Biekorf. Jaargang 11

[p. 349]

's Werelds wonderheden

ALS er iets vooruitgang doet in de wereld, ten huidigen dage, het zijn zeker wel de natuurlijke wetenschappen, met hunne menigvuldige en wondere toepassingen.

Vergelijkt de wereld gelijk hij nu is, met den staat waarin hij was over honderd jaar: hij is om zeggens omgekeerd.

Moest Napoleon de 1^ste nu wederkeeren op de aarde, hij en zou er hem niet aan verstaan, hij die meende met eenen zot te doen te hebben, als hij den eersten keer hoorde spreken van een stoomtuig, dat zou bekwaam wezen om alles te vervoeren langs de bane.

En wat is nu het stoomtuig der treinen of de ‘vierduivel’, als men daarnevens die honderden nieuwe uitvindingen stelt!

In al de vakken der natuurlijke wetenschappen, worden er dagelijks waarnemingen gedaan, die de wonderste dingen in den klaren brengen.

De onmeetbare hemellichamen tot het minste druppelken water en het zandkorreltje; alles wordt onderzocht, alles is even wonderbaar en onbegrijpelijk, en verkondigt den lof van den Schepper.

Uit alles ook tracht de mensch nut te trekken: stoomen barnkracht zijn hem onderworpen; warmte en licht staan te zijnen dienste, en worden benuttigd in het dagelijksch leven.

De gezondheidsleer en de geneeskunde doen er ook eenen rijken oogst op van zekere en vaste gezondheidsstelsels en geneesmiddelen tegen allerhande kwalen.

_**_*

Maar waren onze voorouders dan zoo ten achteren bij ons, dat zij daar niets van en kenden? En waaraan hebben wij nu meest al die wonderheden te danken?

Iedereen weet dat 't eerste gedacht van eene zake altijd moeilijk is om vinden en dikwijls aan een slach van toeval te danken is.

[p. 350]

Onze voorouders hebben alzoo verscheidene princiepen of grondgedachten gevonden; maar zij en gerochten maar tot weinig toepassingen.

't Is, onder andere, omdat zij die machtige werktuigen niet en hadden waarover men nu beschikt, en vooral den telescope of verrekijker en den microscope of vergrootglas, die ons alle slach van dingen doen zien, die bij 't bloote oog niet zichtbaar en waren; 't is ook omdat zij alzoo over de metalen niet en beschikten gelijk nu.

Maar eens dat men aan de toepassingen gekomen is, heeft het een het ander medegebracht, en men weet niet waar men een einde zal vinden. Trouwens Gods natuur is zoo wonderbaar en zoo krachtig!

_**_*

Jammer is het dat die wetendheden en al die wondere dingen maar van eenige geleerden gekend en zijn, zelfs de eenvoudigste en de nuttigste!

In Engelland en Duitschland is het volk veel meer dan hier bezig met zulke zaken, en de gesprekken, in de huisgezinnen en in de vergaringen, winnen er veel bij in belangrijkheid en in aantrekkelijkheid.

Maar hoe die kennissen verspreid en tot in het hoofd van het volk gebracht?

De scholen helpen er toe, maar de kinders vatten er zoo weinig van; men zou meer de volwassenen moeten in 't oog hebben.

Doch, hoe er toe gerockt?

Sommige boeken, tijdschriften en dagbladen handelen regelmatig over die vakken; maar zij zijn meest al in vreemde talen geschreven, en zijn somtijds ook moeilijk om vatten voor dezen die geenen tijd hebben om daar veel hunne zinnen op te zetten.

Daarbij kosten die wetenschappelijke boeken en tijdschriften doorgaans veel geld; en alle Vlamingen en zijn niet even rijke.

't Dunkt ons dat Biekorf, die voor alle verstandige Vlamingen bestemd is, en met der daad groeit en bloeit

[p. 351]

sedert bijna elf jaren, en de Vlamingen alle slach van wetensweerdigheden mededeelt, ook wel nu en dan een bladje zou mogen bevatten over de natuurlijke wetenschappen, en benevens de gekende grondstelsels, de nieuwe toepassingen en uitvindingen melden, die zoo menigvuldig zijn t'allen kante.

Want het behoort, naar onze meening, dat de Vlamingen in alle vakken kunnen meêspreken.

_**_*

Ook heeft Biekorf, die geene nuttige zaken onverlet laat, reeds in vroegere jaren menige bijdrage van dien aard medegedeeld onder de hoofdinge Volkswetendheid, geteekend door Edward van Robays, die nu geloofsbode is in 't Oosten, en ongelukkiglijk - voor Biekorf - ander en dringende werk te verrichten heeft; benevens andere over kunst en wetenschap en wetensweerdigheden, waar er nu en dan ook wel iets voorkwam en nog voorkomt over zaken die de natuurlijke wetenschappen aangaan.

't En ware misschien niet onaangenaam voor sommige lezers, bijzonderlijk voor dezen die reeds wat uit schole zijn, nu en dan 't een of 't ander over diergelijke zaken tegen te komen in Biekorf, die eene ware schole van allerhande leervakken is, welke meer of min met Vlaanderen of met de Vlamingen in betrek staan.

't Ware waarschijnlijk ook wel van de aandacht der liefhebbers daarop te trekken, met eene kleine hoofdinge boven die bijdragen te zetten, b.v.: 's werelds wonderheden.

_**_*

Onder die hoofdinge zouden alle slach van ge lachten, leeringen, stelsels, uitvindingen, werken en wonderheden komen - zonder dat er te veel op volgorde en verband gelet worde, - die meer of min betrek hebben met de natuur, de sterrekunde, de aard- en aardrijkskunde en meer andere zaken van wetenschappelijken aard.

Vele bijdragen zonden, ten minste onrechtstreeks, betrek hebben met Vlaanderen, dat volgens de gewone

[p. 352]

natuurwetten ontstaan is en wat van alles voortbrengt; ofwel met de Vlamingen die, gelijk alle andere volkeren, getuigen zijn van de wonderen die boven hunne hoofden, in den sterrenhemel; onder hunne voeten, in den grond; en overal rond hen en in hen aangetroffen worden.

D.L.