Biekorf. Jaargang 9

[p. 108]

Gekke Gooris
(Vervolg van bladz. 94).

VII.

's ANDERDAGS 's nuchtens vernam Volkaard de Vechter wat er gebeurd was en hij ging naar Gekke Gooris'ens.

‘Waar hebt gij al uw schoon krijgsvolk vandaan gehaald’, zei hij, ‘en waar zijn zij nu?’

‘En wat zult gij ermeê doen?’

‘Wat ik er meê zal doen? Met zulk volk kan men alles. Men kan koningen en keizers dwingen’.

Gekke Gooris was geheel verwonderd.

‘Waarom en hebt gij dat niet eer gezeid? 'k Zal er u zoo vele geven als gij er begeert. 't Lukt wel dat wij zulk schoon koorn ingehaald hebben’.

Gekke Gooris ging naar de schure en: ‘Horkt’, zei hij tegen Volkaard, ‘'k zal u zoo veel volk geven als gij wilt, op een besprek, 't is dat gij ze van hier weg leidt, anders eten ze 't in eenen dag al op dat er is.’

Volkaard beloofde 't, en Gooris begon krijgsvolk te maken, en zoo lange, zoo lange, dat al de velden vul stonden.

‘Hebt gij er genoeg’?

‘Ja-ik, 'k bedanke u, Gooris!’

‘Nu goed, moet ge er later nog hebben, ge 'n moet maar spreken. 't En is 't koorn niet dat ontbreekt.’

Volkaard de Vechter gaf zijne bevelen, schikte de gelederen en trok te landewaard op.

Hij en was nog maar weg, of Dikke Doken kwam ook naar Gooris geloopen: ‘Waar hebt gij al dat goudegeld gehaald? Hadde 'k maar zoo veel geld als gij, 'k zou den helft van de wereld koopen.’

Gekke Gooris was geheel verwonderd.

‘Oprecht?’ zei hij. ‘En waarom dat niet eer gezeid? 'k Zal u geven dat gij begeert.’

‘Drie korven vul,’ zei Doken, vol blijdschap.

‘'t Is mij al wel,’ zei Gooris. ‘Laat ons naar den bosch gaan, met peerd en wagen, anders en zult gij uw geld niet kunnen thuis krijgen.’

Ze gingen. Gooris wribbelde wat eekeblaârs en maakte er eenen hoop goudstukken van.

‘Hebt gij genoeg?’ vroeg hij.

Doken was over van blijdschap.

‘Genoeg voor alsnu,’ zei hij, ‘dank u!’

Dikke Doken deed al dat goud op den wagen en vertrok naar de stad.

En alzoo waren de twee oudste broeders weg.

[p. 109]

Volkaard de Vechter won een koningrijk en Dikke Doken vergaarde schatten.

Op eenen dag ontmoetten de twee broeders malkaar, op de eigenste plekke daar Volkaard de krijgsknechten en Doken de goudstukken ontvangen hadden.

Zegt Volkaard de Vechter tegen Doken: ‘Ik hebbe een rijk gewonnen en 'k stelle 't wel. Maar 'k en hebbe geen geld genoeg om mijn volk te onderhouden.’

Dikke Doken antwoordde:

‘Ik hebbe schatten vergaard en 't en blijft mij maar één ongemak, 'k en hebbe geen volk genoeg om mijne schatten te bewaken.’

‘Laat ons naar Gooris gaan,’ zei Volkaard. ‘Ik zal vragen dat hij krijsvolk maakt en 'k zal 't u overlaten om uw geld te bewaken. Vraagt gij hem nog wat goudegeld en 'k zal 't besteden om mijn volk te onderhouden.’

En ze gingen naar Gooris'ens.

Zegt Volkaard: ‘Ik en hebbe geen volk genoeg. Lieve broeder, maakt er mij wat.’

Gooris schuddebolde en: ‘Ik en make zulk geen krijgsvolk meer,’ zei hij.

‘Hoe? Gij hadt het mij beloofd.’

‘Ik hadde het beloofd, maar 't en zal niet gebeuren.’

‘En waarom niet: zijt gij gek?’

‘Omdat uwe krijgslieden hier nog onlangsleden eenen mensch doodgedaan hebben. Ik ploegde daar, naast den weg en 'k zag een vrouwe die weenende achter een lijk ging. Ik zegge: “Vrouwe, wie is er dood?” “Mijn lieve man,” antwoordde zei: “Volkaard's krijslieden hebben hier geoorlogd en hem dood geslegen.” Ik meende dat 't krijgsvolk maar en diende om liedtjes te zingen en te spelen en ze doen menschen dood. Ge'n zult geene meer hebben.’

En 't en was geen doen aan, hij'n wilde niet.

Nu kwam Dikke Doken op, om geld.

Gooris schuddebolde.

‘'k En wille u geen geld van dat slag meer geven,’ zei hij.

‘Wat nu? Gij hebt het mij beloofd!’

‘Ik had het beloofd, 't is waar, maar 'k en zal u geen geven.’

‘En waarom: wordt gij gek?’

‘Omdat gij Wantje Wijtens koe gestolen hebt.

‘Wat? Gestolen?’

‘Ja, gestolen. Wantje had eene koe en hare kinders bezigden de melk van die koe. Maar over n'en tijd zijn ze naar 't mijnen om melk gekomen. ‘Waar is Blare naartoe?’ zegge ik alzoo, en ze antwoordden: ‘'t Is een van Dikke Doke'ns gekomen en hij heeft moeder drie goudstukken gegeven en hij heeft Blare meêgedaan en nu en hebben wij geen melk meer.’

[p. 110]

‘En ik die meende dat gij vertrokken waart om u te verzetten met al dat schoon goud. En gij geeft het aan die schamele vrouwe en ge rooft heur koe! 'k en geve u geen geld meer.’

En 't en was geen doen aan, hij'n wilde niet.

De twee broeders vertrokken, met schande en schaamte, en ze begonnen te beramen hoe zij hen uit den slag gingen trekken. Volkaard zei: ‘Horkt, geeft mij van uw geld om mijn krijsgvolk te onderhouden en ik geve u van mijn krijgsvolk om uw geld te bewaken.’

Alzoo kwamen ze overeen. De twee broeders deelden en ze wierden alle twee rijke en machtige koningen.

VIII.

En Gekke Gooris bleef thuis om vader en moeder te onderhouden en te werken op het land met zijne stomme zuster Stine.

Op eenerhander dag viel Gooris zijn hondtje ziek, en 't ging zwelten. Gooris had daar verdriet in, zoo hij ging bij zijn zuster, om een stuk brood, dat hij in zijn klakke stak, zijnde te wege het den hond te geven. Nu, ge moet weten, 't was eene scheure in Gooris'ens klakke, en, als hij bij 't hondekot kwam, 't viel een tuitje wortel uit. Het hondtje snapte 't op, met zijn brood, en 't en had het nog maar rechts binnen of het was genezen.

Als vader en moeder dat zagen: ‘Hoe hebt gij den hond genezen?’ vroegen ze.

‘Ik had twee wortelkens, die alle ziekten genezen,’ antwoordde Gooris, ‘en de hond heeft er een van opg'eten.’

Zoo 't gebeurde dat 's konings dochter ziek viel, en de koning liet overal uitbellen: kwam er iemand die zijn dochter genas, hij ging beloond zijn en, was hij niet getrouwd, hij mocht ermede trouwen.

Die mare wierd uitgebeld, van op den kerksteen, in Gooris'ens dorp.

Zijne ouders zeiden: ‘Hebt gij 't al gehoord, wat de koning heeft doen uitbellen? Gij zegt dat gij nog een tuitje geneeswortel hebt. Geneest 's konings dochter en ge zult gelukkig zijn voor uw leven.’

‘'t Is mij al wel,’ zei Gekke Gooris.

Zoo hij maakte gereedschepe en zijne ouders staken hem in nieuwe kleêren en hij zette uit, te wege, naar 't hof van den koning. Hij gemoette al gauwe een bedelwijf met eenen Godswillestok en eenen zeeren arm.

‘Ik hebbe hooren zeggen dat gij kunt genezen,’ zei ze. ‘Geneest mijnen arm, als 't u belieft, want 'k en kan mij alleene niet meer kleeden.

‘'t Is mij al wel,’ zei Gooris, en hij haalde zijn laatste tuitje wortel uit en hij gaf het heur, om op te eten.

[p. 111]

De arme vrouw was seffens genezen.

Gooris'ens ouders kwamen hem nu uitgeleed doen. Als zij hoorden dat hij zijnen laatsten tuit wortel weggegeven had, zoo begonnen zij hem te schelden.

‘Is mij al wel,’ zei Gooris, maar hij had algelijk veel deernisse in die dochter van den koning. Zoo hij kocht een peerd, en hij lei wat stroo in den wagen.

‘Maar waar gaat onze gek nu naartoe?’ zeiden ze.

‘'k Ga de dochter van den koning genezen.’

‘Maar ge 'n hebt geen geneeswortel meer!’

‘Ja, en wat doet dat daartoe?’ antwoordde hij. En hij reed voort.

Hij kwam aan het hof en nauwelijks stak hij zijn neuze binnen, of 's koningsdochter was algelijk genezen: zoo wilde 't God.

De koning was zoo blij, dat hij Gooris prachtige kleeren liet aandoen en dat hij zei: ‘Ge zult mijn schoonzeune worden.’

‘'t Is mij al wel,’ zei Gekke Gooris. En hij huwde de dochter van den koning.

De koning stierf onlangs daarna, van louter blijdschap, en Gooris was zijn opvolger.

En alzoo zijn alle drie de broêrs koningen geworden.

IX.

Zoo onze drie gasten leefden en zij koningden zoo 't hun best mogelijk was: de oudste, Volkaard de Vechter, was gelukkig: hij had nog veel krijgsvolk bij zijne koornmannen gevoegd, en al dat hij voor zijne oogen zag, 't was 't zijne. Hij zond zijn volk uit en ze wonnen 't hem al dat hij begeerde.

Dikke Doken stelde 't ook wel. 't Geld dat Gekke Gooris hem gegeven had en was niet te niete gegaan. Hij had zijne landszaken wel ingericht. Zijn goud lag in zijne geldkisten en hij legde lasten op zijne onderdanen. Aldus waren zij hem zoo vele schuldig op ieder stuk vee, zoo vele op ieder paar schoen, zoo vele op al dat er roerde en waagde. Maar ook in verwisselinge van zijn geld bracht zijn volk hem alles en gingen ze voor hem arbeiden.

Gekke Gooris en stelde 't ook niet kwalijk. Zijn schoonvader de koning en was maar rechts begraven of hij deed zijn vrouwe al zijn koninglijk gewaad wegsluiten. Hij deed wederom zijn werkdingen aan en zijne kloefen en hij viel aan 't werk.

‘Dat verveelt mij,’ zei hij, en 'k en hebbe nooit noch honger noch dorst noch vaak meer.’

En als men zei: ‘Maar, gij zijt koning!’ zoo antwoordde hij: ‘Werken doet de koningen ook deugd.’

Als zijn landschepenen kwamen en zeiden: ‘Wij en hebben geen geld meer om de loonwinnende dienstlieden te betalen,’

[p. 112]

zoo antwoordde hij: ‘Als er geen geld en is en betaalt ze niet.’

‘Maar ze zullen weggaan!’

‘Laat ze weggaan!’ zei Gekke Gooris.

Eens moest hij over eene zake oordeel strijken. Een man kwam klagen dat men hem al zijn geld gestolen had, en koning Gooris zei: ‘'t Is dat de dief het van doene had, waarschijnelijk!’

En alzoo ondervond het volk, op een einde, dat Gooris gek was. Zijne vrouwe zei: ‘Gooris, ze zeggen dat ge gek zijt.’

‘'t Is mij al wel,’ zei Gooris.

De vrouwe overlei die antwoorde en, met dat zij al zoo gek was als Gooris zelve, zoo zei zij:

‘'k En kan mij tegen den wille van mijnen man niet verzetten, immers daar de naalde gaat, moet de draad volgen.’

En zij deed ook heur koninginnedingen af, en ze ging naar stomme Stine, heure schoonzuster, om te leeren werken.

Zoo zij leerde werken en zij hielp heuren man. En al het vernuftig volk verliet het land en de gekken alleene bleven er wonen. Niemand en bezat er geld, elk leefde met werken, elk verhielp zijn eigen zelven en elk verhielp den anderen ook.

('t Vervolgt)