Biekorf. Jaargang 12

[p. 372]

Vlamingen voortijds op 't vreemde

MEER als één is nog onbekend.

Alzoo van twee beroemde Bruggelingen was er nog sprake in Revue Bénédictine, xvii (1900), op blz. 261-274, 337-347 en 350-352. Elkeen kent Dom Ursm. Berlière van Maredsous, en weet hoeverre zijne belezenheid strekt, hoe hooge zijne werkensveerdigheid in zake van geschiedenisse te schatten valt. Hij is 't die op bovengemelde bladzijden de gevarenissen uiteendoet van het Benedictijner geloftelingshuis van Chezal-Benoît in het bisdom ofte sticht van Bourges. En onder andere twee mannen, zegt hij, die dit huis roembaar mieken, zijn twee leden ervan, twee Bruggelingen: Charles en Jean Fernand. 't En is maar gaandeweg dat hij over hen spreekt, en toch is 't gene hij daar uiteendoet zeer leerzaam, en stevig aaneengeknoopt.

Charles en Jean Fernand wierden geboren te Brugge, van geringe ouders, omtrent ten halven de XV^de eeuwe. Vader, de broodwinner van 't huis, kwam te sterven; moeder met de vier kinders hadden nu hen zelven maar te ontdragen. Karel en Jan trokken Parijzewaard heen; moeder met nog een zone en eene dochter volgden. En al te zamen leefden ze van 'tgene Karel en Jan wonnen in den dienst van 's konings wijzanggilde. Beiden waren trouwens uitstekende deunkunstenaars. Doch moeder stierf ook, en de zuster daarna, mitsgaders Mattheeuw, de jongste broer. Intusschen hadden Karel en Jan altijd vele gehouden van latijnsche geleerdheid. - Men 'n wist alsdan van anders niet. - Ze leiden er hen meer en meer op toe; en zoowel dat, althans reeds in 1489, Karel het latijnsche boekstafwezen onderwijzende was in 't Hoogleerhuis te Parijs. Hij was onder ander Joos Clichtove zijn leeraar. Ook wierd hij aanzien als een van de herstellers van 't schoon latijn. Algemeen geacht, zoo was hij meer als thuis in 't Hof, en van groot aanzien bij de geleerden. Karel en Jan mieken boeken en wierden geroemd, en 'n kenden geenen nood meer. Dit 'n was 't evenwel niet wat ze zochten. Te vele hadden ze tegengekomen, en te diepe

[p. 373]

zaten ze verslonden in de wetenschap om in de wereld genieten te vinden.

Op een koelen morgen landden beiden aan te Chezal-Benoît; een huis voor Benedictijnen, waarvan te dien tijde nogal gesproken wierd. Dit kan geweest zijn in 1492. Ze wierden er met open arms ontvangen; stichtten vele lieden door hunne deugden; vermeerderden den roem van 't Huis door boeken en bedrevenheden; en stierven: Karel misschien in 1517 ten gestichte van St Vincent-du Mans, en Jan in 1531 ten huize van Sainte-Allyre de Clermont. Tot op hunne laatste dagen hadden ze altijd geren over Brugge doende geweest; hun leven lang toogden ze, door 't bezigen en roemen van vlaamsche spreuken, hoezeer ze aan Vlaanderen de eere weten, hun 't leven en een gezonde opvoedinge geschonken te hebben.

Doch dit alles hoeft men zelve te lezen in den opstel van Dom U. Berlière. Bij hem vindt men een gemoedelijk vertellen; hij wijst aan, waar hij zijn nieuws en waarom hij het daar ging halen staat iets maar half vaste, dit bekent hij openhertig. Zijn zeggen is 't beste, 't volledigste dat over die gebroeders geboekt wierd. 't Is bovendien 't onmisselijkste: immers omdat hij inderdaad nieuws aanleert of betwiste zaken deugdelijk in 't licht trekt. Alzoo b.v. Karel en Jan, bewijst hij, zijn degelijk Bruggelingen. Beweren 'n mag men niet, zegt hij nog en staaft het, dat Karel blindeman was; Jan was 't misschien eerder; en nog... mogelijk verwart men met een anderen Bruggeling, Pieter Van den Brugge, die blind zijnde toch zijn leeraarsstoel had te Parijs. Eindelijk geeft Dom Berlière een beslissende ontwarringe van Karel's werken, - meestal werken over leerstellige of stichtelijke godwetenschap.

't Is 't opmerken weerd, dat het omzeggens maar in een voorbijgaan 'n is dat Dom Berlière die levens bespreekt. God gave dat hij aldus nog vele levens van Vlamingen in een voorbijvaren aanwees... en dat er dan een Vlaming kwame om ze nog grondiger te doen kennen en te doen nastreven.

H. Van Houcke