Biekorf. Jaargang 9

[p. 282]

Bouworde der Germanen

TEGEN de beweringen, op bladzijde 230 hiervoren ter neder gesteld, dat

‘De Vlamingen wonen, lijk de oude Kelten, afgescheiden van elkander, hier en daar op hunne hofsteden verstrooid,’

en dat:

‘Een echt germaansch dorp is anders aangeleid; al de hofsteden staan in nen hoop verzameld; al de boeren hebben hunne hofstede rondom de kerke,’

moet ik verzet aanteekenen.

De Germanen, dus ook de voorouders der hedendaagsche Vlamingen, 't zij ze dan Friezen, Sassen of Franken waren, woonden van ouds ieder man, ieder huisvader met zijn gezin, afzonderlijk op eigen sate (hofstede), op eigen heem, wijd verspreid over het veld, op geruimen afstand van elkanderen. Zij woonden geenszins, zoo als de volken van Slavischen bloede, in huizen die op eenen hoop rondom het eene of andere middelpunt waren geschaard; en evenmin in huizen, die in gesloten rijen, huis aan huis langs eenen weg waren gesteld. Deze laatstgenoemde bouworde is van Romeinschen oorsprong, en door de Romeinen meest bij de Franken ingevoerd; maar zij is slechts weinig bij de Sassen, en in het geheel niet bij de Friezen in zwang gekomen. Reeds Tacitus, de oude Romeinsche land- en volkenkundige, die in zijn werk Germania zoo vele eigenheden van de Germaansche volken beschreven heeft, bijzonderheden die ook thans nog als kenmerken van 't Germaansche bloed onder de hedendaagsche volken bestaan - reeds Tacitus kende de eigene bouwtrant der Germanen. Hij schrijft:

‘Nullas Germanorum populis urbes habitari satis notum est, ne pati quidem inter se junctas sedes. Colunt discreti ac diversi, ut fons, ut campus, ut nemus placuit.’

[p. 283]

En verder:

‘Territoria habitant, ipsa oppida ut circumdata retiis busta declinant.’

En juist zoo is het nog heden ten dage onder Friezen en Sassen, met het wonen des landvolks gesteld; voornamelijk in die gouwen, waar Friezen en Sassen hunnen volksaard het trouwste bewaard hebben; te weten: in Friesland tusschen Flie en Lauwers (het Noord-Nederlandsche gewest Friesland), en in Westfalen, beide wijdvermaarde gouwen, waar het edelste Germanenbloed nog zuiverlijk door de aderen der landzaten vloeit, waar oude taal, oude kleeding, oude zeden nog in eere gehouden worden. Daar zitten de boeren, de eigenerfde boeren, die den vasten kern des eerbaren volks uitmaken, op hunne saten, op hunne heemen, omgeven door hunne weiden en akkers, door hunne heiden en bosschen, door meren en stroomen, ruim en vrij, op Gods ruimen aardbodem, onder Gods ruimen hemelboog, slechts knielende voor God den Heer - en hun naaste buurman is veelal niet te beroepen, van hun eigen heem af. En zóó is het ook nog de lands- en volkseigene zede in menige Germaansche gouw, waar de landzaten van zuiver- of van gemengd Frieschen of Sassischen bloede zijn, ook buiten de beide bovengenoemde middelpunten van het Friesche en Sassische volksbestaan. Bij voorbeeld: in het Noorden van West-Vlaanderen, in het zoogenoemde ‘Bloote van Vlaanderen’, van Damme tot Veurne, waar de bevolking nog zoo vele kenmerken van haren Frieschen oorsprong bewaard heeft, en deze den volkenkenner van heden nog te zien en uit te vorschen geeft.

Hoe de Kelten woonden - 'k en wete 't niet.

Maar wat hebben de Vlamingen, die ja van zuiver Germaanschen bloede zijn, dan ook met die Kelten te maken? In Frankrijk (Bretagne, en elders), in Engelland (Wales), in Schotland (de Hooglanden), in Ierland, daar wonen de nakomelingen van Kelten, en ze spreken daar nog Keltische talen. Maar in Vlaanderen?

Johan Winkler

Haarlem.