Biekorf. Jaargang 18

[p. 46]

Mengelmaren

Boekenbespreking
Stijn Streuvels. Het uitzicht der dingen. L.J. Veen. Amsterdam.

In zijn ‘Lijsternest, te Ingoyghem blijft Stijn Streuvels niet minder bedrijvig dan in zijn bakkerij te Avelghem. Hij heeft ons in de “Wereld-bibliotheck” de slimme knepen van Reinaert den Vos verteld, een werk dat hem heel den winter bezighield; de “Beweging” kondigde onlangs aan dat Streuvels er het zaaien, het wieden en het slijten van 't vlas zou schetsen en in die afwachting krijg ik van hem een ander boek: Het uitzicht der dingen.’

Dit boek bevat het uitzicht van drie dingen: de kwade dagen, den veeprijskamp en den ommegang. In het eerste genieten we de beschrijving van de treurige, eentoonige najaarsdagen, waarop het maar aldoor waait en stormt en regent en doodsch is in de vallei zonder beweeg van menschen of dieren. Het somber herfstgetijde, dat door Streuvels zoo meesterlijk - hoe zou 't ook anders? - afgeteekend is, hebben ik en gij en iedereen ook gezien en erin geworsteld met onze verveling en gedroomd van zomer-herinnering en winter- of lentehoop. ‘De grijsblauwe boomenmassa op de kim van de heuveling kleurt zich nauwelijks af tegen de grijze blauwigheid van de lucht, en de heuvel zelf ligt als eene uitgerokken wolk, in zijn lengte over de wereld. De nabije boomen die enkel of in reken, of samen getroppeld, over de vlakte verzaaid staan, ze steken boven den mist uit en gelijken geen boomen bijkans: half ontbladerd staan hun kruinen kaal en de takken steken als knoestige armen wijduit; hun loof is verwelkerd en van blij-groen zijn hun koppen beroest en vuil geworden en bruin-geel met wreede ijle gaten in de kronen - lijk vergane ouderlingen zijn 't die te wakelen staan op hun knoestige schonken en te klutsen in 't barre, in 't ougedoevig ruischen van den wind. Op het land is alle kleur vergaan, zonder schakeering van blekkerende bloemenmaling of fijne beving van rijpe blondheid of groenen rijkdom -; éen wijdte is 't van botsbollige somberheid, de natte eerde die verzopen ligt met een vierkante vlek hier en daar of een streep waar de verachterde vrucht in vuile groenigheid te rotten ligt of te vergaan onder de eenbaarlijke watervlagen’ enz.

Nu is 't de ‘Veeprijskamp.’ De burgemeester komt op een zondagavond in 't gemeentehuis de boeren zeggen dat er een veeprijskamp zal plaats grijpen, dat er heeren zouden bepalen wie er 't schoonste kweekvee heeft, dat de Staat prijzen uitlooft voor de bekroonde beesten, en dat de slechte beesten met een letter op de hoornen zouden gebrandmerkt worden. Maar de boeren vatten 't niet zoo geestdriftig op: wat kennen die stadsche heertjes nu toch van de koeien en wat hebben zij dat geld noodig! Daar is toch een boertje, Bovinske, ‘het gierige pezeweverke,’ dat bekoord is door die prijzen en dat nieuwsgierig vraagt: ‘Burgemeester hoeveel bedragen die prijzen wel?’ en zoo wordt het een getater en een spot-gesprek over dien dommen prijskamp, tot ze overeen komen daaraan geen

[p. 47]

deel te nemen: dat achten de boeren beneden hun waardigheid én zij moeten van al die nieuwigheden niet weten. Als 't nu veeprijskamp is, komt er ‘'t halven den voormiddag een enkel oud boerke al pruttelend tegen de twee koetjes, die het met een zeel voorttrekt. Twee, drie jongens komen ook met elk een mager koetje en daarmee schijnt het uit te zijn, voorgoed.’ Andere boeren naderen echter, alhoewel zij bij hoog en laag beloofd hebben daarheen niet te gaan; zij hopen ook wel een prijs te snappen, daar de groote boeren niet meedoen en willen eens iedereen toonen hoe schoone beesten zij houden. Volgt de levendige beschrijving van den prijskamp, de bekroning, de fierheid en ook de afgunst van niet-bekroonden en de woede van de bedrogen eedgenooten...

De ‘ommegang’ is toch ver het merkwaardigste. De ommegang is de dorpskermis, deels in de kerk, deels buiten de kerk. In de kerk is 't plechtige mis, plechtig sermoen over het leven van St Antonius, den patroonheilige, innig gebed van een vroom ingetogen menigte, wemelgloed van licht rond het beeld van den goeden heilige. Buiten de kerk is kermis-vermaak. Ik weet niet wat ik zou aanhalen: alles is het aanhalen honderdvoudig waard. Neen, bepaald neen, Streuvels heeft in zijn arbeid van tien jaar niets geschreven dat zoo heerlijk is als de ‘ommegang’. Van de eerste bladzijde wordt ge, met dat tafereel der zomervallei, verrukt en ge leest, ge leest maar aldoor, en de schoonheid van dat dorper-hoogtij blijft als een prachtige droom in uw geest. Doch ik houd op: ik onderstel dat de leeslustige Biekorf-abonnent wel zelf met dit gewrocht zal kennis maken. Ik meen niet dat hij zich om iets zou moeten ergeren. Sommigen zullen er misschien hun pessimistisch denkbeeld over Streuvels' kunst bij verliezen.

G.V.

NOPENS Tippingihem, zie Bulletin du Cercle hist. et archéol. de Courtrai, I, bl. 53.

Zijn de andere namen door V. d. Putte wel overgeschreven? De brave man was daar niet nauw over. Hoe vindt men ze in de nieuwe uitgave van Fayen?

Saeftinghe, bij Blankenberghe is een verdronken dorp.

Coudescure moet in Fransch-Vlaanderen liggen.

Heyle of beter Heille ligt onder Sluis.

B^on Joseph Bethune

_**_*

Wissant is in Fransch-Vlaanderen, bij Kales.

Nopens de dorpen die in 1477 overstroomd werden, zie Annales de de la Soc. d'Émul., XIX, bl. 126 en vlgg.

V.

[p. 48]

Eerw. Pater Breyne

IN Oogstmaand 1906 overleed te Soung-chou-tsoui-tseu in Oost-Mongolie (China) Eerw. Pater Albrecht Breyne.

Geboren te Yper den 8ⁿ October 1878 begon en voltrok hij zijne studiën aan het college zijner geboortestad; werd aanveerd bij de Paters van het Onbevlekt Hert van Maria (Scheut), den 7 September 1896; priester gewijd den 18 Juli 1902, vertrok hij naar Oost-Mongolie den 14 September 1903.

Eerw. Pater Josef Vanderbaeghe

GEBOREN te Rousselare in 't jaar 1874, trad hij in 't gezelschap der Witte Paters van O.L. Vr. van Afrika ten jare 1898. Hij deed er zijn eed als zendeling hem toe te wijden ter dood toe, aan het beschavingswerk van Afrika den 27 Juni 1903, en werd tot Priester gewijd te Carthago den 29 Juni 1904.

Hij scheepte in naar Opper-Congoland, te Marseille den 3 September 1904. Hij verbleef in Boudewijnstad en Loesenda, en werd als Overste belast met de nieuwe stichting van Kivoe, alwaar hij, nauwelijks aangekomen, in den Heere ontsliep, in November 1906.

Op zijn doodbeeldeken lezen wij de volgende verzen van Eerw. Heer A. Mervillie:

Gods geest heeft u gedreven
Gods hand heeft u geleid,
Tot waar ge, vast en moedig
Uw Vlaanderen vaarwel zeidt.

In d'ongedoopte streken
Van 't zwarte Congoland,
Daar zweefde stil en helder
Uw kruis van Godsgezant.

Uw voeten droegen waarheid
Ze droegen vrede en vreugd,
En blonken allerwegen
Bij 't glanzen van uw deugd.

En g'hebt de dood gevonden
Alwaar ge 't leven brocht,
Ge kwaamt uw ziele schenken
Waar Jesus zielen zocht.

O God, aanveerd goedwillig
Zijn kruis en wandelstaf,
En laat zijn ziele geuren
Uit 't bloeisel van zijn graf.

J.B.