers te weten en dit is op Streuvels, die van pasteibakker veelberoemde novellenschrijver geworden is, bijzonder toepasselijk; een gezamenlijk overzicht van zijn letterkundig werk en de geleidelijke verwording van zijn kunstgroei was tot nog toe niet gegeven; de Ridder bleek aldra zijn ruwe taak goed te hebben gekweten. Zoo - en om nog andere redenen misschien - heeft dit boek op korten tijd zijn tweede uitgave beleefd. Het eerste deel, dat de levensomstandigheden van den man verhaalt, is veraf aantrekkelijkst; waar de kunstopvatting en uitwerking behandeld wordt moet men wel eens zijn hoofd met beide handen omklemmen.

[p. 64]

Maar door de scheuren van de Ridder's deftig-voornaam en ernstigdoctoraal geredeneer straalt niet zelden het licht van een duidelijke en onloochenbare waarheid, b.v.: ‘In het voorstellen van epische of dramatische toestanden - hij munt vooral uit in de weergave van stemmingen - blijft Streuvels gewoonlijk nog ver van het groote. In sommige brokken blijkt zijne psychologie zwak en slecht; in zijne beschrijvingen ziet ge wel eens de dingen niet tegelijkertijd maar achtereenvolgens en dikwijls ook blijkt de bouw van het werk dus episodisch en afgebroken. Hij weet ook altijd niet de karakters van zijn menschen te beheerschen, te ontwikkelen volgens den logisch noodzakelijken gang of wel maakt hij simpelijk abstractie van die karakters.’ Verder ontwaar ik echter de volgende woorden die ik goedkeurend onderstreept heb: ‘De invloed van Streuvels op onze letterkunde - lijk die van Gezelle of die van Vermeylen - is onberekenbaar: hij heeft ons allen, al onze jongere krachten, gestuwd in eene nieuwe baan, op een weg van zuivere kunstvereering, van levende en persoonlijke uiting, van liefdevolle taalvereering en waardschoonheid.’

Dit en veel andere dingen heb ik opgemerkt in het belangrijk werk dat de knappe eriticus André De Ridder van onzen knapsten vlaamschen prozaschrijver zegt.

Prof. Arth. Coussens

Constant Eeckels. Kruisbloemen.

Bij niemand beter dan bij den oostenrijkschen dichter Franz Eichert kan de Vlaming Constant Eeckels vergeleken worden. Na het overzicht dat Gabriël Verborght verleden jaar in Dietsche Warande en Belfort van het werk van Eichert gaf en na eigen lezing van zijn poëzie, wil ik beide namen als onwillekeurig saamstrengelen. De lofwoorden die de Würzburger Stadt und Landbote in 1900 toezwaaide aan Eichert wou ik ook op Eeckels aldus toepassen: ‘Ik moet bekennèn dat ik in heel de nieuwere letterkunde geen dichter ken die om de aangrijpende beelden, om den rythmischen kadans, om de doorleefde echtheid, om de innigheid van zijn lyriek met Constant Eeckels kan vergeleken worden.’

Het lijkt me zelf dat Eeckels'verzen beter doorleefd zijn dan die van Eichert, doch iets dat ik den oostenrijker niet durf verwijten moet ik zeggen van den Vlaming: dat nl. zijn beeldspraak niet zelden te veel geestesinspanning vergt om goed te worden begrepen. Wellicht houdt Eeckels niet zeer van Boileau, ik overigens ook niet, maar over sommige plaatsen van Eeckels'lyriek schud ik afkeurend het hoofd en moet de waaarheid der oude fransche pruik wel aanvaarden: ‘Ce qui se conçoit bien, s'énonce clairement’. Ander kwaad heb ik van Eeckels niet te zeggen, integendeel. En zijn blijkbare verwantschap met Eichert beteekent al iets.

Prof. Arth. Coussens