Biekorf. Jaargang 7

[p. 237]

Mingelmaren
Graantje Lek

KRAANTJE Lek, dat is de name van eene oude herberge, aan den voet der duinen, tot Overveen bij Haarlem.

's Zomers is de krane lek en druipt Jan Geerstekoorn in de schuimende pinten, om den dorst der wandelaars te laven.

Lek behoort tot den stam van leken, en 't is onder den invloed van dit bijvoeglijk naamwoord dat het dietsch lekken, laten dreupelen, tot stand gekomen is en dat wij twee gedaanten leken en lekken gekregen hebben, welke De Bo, als wissels van zachtlange en korte e, in zijn Idioticon, nevens malkaar gezet heeft.

*^**

Kraantje Lek! Wat bekoorlijk oord! Wat liefelijk hoekje oudnederlandsche grond! Wat onbedorven, stil en eenzaam plekje!

Hoe aangenaam moet het zijn daar in het voorjaar neêr te zitten, in de schaduwe van eeuwenoude beuken, als de lieve lentebloemen in 't heldergroene mos te glimmen staan, als de geluwgroene blaren op de hoornen trillen, als de schitterende bloemhoven, met hunne welriekende geuren den helderblauwen, zachten lucht doorwasemen.

Want ge moet het weten, beste lezers: rond Haarlem liggen er weinig of geen koornvelden; het ommeland van de stad is in een bloemenveld herschapen, waar de bollen tieren, voor al de bloemenkweekers van de wereld.

*^**

Beste vrienden, in Nederland moet ge reizen.

Ge en moogt niet nalaten het lieve Haarlem, eene der schoonste nederlandsche steden, te bezoeken en, eens te Haarlem, en moogt ge niet vergeten naar Kraantje Lek eene wandeling te doen.

Ge en zult uw uitstapje niet beklagen, wij durven het u verzekeren.

Ge trekt er naartoe langs Bloemendaal, een der schoonste nederlandsche dorpen, een waren bloemhof met prachtige boomen en kronkelende wandelpaden, die u bij iederen stap een versch gezicht, een oorspronkelijk hoekje natuur aanbieden.

't Is eene echte lustwarande.

Verder en verder, tusschen lieve casteelen en oudhollandsche hoeven, komt ge langs de slingerende bane, tusschen sloten en beken, aan Kraantje Lek.

Voor de herberg staat de oudste boom misschien van heel Nederland, een ware reus, die reeds vele stormen doorworsteld heeft en in wiens stam de tijd breede kloven heeft gegraven.

[p. 238]

Aan den gevel der herberge rijst de hooge duin; ge klimt altijd hooger en hooger; aan den top gekomen, staat ge te midden van een heerlijk gezicht.

De duinen zijn daar twee uren breed.

Langs den eenen kant ziet ge de zandhillen met bosschen begroeid en kleine, liefelijke landschappen, door het penseel van Ruysdaal vereeuwigd. In de verte ontwaart ge eene schemeringe van de zee, die in de zonne blinkt bij de gasthoven der badstede van Zandvoord, den vierbake der zeehaven van Ymuiden, het oorspronkelijk vertoog der ontelbare molens aan de Zaan en de torens van Amsterdam, in 't grijs verschiet.

Langs den anderen kant rusten uwe blikken op de velden en bosschen van Noord-Holland.

*^**

Bij Kraantje Lek hebt ge ook een schoon gezicht op de stad Haarlem.

Ge ziet den toren der groote kerk van Sint-Bavo boven heel den omtrek uitsteken; hij is gebouwd lijk een Belfort, naar den trant die eigen is aan al de hollandsche torens. Ge ziet ook de groote kruiskerk, heure ranke en spitsboogwendige gewelven, boven de gansche stad verheffen.

Velen meenen dat Haarlem maar een kleen stedeken en is; integendeel, 't is een stad van 56000 inwoners, die een bezoek overweerd is.

Ge zult er met genoegen het Haarlemmer Hout doorwandelen, een prachtigen bosch, met een park, waar temme damherten dertelen, met heldergroene grasperken en schilderachtige huizen met hofjes, met lange dreven onder de schaduwe van eeuwenoude boomen.

's Avonds is de bosch verlicht en 't krielt er van wandelaars, die daar een avondluchtje komen scheppen, eene wemelende menigte, eene bonte mengelinge van vreedzame en welgezinde, zedige en deftige lieden uit al de standen van de maatschappij, die allen maar een tale en spreken, te weten onze moedertale, die men bij ons in dergelijke bijeenkomsten maar zelden en hoort.

Haarlem en is niet verbasterd volgers den eisch en den zwier der fransche steden,

Wat is eene echt nederlandsche stad toch lief!

Hoe bevalllig die huizen, met hunnen oorspronkelijken bouwtrant, met hunne oudhollandsche trapgevels, met hunne rauwe steenen, door geen plaaster ontsierd.

Wat afwisselende en schilderachtige stadsgezichten en leveren die groene boomen niet, die hunne breede kruinen in de bochtige grachten weêrspiegelen, die markten en pleinen overschaduwen.

Bij eiken stap moogt ge stilstaan voor een nieuw, oorspronkelijk gezicht.

[p. 239]

Ge staat voor een tafereel, wiens schoonheid ook de hollandsche schilders heeft aangelokt, wiens heerlijkheid zij op het doek penseelden.

Scherpe daken en eigenaardige gevels, de hoek eener kronkelende strate, wat vrouwen in oudfriesche kleederdracht, eene hooge brugge over eene beschaduwde gracht, licht en donker, eigen kleur en eigen leven smelten ineen tot een lief tooneel, dat ge in der wezentlijkheid kunt smaken en ook op het doek der schilders genieten.

*^**

Haarlem is nog merkweerdig door Teylersmuseum en de kostbare schilderijen van Frans Hals, op de toogzalen van het stadhuis.

Liefhebbers van natuurkunde zullen in het Teylersmuseum prachtige verzamelingen van aardkunde-oudheden en zeldzame delfstoffen ontmoeten en liefhebbers van de kunst zullen hun beschot vinden in eene toogzaal van schilderijen, waar men geen geld en spaart om enkel meesterstukken te koopen en waar men eenige uitgelezen stukken de hedendaagsche hollandsche school ten toon heeft gehangen.

Ten stadhuize zult ge Frans Hals leeren kennen, die Rembrandt nastreeft voor den rijkdom en den glans van de kleuren, den schilder van die vermaarde schutterstukken, waarop die kloeke, geestige, heldhaftige hollandsche burgers van leven en blijdheid tintelen.

J. Seghers

ZOUDT gij raden hoe de Waals dat zeggen ‘met de schale gaan’ binst de messe?

Faire le pourchas, van pourchasser, letterlijk iets of iemand achtervolgen. - Zoo te Spiere. -

IN Fransch-Vlanderen noemt men hier en daar de aardappelen koolhofeiers.

*^**

EEN raadsel uit Fransch-Vlanderen:

't Was e keer en gibbe gabbe gudse,
en 'k gaf ze nen houw en ne snouw,
en ne weversgetouw,
en e zagersbul,
en heuren bek e was nog niet vul.

(een oven).

[p. 240]

IN T^k 2 van 't loopende jaar vinde ik in ‘Biekorf’ een Schotsch zeisel met Vlaamsche overzettinge.

Ziet hier het zeisel op zijn Engelsch:

Monday's child is fair of face,
Tuesday's child is full of grace,
Wednesday's child is merry and glad,
Thursday's child is sour and sad,
Friday's child is Godly given,
Saturday's child shall work for livin',
Sunday's child never shall want,
That's the week and the end on' t.

In 't Vlaamsch zoude men dat kunnen vertalen:

Maandag's kind heeft schoon gezicht,
Dijsendag's is minzaam wicht,
Woensdag's kind is blijgezind,
Donderdag's is droevig kind,
Vrijdag's kind een gift van God,
Zaterdag's is werk zijn lot,
Zondag's kind geen nood en kent,
Zoo is week en zeg ten end!

E.J.C.

DIXMUIDE is oud en sterk, nog sterker zal hij 't maken, die met de sterkte Gods, het hoofd komt aan te raken van 't kinderlijk geslacht, daarin de toekomst leeft, die Kerke en Land en U, o Bisschop, hope geeft.

G.G.

DEKEN De Bo, Pastor Schuermans, Biekorf, ja Duikalmanak, worden meermaals vermeld en aangehaald in den laatst verschenen uitzend van den grooten Woordenboek der Nederlandsche taal. Vijfde deel. Negende aflevering. Gulden-Haar. Bewerkt door D^r A. Beets. 's Gravenhage en Leiden, Martinus Nijhoff, A.W. Sijthoff. Batavia, G. Kolff en Comp. Gent, J. Vuylsteke. Kaapstad, J.C. Juta en Co. 1896:

Met 'n tonge en ne mond,
g'raakt me' de wereld rond.