Biekorf. Jaargang 15

[p. 281]

Doodendans

TWEE steenen gedrochten, uit één stuk, stonden daar, in reuzenlijf, het hoofd in de lucht, de twee oude grijze torren te kijken over de onmetelijke weiden.

Twee verwilderde manen van lang groen gewaai waren op hunnen verpuinden kop gewassen, en, om en om hun verbrokkelden voet zweepte er een steert van slingerkruid, die nu en dan op het water der breede wallen kletste.

Daartusschen, als hunne woning strekten de logge zware gevels van het oud vervallen hof.

Bij stonden raamde de wind langs die hooge lutterspichtige daken, en zoefde door die vergruisde kruinen en schudde die verstreuvelde koppen.

Alomendom, bloot en blak.

Geene huizen, geene boomen.

Enkele tronkwilgen, kortgebuld, en langgehaard, staken hunnen knoestigen kop uit de diepe lanen, waar ze hier en daar in lange reken, scheef en krom over het water helden - 's nuchtens lijk blanke watergeesten, die hunne zelveren takkelingen en hunne diamanten kroone in den vloed spegelden; 's navonds lijk een nare spokenstoet, die traagzaam, lonk en slonk, langs het slapende water henenslenterde.

Nader.

Al grachten en wallen; som half toegeslijkt, som met vezelend riet bezet: al water en more, en, regende het, al moeras, onvast en onbegangbaar.

Nog nader.

Een breede vierkante wal rond geheel de oude doening, en, t' midden daarin de ronde hooge bewaterde mote met het bouwvallig slot.

Dichter en dorst niemand.

Toch wierd de oude woonst vóór een vijftigtal jaren nog bezeild, en zoo lang niet geleden kwamen boeren er hunnen oogst in verbergen.

Sedert dien bleef het hof verlaten.

[p. 282]

Men vertelde wondernissen met voorbijgaande lieden voorgevallen, en, mocht men den algemeenen zeg gelooven, 't zou er vooral 's navonds niet puik zitten.

Daar lag als een geheele kring tooververtellingen om en om die heimelijke verlatenheid....

Ze bezielden geheel de oude doening en waren er mede als vereenzelvigd; ze leefden en zweefden er overal rond vol heimelijkheid, onzichtbaar, en onvatbaar.

Ook, wist men den tijd niet te noemen dat daar een levende ziel binnenging.

Bij dage zelve schuwde men die eenige plaatse.

De jongens zouden nog van verren aan eenen steen geschijverd hebben op de scherpe daken, of met een scherfstuk ‘puidetje paddetje’ over het water der breede wallen gesmeten hebben.

Sommige wildewagens, spijts hel en duivel, dorsten tot op het voorhof,.... daar staan dansen en vol vermetel uitdagen een stuk hout tegen de zaalrugde voordeur luizen!

Dan deden zij hunne hazebeenen aan en vlogen als een schicht tot bij hunne koeien, waar zij in het mulzig gers rollebolden en hunne stoutigheid luidruchtig uitschetterden.

De dieren zelve vermeden de slecht vernaamde stede; de koeien en geerden het gers niet dat te dicht de wallen groeide, en de peerden weigerden vooral bij navonde op een hanengeschrei ver de oude mote te naderen.

Alleen de hennen uit het gebuurte kwamen niet zelden tot daar afgereisd, en liepen onverveerd brakebreed over het hof.

Wie in Gods wereld zou daar nog willen gewoond hebben?

Op eenerhander dag kwam er verandering.

De groote poorte kreesch en kraakte en bleef rekwijd open.

Op het hof klonken zware stappen, over de bruine bergsteenen van den voordam.

In het veie mos dat er op en tusschen oekerde sloegen vier voetterden als hunnen zegel: hier is 't mijn eigendom.

[p. 283]

Twee onbekende lieden vreemd van aanzien stonden op het voorhof.

Eerst was het rondwandelen en kijken, wijzen met de handen en gebaren maken: dan het gebouw wat dichter komen, en op de zwarte deur bokken.

Ze was goed toe, en bleef toe.

De ijzeren sleutel met klaverblad wierd nu eerstmaal sedert lange jaren, uit zijn lederen wambuis voor den dag gehaald.

De ijzeren sleutel met klaverblad, waarmede niemand, tenzij hij het geheim er van kende, het slot zou doen spelen!

De sleutel was veel te groot, te dik!

Gevijld en hervijld!

Hij bleef altijd te groot!

Gepraamd tusschen de deur en het slag met een ijzeren handboom.

Niet te doen.

Een vlucht vogelen, door het aanhoudend geharrewar verontrust, schoot door de gebrokene glasramen naar buiten, en rinkevinkte in de opene lucht als uit gekkernij.

Wat nu gedaan?

De schoone steenharde ramen doorzaagd, en een man teenegader binnen den huize gedrongen.

Niet te verwonderen! De deur was gegrendeld... twee verroeste schutters staken in diepe ijzeren bossen in den muur gemetst.

De voorzaal was een groote vierkante keuken, met breeden heerd, en zwaren schouwmantel al beide kanten neervallende op dik eekene standfijken.

Een breede vooruitspringende boord ronduit rondom met ijzeren haken beslegen bekleedde het groye mantelhout en liep al beide zijden voort langs het notelhout tot tegen den muur.

Vier groote hangels met leliekoppen hingen nog zwartberookt in de heerdwieg, gave en geheel, gelijk over honderden jaren.

[p. 284]

Verders geen ander gerief dan een versleten bedelzak aan een verroesten haak.

Eene zwarte eekene deur stond half open in een langen langen gang.

De oneffen vloer wisselde af met groote tegels grauw en wit, in het midden uitgesleten, hier en daar de hoeken af, of met moortel gevuld, gelapt en getapt met stukken van roode en blauwe tegels, en groote roode moefsteenen.

Rechts al vensters die gaven op een breeden wal en links hier en daar eene smalle deur hard toegesloten. t' Enden den gang was de deur open.

Een verdossemde geur woei in 't gezichte.

't Was een machtige zale, oost en west met hooge en breede vensters bezet, nog goed in hun lood.

t' Enden eene hooge schouw in wit steen ten deele verminkt. Den heerd vonden zij toegemetst. Men had er van over ouds eene mindere schouw gesteken, met grof gesneden houtwerk, ook al geschonden en rechts doodgeverfd.

t' Midden de vensters al 't zuiden gaf een breede deur op het pandhof.

Van drie zijden omsloten gaf dit maar gezicht op het zuiden waar de wal breedst was.

Te midden het pandhof lagen nog, wie hier wie daar eenige stukken oud huisgerief, verwijderd en verwezen, te water en te winde... daar niemand meer zijn beschot in vond.

Traagzaam stapten de twee mannen door die doodstille plaatse; het docht hun dat zij in een bangen nacht op een oud verlaten kerkhof trantelden en de stemme der dood aan 't vernemen waren.

Zij voelden al hun bloed verkruipen, koud worden, en waren al met eens weder in de groote zale, zonder het schier te weten.

Bij het weggaan bemerkten zij t' enden de zaal eene smalle deur tusschen de twee laatste vensters in den muur uitgespaard.

[p. 285]

Het kleene deurgat was lichtelijk bogende al den bovenkant en al onder eenige trappen hooger dan den vloer.

Een beeld erin geplaatst zoude al achterdenken voorkomen hebben, en met eene gewone kas ware de opening teenemaal gedoken.

Een dok op het deurken deed het opengaan; 't was uit dik ijzer en kon al binnen met twee zware schuiven gesloten worden.

Het gaf op den wenteltrap van een ronden torre met smalle steenen terden, die van kelder te zolder liepen.

Neergedaald, wapens in handen.

Twintig trappen bracht hen in een duistere kelder daar niets in en was, hoegenaamd niets.

Een steenen trap goed half zoo hoog als het gewelf liep tot een ijzeren deurken dat met den eersten stoot openvloog.

Een geur van rook, van ondroog hout sloeg in hunne neus.

Eene groote zaal met steenen gewelf en kleene kijkgaten niet meer dan een vadem boven den wal.

Zware blokken hout half opgeveusd lagen nog aan den heerd en onder den breeden heerdmantel hong nog al het schouwgerief: de breede schup, de hooge tang en blaaspijp, de hangel in 't midden aan den hangelboom, en ernevens het hangijzer; dan kleendere schuppen en poken, potten en pannen met lange steerten, en een oud draaiend spit, met eene vrange al beide kanten, dat hoogen en leegen kon. Twee logge eeken banken met hellende leuning en een zware en zwarte eeken tafel, die wepel stond, de stopsteen ernevens, en..... daarmede al.

De vloer, ongemetst, in uivallige ongelijke schorren, haak uit haak in; in 't midden een rond stuk rotsesteen, uitnemende groot, bruin en zwart uitgeslegen.

Misschien dekte het een waterput?

Er op gestampt.

Een holle klank galmde door de zaal, verzuchtte heimelijk onder den grond, en stierf langzaam uit.

Ievers een oude waterput van de oude keuken.

[p. 286]

Geen verderen uitgang meer; van wederkeeren gesproken, de deuren toegedaan, en naar 't dorp.

Dit was de eerste groote veranderinge.

Het begon te avondlichten.

De roode zon overgoot met donkerrood vier geheel de oude doening; de daken glimden, de vensters stonden in brand; reusachtige schaduwen vielen in de onmetelijke weiden en schilderen daar een spookachtig onduidelijk burgslot, met ontzaggelijk hooge muren, daken en gevels zonder einde, en twee logge wanstaltige torren eeuwig groot...

In de eenige weiden stonden twee zwarte langbeende, hooggevleugelde menschengedaanten om te kijken.

De zonne goot immer vier en bloed.

Het oude slot was al laai en vlam; over het voorhof verkeerden nare schaduwen, en in de kelderingen spookten kleene mannetjes.

Men hoorde gerucht en geraas, gejuich en gejoel, gesleep en gedans: met den avond had men het duivelsslot weder.

_**_*

('t Vervolgt)

Horand