Biekorf. Jaargang 9

Van den zaligen Garembrecht

OP de parochie van Wulpen, in Veurn-Ambacht, staat er eene landscapelle nevens een waterputje, daar de geloovigen den Heiligen Willebrord tegen de koortsen gaan dienen. Vader De Waghenare, die in de tweede helft der jaren zestienhonderd prior der Norbertijnen was, binnen Veurne, verzekert, in zijn boek: Praemonstrati Ordinis personae illustres, dat gemeld heiligdom toegewijd was aan eenen Gelukzalige van Wulpen, Garembertus bij name - of Walinbertus zoo Molanus hem ook heet. Zoo had hij het altijd, volgens zijn beweren, van den gewezen prior E.V. Jan Pillaert, hooren zeggen. Bovendien, de capelle met het putje, te zijnen tijde, eigendom der abdij van Sint Maartensberg, waren eigentlijk, zegt hij, het erfgoed van den Heilige. De oude menschen, schrijft hij verder, spraken nog destijds van Sint-Garembertus' putje.

De Heilige Willebrord heeft nu voor goed den zaligen Wulpenaar vervangen. Hoe mag dat gekomen zijn? Een Pastor, weinig met de deugden van zijnen inboorling bekend, zal, meent Vader De Waghenare, den Apostel van zijn volk en den Beschermheilige zijner kerke, den Heiligen Willebrord namelijk, in de plaatse geschoven hebben.

[p. 6]

Pauwel Heinderycx, die rond dien zelfsten tijd de jaarboeken van Veurne schreef, meent dat, van onheugelijke tijden af, de Heilige Willebrord bij het putje wierd vereerd.

Wat er ook van zij, de zalige Garembrecht is veel min bekend als de moedige zendeling onzer kusten. Te midden in de velden nochtans, toonen de menschen eene mote met eenen wijden gracht daarrond, en zij zeggen dat, over oude oude tijden, daar een heilige moet geboren zijn. Eenigen weten zijnen name, meer niet.

Maar de goede kloosterlingen, die oudtijds de deugden van Gods uitverkorenen wisten na te speuren, gelijk het bietje den honing, hebben het kostelijk zeem van Garembrecht zijn leven bijeenvergaderd, doorkneed en doorgeurd met hunne eenvoudige dichtveerdigheid, en het vol zorgen in hunne handvesten bewaard.

En alzoo weten wij:

Hoe God en zijn dienaar malkander zochten en vonden.

Op het einde der elfde eeuw, zoo vertellen zij, toen de Veurn-Ambachters nog halfheidensche kerels waren, woest gelijk de moeren waarnevens zij woonden, onstuimig als de zee die, onbedijkt nog, over hunnen bodem spoelde, leefde te Wulpen, Baldrazaan met zijne vrouw Raganahilde. Zij waren vrije lieden, gelijk al hunne stamgenoten, maar droegen toch gewillig het zoete juk Christi, dat de Heilige Omaar en de Heilige Willibrord in de streke gebracht hadden.

God had hun huwelijk gezegend. Zij hadden eenen zoon die Garembrecht hiet.

Als treffelijke ouders droegen zij goede zorge voor hun kind; en daar zij tamelijk in weelde leefden op hunne erve van rond de twee honderd gemete groot, wilden zij er eenen man van maken, die alleszins treffelijk zou zijn en geleerd in de boeken. Met dat inzicht lieten zij hem thuisliggen bij de kanoniken van Sinte-Walburge, die latijnsche schole hielden en de vrije kunsten onderwezen, binnen Veurne.

De vrome deugdzaamheid, daar hunne boeken vol af

[p. 7]

stonden, loeg daarbij zoo zalig uit het zedig wezen der moniken, en straalde zoo helder door de strenge plooien hunner pij, dat het gemoed van Garembrecht ervan doordrongen wierd.

Zoo vast als de staven die Garembrecht geprent had op het pergament, zoo vast teekende God de goddelijke liefde in het hert van den jongman.

En als deze, opgeleerd, wederom thuis kwam, verlangde zijne ziel naar den Schepper, gelijk een hert naar de bronne. Alles wat men hier zoet pleegt te noemen, was hem bitter als galle, en langen tijd zocht hij zijne ouders te verlaten, om ter liefde Christi in de eenzaamheid te leven.

Bidden en boeten kwam weinig met de ruwe zeden zijner stamgenoten overeen en diensvolgens zouden vader en moeder, alhoewel gekerstend, hem moeilijk uit de wereld laten gaan, meende hij. En zoo kwam het dat hij eenen heiligen list verzon en hun vroeg... of hij mocht in 't vreemde gaan om fransch te leeren.

Vonden zijne ouders deze begeerte ongerijmd voor een kind der vlaamsche en vrije kust? Vreesden zij uitheemsche zeden; listen en lagen, onraad en gespuis in de verre marken? Toch en gaven zij hem geenen oorlof en Garembrecht bleef thuis.

Maar eene stemme riep hem buiten de wereld en, al verdook hij onder een blijde wezen de bezorgnissen zijner ziel, hij en gevoelde geene rust. En ziet hoe Ons Heere zijnen dienaar ter hulpe kwam.

Eens zoo gebeurde 't, dat eene onzichtbare hand twee mooie en lichte vleugelen aan zijne schouders hechtte, en dat Garembrecht, getooid als een engel, en even blijmoedig op zijne lijze schachten, verre door de ruimte dreef. Waar ging hij naartoe? Hij en wist het niet, maar eene stemme fluisterde boven hem: ‘Vliegt, vliegt ter trouwe, en, als gij te Boheni komt, wilt mij daar rusten.’ Garembrecht was over van genoegen, maar hoe jammer toch! hij ontwiek, want hij had zijne reize alleenlijk gedroomd.

Hij gevoelde nochtans dat eene hoogere macht met

[p. 8]

hem bemoeid was, want in armen en schouders was hij zoo moede, zoo moede alsof hij werkelijk gevlogen hadde. En iederen nacht droomde hij die zelfste reize, en telkens was hij even moê.

Maar God, die zalve weet tegen elke pijne zijner uitverkorenen, versterkte de schouders van zijnen dienaar, midsgaders dezes begeerte om in de eenzaamheid te leven.

Op den dag door den Hemel daartoe geschikt, ontweek Garembrecht, rond de 22 jaar oud, ten dievelinge het ouderlijke dak, en, dragende als eenigen schat zijnen elzen reisstaf en den roggen broodkant, liet hij de Voorzienigheid waken over zijne stappen. Zoo ging en ging hij, op Gods genade, zonder te weten waar naartoe, en, dolende langs moeren en door bosschen, kwam hij aan te Kamerijk. Daar diende hij vier jaar lang, en vier jaar lang riep hem het hemelsch gezicht naar Boheni. Waar moest hij gaan? Ten Zuiden of ten Noorden, ten Oosten of ten Westen? 't Was hem onbekend, en dezen die hij te rade ging, en konden hem geen bescheed hierover geven.

Angstig, maar toch niet zonder hope, nam hij nog eens den wandelstaf en trok van daan. Nu gerocht hij nabij Sint-Quinten. Hij die aan zijne Engelen gebiedt de Heiligen op hunne wegen te bewaken, stelde daar eenen edelen man, die Oylaart hiet, op des pelgrims bane. Oylaart, zijne zending getrouw, ontving hem in zijn huis, daar hij met Boudewijn, zijnen broeder woonde, en deed zijnen gast zeer wel.

Garembrecht was daar gelukkig, of beter, hij ware het geweest, hadde eene geheime stemme hem niet altijd herhaald: Gij moet naar Boheni.

Eens, des nachts, dat hij zijnen geest bij eenen disch van hemelsche genuchten aan 't verzaden was, daar vezelde eene stemme die van 's hemelswegen kwam:

- ‘Onze Lieve Vrouw gebiedt u, stap aan stede, het land van Boheni te zoeken, en Haar ginder te dienen, zoolang als gij leeft. En wilt niet verder meer als een luiaard verschuiven, hetgene u zoo herhaaldelijk wordt aangeplicht.’

[p. 9]

Die stemme miek Gods dienaar doodverlegen. Hij wilde wel gaan, maar och! hij en wist niet waar. En de arme jongeling wierd er zoo mager van, dat Oylaart in zijne ziele bewogen wierd, en hem in dezer voegen toesprak:

- Waarom is uw wezen zoo getrokken van 't verdriet? Waarom en nut gij mijne spijze en mijnen drank niet meer, gelijk gij gewend zijt? Zegt mij welke zorge gij bekwelt? Wie weet of mijn raad u niet en zal konnen ontlasten.

En de jongeling zei:

- ‘Meester,’ zei hij, ‘Onze Lieve Vrouw heeft mij in een gezicht vermaand dat ik eene streke moet zoeken die Boheni heet, en heur daar dienen moet. Ziet! lange en zeer lange is het geleden, dat ik weg ging van mijn land en van al mijne magen om dit oord te zoeken, en niemand en is er die 't mij wijzen kan.

De Meester zei:

- ‘Weest blij te moede; daar is op mijn erfgoed een land dat Boheni heet. Morgen zullen wij het gaan bezien, en is' t bijaldien dat uwe ziel daar heure ruste vindt, zoo zal ik u dit land geven, opdat gij er moget Deze dienen die u roept.

De eerzame jongeling verzuchtte van voldoening, en loste den last zijns herten, dat de tranen erbij uit zijne oogen sprongen.

- ‘Meester,’ zei hij, ‘ik zal dit oord zeer duidelijk herkennen. Want dikwijls, toen ik er over wiegelde met dezen die mij opnam, hoorde ik zijne stemme die mij toesprak: De pereboom en dat uitgestrekte bosch met zijne diepe en donkere dalen, zullen u als teeken dienen. Daar moet gij uw kluizeke nederzetten.’

Des anderendaags, van in den vroegen ochtend, ging Oylaert met Gods dienaar naar het beloofde land, en jonde het hem ter eere Gods, met een deel van het nabijgelegen bosch.

Verheugd om zijne vondste, trok Garembrecht naar Kamerijk, vroeg aan Burchaert, den Hoogeerweerden Bisschop, om daar als eenzaat te mogen leven.

[p. 10]

't Wierd hem goedwillig toegestaan, en in dit benauwelijk land, woest en wild, vlocht hij, verre uit de oogen, een nederig celleke van takken en bladeren, dekte het met de schorse der boomen, en knielde daarin gansch alleen.

En voor den eersten keer in dit verwilderd oord, ruischte door de luisterende bladeren, en klom naar de zwijgende diepten des Hemels dit zoete woord van den zanger:

Ziet! Verre vloog ik weg, en ik verbleef in de eenzaamheid.

('t Vervolgt)

S. Dequidt