Biekorf. Jaargang 17

[p. t.o. 169]

[Nummer 11]

Eerw. Vader E. Van Robays

[p. 169]

Eerweerde Vader Edward Van Robays

NAUW hebben wij, het hert vol eerbied en rouw, het praalgraf gesloten van onzen Heer en Meester Guido Gezelle zaliger gedachtenis, of uit het verre Indenland komt ons eene droeve mare melden, dat er daar eene versche grafstede gegraven wierd voor eenen koenen Vlaming, eenen knappen werker, den Eerweerden Vader Edward Van Robays, geloofsbode te Samtoli.

Edward Van Robays was een standvlaming.

In zijnen manhaftigen zwarten kroezelkop droeg hij een helder verstand, waarin een oorbeeld vastgeankerd lag: ‘ons christen Vlaanderen weder boven.’ Zijn beenderig wezen met zijn rimpelend voorhoofd en zijne stralende boloogen spraken van eenen stalen wil, een ijzeren gemoed, gepaard met eene rustelooze werkzaamheid. In zijne kloekgespierde ledematen droeg hij het herte van eenen volkstemmer, een herte vol liefde nochtans voor de zijnen, vol genegenheid voor zijne vrienden, vol vroomheid en

[p. 170]

blijheid voor al wie hem van dichtbij kende, en dat, in den luimigen schalkschen monkelplooi van eenen gemakkelijken glimlach, zoo geern uitbotte.

Zijne sterke hand voerde met veel zwierigheid eene kloeke penne, desnoods scherp als een mes en snijdende als een vliem.

Zijne volle mannenstemme dreunde machtig in gesprek of gezang, en drong in zijne aanspraken diep in het herte zijner toehoorders en wekte er christen overtuiging en vlaamsche mannenkracht.

Gij allen die hem gekend hebt, bloedverwanten, oversten, medeleeraars, leerlingen, vlaamsche vrienden en kennissen, groet met mij, in hem den kloeken standvlaming!

_**_*

Het leven en streven, het werken en schrijven van Eerweerde Heer Van Robays dient tot stichting van onze vlaamsche mannen in een boekwerk verhandeld te worden. Wie van zijne vrienden slaat er hand aan het werk om dien tempel ter nagedachtenis van onzen dierbaren Vlaming op te bouwen?

Hier weze het voldoende, ter loops eenige betrekkingen die hij met ons tijdblad gehad heeft, te vermelden.

Was Guido Gezelle de eerste ontwerper en de machtigste medewerker van ‘Biekorf’, het moet gezeid worden dat Eerw. Heer Van Robays hem in alles dapper ter zijde stond, en dat hij onder de medestichters, bijzonderlijk voor de stoffelijke inrichting, het leeuwenaandeel verdient.

Op het uiteinde van de jaren '80, was het maar deerlijk gesteld met de vlaamsche tijdschriften hier te lande, en de verstandige en geleerde Vlamingen kloegen ten allen kante over dien jammerlijken toestand.

Welhaast werden in Oost en West de koppen bijeengestoken, men zocht en zinde, men schikte en overwoog, de eene vergadering verbeidde de andere niet om toch tot eenen beteren uitslag te geraken. In al deze bijeen-

[p. 171]

komsten was Eerweerde Heer Van Robays een van degenen die de zaak het meest vooruithielp en niets was hem te veel, niets viel hem te lastig; en hij, die altijd tijd te kort en werk te veel had, slachtofferde alles om die geliefde gedachte door te drijven.

Verscheidene ontwerpen wierden voorgesteld en besproken, maar vielen het eene na het andere weg, tot men eindelijk besloot een nieuw tijdblad in Westvlaanderen uit te geven dat in Brugge zoude gedrukt worden en Biekorf heeten. En hij die den eersten Biekorf teekende, was het Eerw. Heer Van Robays niet? Al wie ooit het beredderen van een tijdblad ter herte nam, weet welk een last, welk eene ondankbare taak het is, eene overeenkomst met eenen uitgever aan te gaan, vrienden en kennissen eene helpende hand te vragen, en iets anders als beloften te bekomen, inteekenaars en ijveraars aan te werven en bij te houden, en Eerw. Heer Van Robays was de as waarop omtrent geheel de werking steunde en de spil waar geheel de inrichting om draaide. Zijn vlugge geest deed hem de besten uitkiezen: zijne aanhoudende standvastigheid en vroolijke gezelligheid wist de moeilijksten over te halen en aan het werk te zetten. Noch moeite, noch overwerk, noch nachtwake wierden gespaard om het ontwerp vooruit te drijven. En 't was blijdschap en leute in zijn vlaamsch herte, toen het eerste talmerk van Biekorf verscheen, en zijn kloeke mannenstemme zong ‘die saghe van Groeningherveld’, dat het lunderde onder de gewelven zijner kamer.

Een tijdblad stichten kan lastig zijn, maar het op de hoogte krijgen en deftig in stand houden ai mi! wat reuzenwerk! Sommigen, op wie men misschien het meest gehoopt had, meenen genoeg gedaan te hebben met enkel hunnen naam te leenen; anderen door ambtsbezigheden of dringende werkzaamheden overlast roepen hunne genegenheid en goeden wil maar ook hunne onmacht in, en de bijdragen worden ingewacht, maar komen niet binnen, en stichters en berekkers moeten voor alles zorgen.

[p. 172]

Zoo geheugt het mij nog hoe wij in het eerste jaar der stichting op de kamer van E.H. Van Robays als naar gewoonte op eenen zekeren zaterdag avond bijeenkwamen. Het werk was druk, Biekorf was verachterd, Guido Gezelle liet geen mare, in geheel de week was er geen druppel zeem voor den Biekorf ingekomen, veel beloofd van knappe kunstenaars, maar niets, niets ontvangen.

Onze wezens betrokken, onze oogen sloegen neer, en terwijl niemand weg noch wegel wist, toen rechtte E.H. Van Robays zijnen machtigen kop, voer met zijne wijdopengestrekte vingers door zijnen haarbos, en deed met eene luimige spreuke iedereen in eenen lach schieten; maar aanstonds daarop stak hij voor elk eene bijdrage uit, en toen wij den volgenden zaterdag met onze goed geladen terweschooven binnenkwamen, was er groote vreugde en blij gejubel, en ‘ziet ge wel’ zei E.H. Van Robays, ‘wat wij kunnen als wij ons weren’. Wel ja, met ons te weren is ons tijdblad opgekomen en is het in dit zijn zeventiende jaar nog altijd springlevend.

Maar wie zich niet het minst weerde was onze dierbare vriend.

Bij vrienden en kennissen kon hij smeeken en bedelen om smakelijk zeem in Biekorf samen te brengen.

Hij zelf schreef het liefst over natuurlijke wetenschappen en over hetgeen eenig gemeens heeft met dat vak, maar bij gelegenheid wist hij ook over alles wat Vlaanderen aanbelangt zeer wetensweerdige dingen mede te deelen.

De bijdragen, die hij gedurende de twee eerste jaren van ons bestaan met zijnen naam onderteekende, geven getuigenis genoeg van zijne werkzaamheid, daargelaten nog de andere opstellen die hij onder eenen deknaam of ongeteekend liet verschijnen.

Ondanks zijne lastige bezigheden, zijne menigvuldige werkzaamheden, wist de kloeke man nog tijd genoeg te vinden, was het niet bij dage, dan toch bij laten avonde of vergevorderden nacht, om voor zijnen geliefden Biekorf te schrijven en te werken.

[p. 173]

Toen in 1892 de stem des Heeren hem naar andere oorden riep, was eene zijner grootste bekommernissen, hoe het wel met het nieuwgesticht tijdblad zoude gaan. In de twee jaar, dat hij hem tot het zendelingsambt, in het gezelschap Jesu bereidde, kon hij niet één zijner vlaamsche vrienden ontmoeten zonder te spreken over den gang en den toestand van Biekorf, en zoo hij aan dezes bloei niet meer rechtstreeks kon medewerken, toch wakkerde hij anderen op om hunne medewerking of hunnen verderen steun te verleenen. Zelfs sedert 1894, toen hij reeds in Engelsch Indenland, tot over het hoofd in het lastig zendelingswerk verslonden zat, stal hij nog den tijd om nu en dan naar zijne vlaamsche vrienden nieuwsmaren, wetensweerdigheden en opstellen te zenden, die tot genoegen van onze lezers in ons tijdblad opgenomen wierden. Nooit of nooit kan hij eenen brief sturen, zonder nieuwsgierig te vragen hoe het met Biekorf en de bietjes gelegen was, en dit hebben wij nog bemerkt in een laatste schrijven dat hij over eenige weken ons toezond. Zoodanig was hij met ons werk vergroeid, dat het als een stuk van zijne ziel geworden was.

Het zal dus niemand verwonderen, zoo wij met dankbaar hert en toegenegen gemoed eene laatste en diepgemeende hulde brengen aan den moedigen vlaamschen strijder, onzen schranderen stichter en knappen medewerker.

Heeft onze overleden vriend in zijne levensbaan geene ruste gekend, is hij vóór de jaren gevallen onder den last van zijn werk, nu mogen zijne dierbare overblijfselen rusten in het verre Indenland te midden der bevolking voor wier heil hij gestorven is. Nu moge zijne schoone ziel ruste vinden in den schoot van zijnen God, wiens verheerlijking het laatste einde van al zijn streven was. En om aan den dierbaren afgestorvene het genot van de opperste ruste te verzekeren, laat ons allen, die zijne vrienden waren, zijne mannendeugden navolgen, strijden voor God en Vaderland en een vurig gebed doen tot lafenis van zijne ziel.

Biekorf