Biekorf. Jaargang 16

Over pokken
(Vervolg van bladz. 102)

ANDERE ziekmakende levelingen steken ook een dienstwillig handje toe om den pokkenverwekker in zijn menschenverkrankend werk bij te staan; en zoo zien wij de levelingen van den etter, van de longontsteking, den overal rondleurenden colibacil, meêhelpen om allerhande verwikkelingen en bijgevallen te doen ontstaan, om den menigmaal reeds hope- en hulpeloos gevelden pokkenzieke den genadeslag toe te brengen.

Hoe lang de krankheid aanslepen zal, is natuurlijk moeilijk om vooraf te bepalen; de duur hangt immers van zoovele, soms onvoorziene omstandigheden af: van

[p. 139]

de zwaarte der oorziekte, van het getal en de hevigheid der bijkwalen, van de uitbreiding en de verworteling van den pokkenuitslag.

Dat in 't lange te verhalen zou weinig baten; nuttiger is het te weten hoe lang, in de verscheidene gevallen, de uitslag wel blijft aanhouden en wanneer men mag aannemen dat hij geheel weg en verdwenen is.

Ook in de lichte ziektegevallen is de pokkenuitslag vóór het einde der eerste veertien dagen niet geheel weg of en mag het vel niet voor geheel gezuiverd en kiemvrij gehouden worden; hoe erger de kwale, hoe dieper de verettering, hoe uitgestrekter de verwonding, hoe langer ook het algeheel gezond worden van 's lijfsoppervlakte zal uitblijven. Menigmaal verhopen er twee volle maanden eer de afschilfering der laatste korsten, der laatste vellekes voltrokken is.

Wat er na uitgebreiden uitslag overblijft, en velerhande ontsteltenissen achterlaat, is ons geheel wel bekend; en menig snel gezichtje is deerlijk gehavend en voor het leven jammerlijk ontsierd, duchtig gewafelijzerd en ontdaan, van den pokkenslag thuis gekomen.

Welke maatregels dienen er genomen te worden, als de pokken ievers in een huis uitbreken; wat kan er het verder uitbreiden der plage beletten; hoe moet er gehandeld worden, wanneer de ziekte verdwenen is, om een nieuw ontluiken te voorkomen. Dat zullen wij, om het daadwerkelijk belang der te verhandelen zaken, wat breedvoerig bespreken.

Hoe eer ieder geval van pokkenkrankheid als pokken erkend en met zekerheid kan vastgesteld zijn, hoe eer er tegen kan gewerkt worden, dat is zonneklaar. Wij herhalen hier dus nog eens, herinnert u wel en houdt in uw geheugen die vroege kenteekens van het uitbreken der ziekte zooals wij ze, eenige bladzijden vroeger, als vaste verschijnsels geboekstaafd hebben.

Komt gij die tegen in tijden van pokkenbesmetting, negen en negentig maal op honderd moogt gij pokken-

[p. 140]

ziekte verwachtende zijn. Komt zulks te gebeuren in andere omstandigheden, belet wel dat gij nooit geheel zeker en kunt zijn entwaar geen pokkenkiem opgevangen te hebben. Hoe onwaarschijnlijk het u voorkome, 't kan een eerste pokkengeval zijn; en uit dat eerste pokkengeval, als het niet op tijd erkend, bestreden en afgezonderd wordt, kan er besmetting, verpesting of verzieking van eene geheele streek ontstaan. Ik heb zulke dingen voor mijne eigene oogen zien gebeuren; hebbe de verspreiding der ziektekiemen kunnen achtervolgen en, daar het een treffend voorbeeld geldt, wil ik het hier in korte woorden verhalen.

't Was in eene van die groote landsche afspanningen bij de groote bane, waar er van ouds her uit- en ingeloopen werd door alwie te peerde of te voete langs het geweste voorbijkwam.

Een der knapen van den huize had, God weet van waar, de pokken meêgebracht; de ziekte werd redelijk rap door den behandelenden geneesheer achterhaald en waargeteekend. Maar de ziekte bekend maken was ook het volk verjagen en weghouden voor menige weke; de broodwinning zou te kwiste gaan en... de ziekte wierd stille gehouden.

Niemand en vermoedde dat er in dat huis een hoogst aanstekelijke zieke tegenwoordig was. 't Volk van het omliggende kwam in en uit naar oude gewoonte, zonder het minste achterdenken. De gevolgen van dat wegduiken en bleven ook niet uit; en, de eene na de andere, vielen de bezoekers van die herberg ziek en kregen de pokken. Vijf verschillende gemeenten van den omtrek wierden op die wijze aangetast; de besmetting zette tallenkante uit, bleef meer als twee jaar in dat gebuurte woekeren en een zeventig menschen hebben het met hun leven bekocht.

In Holland zou men, den dag dat de ziekte als besmettelijk, - 'k late varen als pokbesmettendj, - zou gewaarteekend geweest zijn, een in de oogen slaande

[p. 141]

waarschuwingsmerk aan het huis gehangen hebben; en groot onheil ware erdoor vermeden. Men moet 't nog onthouden hebben, hoe over eenige jaren, toen de jonge koninginne van Holland aan typhuskoorts lijdende was, er een kenbaar waarschuwingsmerkblad boven de groote poort gevestigd was van ‘het Loo’ waar de koningin koortsziek lag.

Hier in ons land en bestaat hoegenaamd geen verplichting de besmettelijke ziekten aan te geven of kenbaar te maken. De neringdoenders zwijgen natuurlijk lijk vermoord, om de koopers niet af te schrikken; de andere lieden houden 't stille dikwijls om andere redens, en de geneesheeren en mogen, volgens de wet, geenerlei ziek te bestaan uitbrengen.

Voor pokken en allerhande aanstekelijke plagen ware het hoogst wenschelijk dat de verplichtende aangifte wettelijk ingevoerd wierd; alzoo, en nagenoeg uitsluitelijk op die wijze, kan het ‘principiis obsta’, de groote regel in de geneeskunde, met nut toegepast worden.

In afwachting dat onze wijze en bezorgde landsvaders ons die doodnoodige wet geven, moeten wij, van zoohaast er pokkenziekte in een huis ontstaat, ons uiterste beste doen en alle pogingen aanwenden om het voortzetten der ziekte te beletten.

Het eerste dat er daarvoor kan en moet gedaan worden, 't is al de om en bij wonende lieden de pokken te doen zetten. Wij en spreken daar nu niet verder over; dat punt zal, om zijne groote gewichtigheid, op het einde dezer verhandeling, nauwkeurig uiteengezet en langs al zijne zijden toegelicht worden.

Zijn er kinders in den huize en kunnen zij gemakkelijk uitbesteed en bezorgd worden, wij raden aan dat onverwijld te doen geschieden.

De pokkenzieke zelf moet op eene daartoe geschikte kamer gebracht worden; hoe grooter, hoe luchtiger de kamer hoe beter; buiten het onontbeerlijk gerief en late men er niets, noch overlast van stoelen, noch vloerlakens,

[p. 142]

noch gordijnen. Hoe verder die kamer afgelegen is van alle andere bewoonde vertrekken, hoe min er daaromtrent moet geloopen en gedraafd worden, hoe verkieslijker. Kan men den zieke in een geheel afgezonderd huis, in een slag van zomerwoning te midden den hof, overbrengen, 't ware alleszins best.

Voor onbemiddelde menschen, voor menschen die een klein huis bewonen, of die, in verhouding met de grootte van het gebouw, een te talrijk huisgezin hebben, is het zeker geraadzaamst den kranke in een ziekenhuis te laten overvoeren en bezorgen.

Met al die schikkingen en moet er niet gebeid worden tot er onmiskenbare teekens van pokkenuitslag voorhanden zijn; gij zult rechtuit de reden daarvan begrijpen als gij verneemt dat daaromtrent al de besmettelijke uitslag - krankheden, - van de pokken weten wij dat met volle gewisheid, - reeds zeer aanstekelijk zijn van eer de zekere kenteekens voor den dag komen. Die aanstekelijkheid is dus reeds voorhanden als die voorteekens opkomen waarop wij vroeger zoo gesteund hebben.

Hoe min volk er dus met de pokkenzieken gemoeid is, hoe min er ook zal te vreezen vallen dat de besmettende kiemen zullen weggesleept en verspreid geraken.

Daarom zou als wet moeten gelden dat bij zulke zieken geen andere lieden toegelaten worden dan zij die geneeskundige of krankverplegende plichten te vervullen hebben.

De bezoekers en zullen, door den band, niet veel moeielijkheden opleveren, - de pokkeniers schuwt men gewoonlijk lijk de pest; - toch gebeurt het maar al te dikwijls dat huisgenooten, steunende op de verkregene onvatbaarheid voor de plage hun door het pokkenzetten verleend, roekeloos en onbekommerd de ziekenzaal in- en uitgaan, niet denkende dat zij het onheilvol pokkenzaad, waar zij landen en toekomen, kunnen rondstrooien en er venijngevende vruchten laten uitwassen.

('t Vervolgt)

D^r Depla