Biekorf. Jaargang 9

Mingelmaren

IN de jaarboeken der oudheidkundige maatschappij van Brussel, n^r 2 van dit jaar, staat er (zegt ‘Het Belfort’ Augustus 1898) eene belangrijke bijdrage van F. Donnet over de Vlaamsche tapijtwevers in de vreemde landen. Tot bewijs dat ze te Brussel dezen keer wat laat komen, herdrukken wij hier het volgende dat in ons blad stond, met het begin van 't jaar 1896 (t^k 1, op zijde 3):

‘Over eenige jaren wierden vele boeken geschreven, ja in vorige eeuwen verschenen dikke folianten om de gedachtenis onzer roemweerdige mannen te vereeuwigen; maar nu schijnt de ijver voor het staven van den roem onzer voorouders zeer gekoeld. In den vreemde, en dat wel te Parijs, verscheen overtijd “La Tapisserie”, een boek, waarin onze oude tapijtwevers Europa door achtervolgd worden; en, uit Vrankrijk vernamen wij, zoo omstandig mogelijk, hoe ons land eens was le foyer par excellence de la tapisserie’.

Wil nu een lezer van den Biekorf met dat fransch werk kennis maken, hij vrage in de boekenzale der stad Brugge naar ‘La Tapisserie, par Eugène Müntz, ancien membre de l'école française de Rome, etc. Paris. Nouvelle édition’. Deze nieuwe uitgave is van in de jaren 1880; wanneer de eerste verscheen weet ik niet. De schrijver, alhoewel een Franschman, spreekt met den meesten lof van de Vlaamsche tapijtwevers. Rost en Karcher die Biekorf (1898, t^k 15) noemt, zijn voor hem deux fins gaillards. De eerste bestierder der tapijtweverij van Madrid, door Philips V geroepen, was, volgens Müntz, Jaak Van der Goten, niet Jan, zoo J. Cl. schrijft, naar den heer Donnet, meene ik.

[p. 269]

Ziehier een staaltje van fransche lofspraak, op bladzijde 344 te vinden:

‘Les ateliers qui autrefois éclipsaient tous les autres, sont les ateliers flamands qui, 300 ans durant, formèrent la personnification vivante de la tapisserie conçue dans le sens le plus large et le plus élevé’.

K.V.H.

Jong Dietschland, tijdschrift voor kunst en letteren verschijnende 4 maal 's jaars tegen 0,75, onder kenspreuk ‘De kunst voor God en Dietschland.’

Welk is het doel en de schrijftrant van dit nieuw tijdblad.

De inleiding zal het u leeren.

Inleiding

Heeren, Vlaamsche Vrienden,

Alwie Vlaanderens roem wil moet de verheffing door de Kunst betrachten van het Land, het classieke land der middeleeuwsche kunst, het Griekenland der middeleeuwen.

Daar in de jeugd de kiem ligt van grootsche daden en werken moeten wij zorgen vooraf in de jeugd het zaad te werpen van de kunst van later. Eilaas! wat zijn er kwade zaaiers die in het jongelingshart kwaad zaad strooien.

Wij willen er een weinig Christelijk, Vlaamsch zaaien: Vlaamsch ja! want hoevele dichters uit Vlaanderen schrijven in 't Fransch! hoevele tijdschriften in 't Fransch hebben die dichters niet.

En de Vlamingen: Ze hebben ja hunne strijdschriften, hun studentenbladen vol vuur en vlam, maar een kunsttijdschrift voor jongeren hadden wij niet. Daarom is Jong Dietschland verschenen. Klein niet waar en nederig, zwak ja, maar van U allen hangt het af het mettertijd te vergrooten totdat Jong Dietschland ook een ‘Durendal’ hebbe.

Verspreidt het bij vrienden en kennissen, geeft verslag en beoordeelingen over kunstfeesten en werken.

Toen we dit tijdschrift uitgaven hebben wij op U allen gerekend; op uwe Vlaamsche dichterlijkheid en kunstgevoel. We vragen U eene plaats naast, niet in plaats van andere tijdschriften om naast de strijdbeweging de kunstbeweging te steunen, of beter nog om ze samen te doen gaan hand in hand. Zoo diende bij de oude Germanen een en hetzelfde zwaard om den vijand in het stof te werpen, en op het schild den bardit te slaan.

[p. 270]

De inhoud?

De beste kunst.

Gudrun (Drama).

De heidensche dichter.

Het vlaamsche lied.

Van dichtersleven door R. De Cneudt.

D. Van Haute.

Boerenkrijg, letterkunde.

Shakespeare.

Leest nu nog het nawoord.

‘Na het lezen van dit eerste nummer zullen eenigen glimlachen, anderen vitten, weinig gansch tevreden zijn. Dezen bedanken wij even als die studenten die ons bijstonden in deze uitgave aan de vitters zeggen we dit “zijt ge kleingeestig, dan bekommeren wij ons niet om u, zijt ge groote geesten, Heeren waar blijven dan uwe artikelen?

Die niet meewerkt heeft het recht niet te beknibbelen.

Misschien is de poging boven onze krachten, 't is waar.

Reus is het pogen, maar de kracht is dwerg.”

Mededeelingen, bijdragen, inschrijvingen te sturen naar den uitgever: Heer Juul Van Landschoot, leeraar in O.L. Vrouw college te Dendermonde.’

Om te sluiten, wenschen wij aan ‘Jong Dietschland’ al heil en eenen bloeienden en vruchtbaren levensloep, de dietsche kunst en Gode ter eere!

De Kouterploeg
(uit Hulste)

Samengesteld uit hout en ijzer.

I. Het Houtewerk.

A. De Achterploeg:
1.	De balke: bijzonderste stuk, al boven.
2.	De kop of het hoofd: al onder.
3.	De scheê: tusschen de twee voorgaande.
4.	De klinke: voor links of rechts te werken; ze versmijt het kouter.
5.	De steert: achterste deel, dat krult en het handvast uitmaakt.
6.	De ploegstok: waarmede men den riester uitsmijt. De achterploeg wordt voortgetrokken door den voorploeg.

B. De voorploeg:
1.	2 Wielen.

[p. 271]

2.	2 Blokken: waarvan de eene boven de andere onder het schaarke is. Deze die boven den asse ligt noemt de assebol.
3.	Het schaarke: slag van spriet.
4.	De pulm: boven het schaarken: stuk hout dat op en nêer geschoven wordt voor diep of ondiepe te werken.
5.	De zweke (die op het schaarken ligt. De balke draagt op de zweke.)

II. Het IJzerwerk.

A. Achterploeg.
1.	Het scharre: bijzonderste deel op het hoofd van den ploeg, dat de aarde doorboort.
2.	Het kouter: dat dient voor de aarde van den eenen kant af te snijden. Het doet niets anders als de aarde snijden.
3.	De riester: die de aarde die opgenomen is van de scharre wegdruimt, en alzoo de eene vore vult en eene nieuwe maakt. De schelle is de aarde die weggeworpen wordt.
4.	De kouterbanden: zij dienen voor de sterkte van den ploeg; er zijn gaten in, genaamd: a/ de eene (ten getalle van 2) koutergaten (groote); b/ de andere (ten getalle van 6) stekkegaten (mindere): deze dienen om de stekke te verplaatsen voor diepe of ondiepe te werken.
5.	De kopsplaten: dient voor den kop te beschutten van de slete.
6.	3 kleine balkebanden: voor de sterkte van de balke.
7.	De borsthaak: waaraan de Riester hangt.
8.	De Riesterspille: die den Riester openhoudt voor de wijdde der vore.
9.	2 Riesterplaten: aan den kop waarin de riesterspille zit.
10.	De steertebout: waarin de ploegstok zit.
11.	De steerteband: voor de vastheid tusschen steert en balke.
11.	De lijnering: waarin de lijnen der peerden gehouden worden.
12.	De klinkestoel: spriet waarin de klinke zit.
13.	Een hangel: dienende om den kouter op te houden met keten of koorde.
14.	De hiel: onderste van al dat aan den achterploeg is, en dat dient voor de slete.
15.	De riesterband: om halfriester of halfdiepte te werken; - de oog ervan is aan den steert.
16.	Een hangel: voor het zoolpont: voor zeer ondiep te werken.

De voorploeg wordt aan den achterploeg verbonden door de stekke, die de verdeelinge maakt tusschen de stekkegaten voor diep of ondiepe te werken.

B. De Voorploeg.
1.	De beslagen der wielen.
2.	De kerten: kleine ronden aan de bossen.

[p. 272]

3.	De asse met: a/ heurters: zij houden het wiel tegen al den binnenkant. b/ boiten: voor het verslijten der bossen in het draaien: dus tusschen bosse en asse. c/ tinzen: op het toppunt opdat het wiel niet afloope.
4.	De knaapspillen: 2 rechte lange staanders die door den asse en den asseblok zitten en ze vaste maken: met al onder eene moere met draad.

In de knaapspillen zijn de gaten om den pulm voornoemd te hoogen en te leegen bij middel van 2 sperels: slag van ijzeren roedtjes met eene ooge en ketentjes voor de sperels niet te verliezen.

5.	De knape: die van boven op die spillen zit met 2 moeren of vijsblokken vaste.
6.	2 lijnoogen op den knape voor de kordeelen door te steken en te geleiden.
7.	De klamp: waar het ploegharnas tusschen zit. - Hij is vast aan het schaarke bij middel van:
8.	Den bout (aan het einde naast den ploeg)
9.	en den band (in 't midden van den klamp).
10.	Er is een gat in den klamp voor het marteel ofwel een zware sperel door te steken aan welk het harnas trekt (als het een sperel is, men legt hem vast met een ketentje).
11.	Het harnas: veel nauwer als de gewone harnassen.
12.	Het zoolpont: soort van keten waar er een langwerpige ring aan is, vastgemaakt aan de 2 schaarkeblokken door een
13.	Kruisken: dat ook vast is aan de blokken.
14.	Die Ring is om de balke van den achterploeg te schuiven.
15.	2 platen op de balke voor de slete tegen te houden van het zoolpont.

De groeve: boven op de balke maakt dat de stekke niet kan verschuiven.

G.V.d.P.

ALS men 's nuchtens het vier op den oven ontsteekt en rokelt, zegt men:

‘Ik rokele mijn vier
met het teeken des heilig kruis:
God is in huis,
de vijand is op strate
en 'k hope dat God
hem niet binnen en late!’

Gehoord te Baerle.