Biekorf. Jaargang 12

Mingelmaren
Spreuken en rijmreken

NAVOLGENDE spreuken en rijmreken heb ik niet afgehorkt, maar hier en daar uit eenen boek gehaald dien ‘Johan van Nyenborgh in Groningen den lesten September 1659’ uitgaf en die tot hoofdinge draagt: ‘Op 't toonneel der Ambachten, of den winckel der Handtwercken en konsten.’ De steller stelt den lezer een gezelschap van werklieden voor die beurtelings onder hen iets verhalen. Het valt te bemerken dat het doel van den steller niet en is die handwerken aan te leeren ‘want, zoo hij het zelf getuigt, dat moet bij dien meesters, en door 't gebruyck gheschieden, maer alleen om eenige bedenckingen en leeringen uit ieder handtwerck te trecken.’

-	Daer der veel smeeden moet men slagh houden.
-	Tast geen root yser aen of spout daer op.
-	Die gelt en goedt vergadert, vergadert sorge, segt Philo.
-	Gelt is goede waer, sy geldt somer en winter.
-	Pennincks reeden klinkt best.
-	Wie besoeten wil moet besuiren. (Wat men niet en bezuurt, dat en bezoet men niet. Rond den Heerd, II, 312.)
-	Gewoonte maeckt eelt.
-	Jongh rys is te buygen maer geen oude bomen.
-	Den mont lacht meenichmael daer 't herte deerlyck sucht.
-	Waer blydtschap binnen is, staet droefheyt voor de deuren.
-	De sinnen moeten werck hebben, seyde de knecht, en lapte met nieuwe hemden de oude.
-	Aensien doet gedencken, sprack de man, en sette een geschilderden ovent op 't venster.
-	Selfs is goet kruyt, seyde de meyt, en pluckte selve.
-	Die met vossen te doen heeft, moet syn hoenderkot sluyten, sey de wesel en at de eyer op, om datter geen quade kieckens uyt souden komen.

_**_*

-	Een eenig man, niet alles kan.
-	Versint alvooren ghy begint, of u een saecke onderwint.
-	Kunst vindt gunst.
-	Het is quaet slypen sonder stenen, en snyden sonder scherp met eenen.
-	Soo meenich hooft, soo meenich sin, en eygen wille niet te min.

[p. 255]

-	Een schurft hooft ook de kamme vreest, en die quaet doet, haet het licht meest.
-	Geen meester had het oyt so vaste, die 't altoos na de komst hier paste.
-	En met te leeren en te volherden, so kan men een goet meester werden.
-	Al doende is 't dat men beter leert, en konst en wetenschap vermeert.
-	De konst is lang het leven kort dat ons ter halver wegen schort.
-	Een grote staet, een lastig pack, een kleyne staet, een groot gemack.
-	En niemant heeft het hier so klaer, of 't hapert hem of hier of daer.
-	Rept handen en voeten, God sal het versoeten.
-	Quae wennis, quae schennis?? (wennis = gewennis?)
-	De maet die staet, onmaet vergaet.
-	Het is quaet brouwen sonder mout, en quaet te souten sonder sout.
-	Gaept, als men u de lepel biet, of naderhandt en kryght ghy niet.
-	De oude eeuw, de goude eeuw.

L. Van Nieuwermeersch

De Vlamingen en de Deunkunde

't Staat geboekt en 't is overal geweten hoe, in de XV^e en XVI^e eeuw, het Nederlandsch muziek in Spanjen gegeerd wierd en invloed had. Uit Van der Straeten's ‘La musique aux Pays-Bas avant le XIX^e siècle’ (te Brussel, bij Schott, 1868-1888, 8 bkd.) VII^e en VIII^e bkd., heb ik, wat Vlaanderen aangaat, het volgende aangeteekend:

- Uit de ‘Archives départementales de Lille. Chambre des comptes’ en uit Spaansche oorkonden, worden de namen opgeteld der Dietschers die de ‘capilla flamenca’ ofte ‘chappelle flamande’ uitmieken van Keizer Karel, Philips den Schoone, koninginne Juana en opvolgende vorsten, te Madrid, Lissabon, Burgos enz. Daaruit hale ik de volgende namen over:

Anselm du Rieux. (Arch. Lille. Chambre des comptes. Recettes 1524).

Dezen vind ik te Burgos, ten dienste van Keizer Karel (Van der Straeten, bkd. VII, bl. 304). Fetis (les musiciens Belges, te Brussel in 1848) noemt eenen Anselm Reux. In 1536 was hij zangbeleider te Brugge (vgl. ‘Maîtres de chant et organistes de S^t-Donatien et S^t-Sauveur à Bruges’ Van de Casteele).

Pieter de la Rue (Van der Straeten) waarschijnlijk te Kortrijk geboren (bl. 108 bkd. VII). Anderen zeggen: te Brugge. In 1501 toch,

[p. 256]

had hij een stichtheersinkomen te Kortrijk. Dezen vind ik tusschen Philips den Schoone en koninginne Juana hun zangers te Burgos (bkd. VII, bl. 165-167: volgens oorkonden uit Simancas) in de jaren 1506, 1507. Men rekent hem bij de besten, en eenige zijner werken zijn te zien in Eitner's ‘bibliographie’ bl. 128.

Niklaas Gombert van Brugge. In 1540 verschenen, te Venetien, zijne eerste werken, geteekend ‘Nicolaus Gombertus, Flander, Brugensis’ (bl. 307). In bovengemelde oorkonden van Rijsel, ten jare 1537 komt hij voor als ‘m^e des enffans de la chapelle domestique de l'empereur.’ In 1535 wierd hij herwaarts gezonden om nieuwe zangers op te zoeken (bl. 318, 319). Zijne werken worden ook opgeteld in eene boekenlijst uit den Hofburg van Margareta van Hongariën (bl. 471-474).

‘Philippot de Brughes’ zoo lees ik den naam, in de ‘cappella fiaminga’ van Philips den Schoone, te Burgos, in 1506, (bl. 165, 166). Hij stond ook ten dienste van koninginne Juana, en daar klinkt het ‘Felipe de Brujas’ (bl. 167). Deze zal niemand anders geweest zijn, dan de beroemde Philippon de Bourges, waarover de Franschen hen zoo roemen. (?)

‘Antonius De Rycke’ (bl. 169) elders genoemd ‘Divitis’ of ‘Leriche’ ten dienste van Philips den Schoone en koningin Juana, te Burgos (bl. 167). Hij was vroeger zangbeleider te Brugge.

Jan Bonmarché, Yperling van geboorte: zoo meent het ten minste Van der Straeten (bkd. VIII, bl. 71 vlgg.) Hij was een beroemde zangbeleider te Madrid, ten tijde van Flips II.

Baseus, (De Bas, De Baas), Bruggeling (VIII, bl. 224).

Daar wordt ook, bkd. VIII, bl. 33, 83, 84, eene aanvrage gemeld van Philips II, den 31 in Hooimaand 1559, naar zangers uit het Brugsche (ziet ook bkd. III, bl. 313).

Eindelijk heb ik de namen aangeteekend van eenen der beste minnezangers en ‘lutemaeckers’ van Jan I, Gillisken (Gellequin) De Roost (Prevotus, Prebost), Bruggeling. (bkd. VII, bl. 37, 38, 39).

In hetzelfde werk is er nog veel te vinden: voor wie bij voorbeeld een gedacht zou willen hebben over speeltuigwerk en -winkels van Brugge, Rousselaere enz. ten dien tijde.

M.D.

Vallende sterren

IN Ierland bestaat er menige schoone bijgeloovigheid. Onder andere: Als ge 's avonds naar den hemel kijkt en dat ge eene sterre ziet vallen, al wat ge op dienzelfden oogenblik zult begeren, zult ge bekomen, is 't dat ge uwe begeerte aan niemand bekend en maakt. De Iersche moeders leeren aan hunne kinders dat ze alsdan Gods genade moeten begeren.

Dit stond onlangs te lezen in ‘The Monitor and New Era.’

Bestaat dit ook ten onzent? En wat denkt en zegt ons volk nog over de sterren?