Biekorf. Jaargang 15

Mengelmaren

Vlaamsche woorden voor ‘Mauvais, gâté’

EENE zake is verdorven; ze is haar algemeene hoedanigwezen kwijt. En ge wilt dat zeggen? Ge 'n wilt niet steunen op de oorzake van 't verderf, of 't en is van-verre-aan zoodanig dat alleman verstaat op die oorzake niet te moeten letten. Ge'n wilt insgelijks niet laten verstaan dat uwe zake eene goede of slechte hoedanigheid bijgekregen heeft, b.v. dat ze scheluw, zwart, luts geworden is, of 't en is nog eens maar zoodanig dat 't blijkt dat deze hoedanigheid maar toevallig bijkwam door 't verderf. Dat ze haar zelf niet meer 'n is, dat ze ‘dat’ niet meer 'n is, dat ze ‘geen zulke zake meer 'n is’, dat wilt ge uiteendoen? Enwel hier zijn daartoe eenige bewoordingen. Men denkt en duidt er op ‘verdorvenheid’ en zegt daarvan de oorzake of de meêhoedanigheid. Op deze laatste 'n duidt men niet, en de eerste 'n zegt men niet.

[p. 287]

Aangekomen vleesch.

Afgeporde haan (De Bo).

Bedorven visch.

Bekaaide zomer, huis, oegst, bakte (D.B.) boodschap, dag (Loq, XIII, 81).

Bemokkeld goed (D.B.).

Besloten kasse, kamer.

Blutse pere.

Bot mes (D.B.).

Doorlegen bier, wijn.

Doorschoten aardappels.

Droeve kost (D.B.)

Druppig zout (D.B.).

Fleeuwe saus, geur (D.B.).

Fleeuwsch vleesch.

Flenteloos man (D.B.).

Fletsche kake, spijze, weder (D.B).

Flokke stoffe (D.B).

Geblauwde melk (opgelangd).

Gebloeid water.

Gegiste sirope.

Gekappelde melk.

Gekeerde melk.

Gekorven stoffe.

Gepokte aardappels.

Gescheide melk.

Geschifte zijde.

Geschoten verve, aardappels.

Gesleten mensch (D.B.).

Gesteken karoten.

Geusche vijze, schroeve (Loq, IX, 82).

Gewrongelde melk.

Groen vleesch.

Klef vleesch.

Kriekeloos mensch (D.B.).

Kwa lijnwaad (D.B.).

Lamme rekker.

Lot ei, pere.

Merve pere, appel.

Mislukte bakte.

Murwe pere, appel.

Oolijk eten, kleed, land (D.B.).

Oostersche hespe, boter (D.B.).

Opgeschoten graan, silderij.

Oudbakken groensel, visch.

Pompelachtig kleed (Loq, X, 93).

Rauwsche spijze (D.B.).

Rekkig bier (D.B.).

Schendige week (D.B).

Schilde boter (D.B.).

Slakke geernaarts, visch.

Slooie drank, koffie.

Smetsche spijze (D.B.).

Stelle bier, boter, visch (meest van roche) (D.B.).

Sterke boter, karoten, radijzen, olie, smout, terwe, vet (D.B.).

Stinkende visch.

Toegeslegen aardappels, brood, deeg.

Vassche smake, soepe (D.B.).

Verboefd peerd (D.B.).

Verborsteld haar, pluimen (D.B.).

Verdonderd vleesch.

Verdossemde lucht, weder, (D.B.).

Verhitte matras, meel, tabak.

Verkadutst vrouwmensch (Loq, XIV, 23).

Verkwabakte gezondheid (Loq, ald.).

Verkinderde aardappels (D.B.).

Verlaten wijn.

Verminkte terwe (D.B.).

Vermoord mes, vrucht (D.B.).

Vernageld peerd (D.B.).

Vernesteld haar, slot (D.B.).

Vernutseld garen (D.B.).

Veronschamelde boom, kind, stoel (D.B.).

Veronschansd meubel (D.B.).

Verpieterd katoen.

Verpooteld papier (D.B.).

Verrakkeld huis (D.B.).

Verrompeld laken, papier (D.B.).

Verrunseld kleed (D.B.).

Verruwlokke boomen (D.B.).

Versabbelde druiven (Loq, XIV, 23).

Versauweld groensel, kleed.

Verschaald bier.

Versleeuwd man (D.B.).

Verslegen spijze.

Verslokerd groensel.

Versnuisterd dingen, groensel.

Versteende moortel.

Verstorven hout, rekker, wijn.

Vertruwelde klosse (D.B.).

Vervangen peerd (D.B.).

Vervinnigde kaas (D.B.).

Vervlogen azijn, bier, mostaard.

Verwaaide wijn, peerd, spruiten.

Verwarrelde klosse (D.B.).

Verwaterd peerd, rund (D.B.).

Verwelkerde bloem (D.B.).

Verwerrende klosse (D.B.).

Verwinde koe (D.B.).

Verwormd meel.

Verwurkelde blaren (Loq, XIV, 23, 64).

Vooize rape.

Weeke aardappels.

Weezig vleeschsap (Loq, IX, 8).

Zeur brood, deeg, melk.

L. De Wolf

[p. 288]

Bijdrage tot Volksgeneeswaarkunde

‘Vgl. Boven bl. 271.’

't EENE woord brengt het andere bij. Bij de bovengedrukte geneeswaarnamen mag ik nog de volgende vermelden:

Berzilikom = Unguentum basilicum;

Olie van Reingo = Huile (essentielle) d'Origan;

Ossekrosse = Emplastrum oxycraeum (Vgl. De Bo op 't w.);

Oudewijfswortel. Andere benaming voor de Radix galangae. Is deze hier omdeswille van den wortel's uitzicht. Of is ze om dezes bestemminge? Die wortel wordt op drank gezet en dient om de oude menschen een halveken te geven dat ze wat opwekt.

Simpernelle = Sal prunelli (Vgl. De Bo op 't w.);

Sirope van kwee-kwak of sirope van Pikjano { Andere benamingen van de Ipecacuanha;

Sukelatte de klievere = Sulfate de cuivre;

Tantemarijnde = Pulpa tamarindorum (Vgl. De Bo op Tantemarijne’).

De Bo geeft ook nog ‘Fierlaflonke’ en ‘kobb(e)rood’ (op d. ww.).

Ter wille van die 't geren weet: voor geneeswaren als bovenvermelde ‘zalve uit den Troost der armen’, gingen of gaan nog de menschen ter apothekerij uitgereed zooals 't aangewezen is: met een ‘nieuwe aerde steerte-panne’ achter een once van dit, en een lood van dat.... om zelve te koken, te roeren, en door te gieten, enz.... Ze kunnen toen gerust zijn en zeker dat hunne zalve goed is!

L. De Wolf.

Wat zal een Vlaming best schrijven?

Of Fransch, zooals:

Madeleine

UNE petite fille vient de faire son entrée au monde. Elle est enchantée de porter à votre connaissance un évènement favorable.

Sa petite mère et lui vont bien.

Son père est en heureux.

Zele, le 27 Août 1904.

N.

Of Vlaamsch, zooals:

Maria Rosa

Weer es een kindekijn bi ons gheboren
't Is er een meideken scoon;
Engelkijn soet uut den hemel vercoren
Parel aan de houwelicscroon!

Ende we sijn erom leutig en lustig.
Ende we doen het U cond:
't Kindekijn soet es er rozig en rustig,
't Moederkijn es er gesond.

Van wege Heer en Vrouw Callewaert te Loven den 7^den van Oogstmaand ten jare O.H. 1904.