Biekorf. Jaargang 12

Oud en nieuw kruidwoordenboek

Artisjokken

EERWEERDE Heer Juliaan Fové zendt ons gewillig den volgenden brief die teenemaal overeenkomt met onze stelling over dat gewas. De liefhebbers zullen er genot in vinden, en daarom bidden wij Biekorf deze bijdrage vriendelijk over te drukken.

Jh. S.

Eerweerde Vriend,

Gij schrijft in Biekorf t^k 3 over Artisjokken; ziethier wat ik daar elders over verneme:

Van den Cynara Scolymus zegt De Vos dat hij hier in 1548 zou ingebracht zijn uit Noord-Africa; nu het werk van Fuchs bewijst dat dit jaartal valsch is; wanneer en van waar dus wierd dit gewas hier ingevoerd?

In 1548, zegt Phillips in zijn Companion to the Kitchengarden wierd de kweek ervan in Engeland ingevoerd. In 1466, zegt Targioni in een artikel (Cenni storici) wierd de Artisjok overgebracht van Napels naar Florentiën, en hij bewijst dat de ouden den Artisjok niet en kenden, maar alleenlijk den wilden en gekweekten Cynara Cardunculus L. Geheel gemakkelijk dus zal, sedert 1466, de Artisjok tot hier overgekomen zijn tegen den tijd dat Fuchs schreef, om in 1548 in Engeland aan te landen.

[p. 78]

Jéhan, in zijn Dictionn. de Botanique, zal geheel waarschijnlijk gelijk hebben als hij den Artisjok of Cynara Scolymus uitgeeft als een afstammeling van den Cynara Cardunculus.

Immers, zuidersche kruidkundigen zooals Moris, Willkomm en Lange, hebben den Artisjok gekweekt nevens den Cardunculus en bevestigen er geen slagmerkend verschil meer tusschen te zien, len anderen, in de streken rond de Midlandsche zee, die het vaderland zijn van al de Cynaras, en die onder kruidkundig opzicht volledig onderzocht zijn, en vindt men den Artisjok nooit buiten de hovingen, hetgene een gegronde reden is om te beweren dat het eene aangekweekte verwording is van een ander gewas.

Eene andere daadzake in der gewassen geschiedenisse is dat de Cynara Cardunculus gedurende de 19^de eeuw ingevoerd wierd in de uitgestrekte weiden van Buenos-Avres, en er sedert dien zoodanig ontwikkelde en t' huis wierd dat hij er door zijnen groei den doortocht in de weiden verongemakkelijkt. Hetzelfde gebeurde binst de laatste eeuwe in den Chili. Nergens integendeel en vindt men den Artisjok alzoo als inlandsch gewas vermenigvuldigend. Dit ook toont aan dat de Cardunculus een oorgewas is, dat de Scolymus of Artisjok eene kunstmatig aangekweekte verwording, en naar alle waarschijnlijkheid, eene verwording is van den Cardunculus.

Juliaan Fové.