Biekorf. Jaargang 6

[p. 209]

[Nummer 14]

Genoveva of Maria 's beschermelinge

IN de oude oude tijden leefde er te midden der uitgestrekte bosschen van Vlanderen een arme, dood arme boomvelder. Hij woonde in een kleen armtierig huizeken van plak en stak, met zijne vrouw en zijne eenige dochter Genoveva. 't Waren dood eenvoudige, maar brave, godvreezende menschen. Genoveva bezonderlijk nam uit door hare godvruchtigheid en hare liefde voor de Heilige Maria, de Moeder Gods. Sedert twintig jaar leefde zij in de ellendigste armoede en daar en was ook, menschelijk gesproken, geene hope meer op beternisse. Genoveva en hare moeder gedroegen hen daarin gelijk het deugdzame menschen doen, en hun eenigste verzuchtinge was altijd: ‘Al gelijk 't Gode belieft, hiernamaals zal 't beter zijn, 't leven is kort en de eeuwigheid zonder ende.’ Maar de vader was somtijds zoo droefgeestig en zoo ontmoedigd dat hij wanhopig morde tegen God omdat hij zoo arm was; nochtans was 't hem seffens leed en hij bekloeg zijne dwaasheid.

[p. 210]

Op zekeren dag dat hij, gelijk naar gewoonte, in den bosch ging om hout te kappen of om boomen te vellen voor den eigenaar van den bosch, en dat hij met de tranen in zijne oogen langzaam voortsukkelde, kwam hij een oud versleten ventje tegen. Hij en hadde 't nog nooit gezien en hij en hadde er geen de minste kennisse aan.

‘Mijn vriend,’ sprak het, ‘gij ziet er zoo droevig uit; 't dunkt mij dat gij weent: wat scheelt er of wat hapert er? spreekt, 'k zal u helpen, spreekt!’

‘Goede man, wie gij ook zijn moget, gij schijnt een medelijdend herte te hebben; gij zult mij helpen, zegt gij; uwe woorden doen mij deugd; maar mij helpen is al moeilijk, daarom zoudt gij moeten rijke zijn, en gij ziet er uit als of gij zelve gebrek leedt.’

‘'t Uiterlijk is zoo bedriegalijk, mijn vriend: spreekt, zeg ik u, 'k wil en 'k zal u helpen.’

‘En wel, goede man, ik ben de ongelukkigste mensch van de wereld, 'k ben zoo arme dat ik bijna geen eten en hebbe om te leven; 'k ben daarbij zonder troost, en van iedereen verlaten.’

‘Wilt gij rijke zijn, en schatten hebben, zoovele als de slotheere van den bosch?’ vroeg dat ventje, en 't bekeek den armen houtkapper met zijne twee oogskens, die straalden.’

‘Rijke zijn’ zei de man, ‘'k heb daar dikwijls van gedroomd; maar 's morgens was ik altijd de zelfste arme Job.’

‘Ja, ja, rijke zijn, en bovendien een prachtig huis bewonen, daar niets en ontbreekt om u hier op de wereld alle voldoeninge te geven.’

‘Of ik dat wille! Goede man, zeker en zou ik niets beters wenschen; maar wie zal mij zoo rijke, zoo gelukkig maken?’ ‘Ik,’ zei dat ventje, en zijn oogskens glarieden: ‘ik zal u zoo rijke, zoo gelukkig maken; maar op eene voorwaarde: gij moet mij iets geven.’

‘En wat kan ik u geven, 'k en bezitte niets, 'k en hebbe niets dat 't geven weerd is.’

‘'k Ben te vreden met weinig, geeft mij hetgene onder den grooten eeke staat, voor uwe deure, dat is mij meer als voldoende.’

[p. 211]

‘Onder den eeke... voor mijne deure,’ zoo peisde de arme man, ‘en wat zou er daar staan, 't en zij onze hond, eene oude, versletene, magere beeste. En 't is al wat hij vraagt en ik zal rijke zijn en nog vele gelukkige jaren in de weelde en den overvloed leven met mijne vrouw en mijne dochter Genoveva.... Ja, ik sla toe.’ zei hij, ‘en 'k geve 't u geerne; zult gij mij nu schatten geven?’

‘Keert nu weder naar huis:’ sprak 't ventje, ‘en al wat gij wenschen kunt zult gij bezitten: maar bij drie jaar kom ik weder om te halen wat gij mij beloofd hebt.’

De houtkapper keerde weder naar huis en van verre zag hij reeds zijne vrouw en Genoveva die tegen kwamen geloopen.

‘Maar man,’ riep de vrouw, ‘komt zeere naar huis; 't is uit met slaven en klauwieren, 't is uit met armoede en gebrek. In de plaatse waar ons huizeken stond staat er nu een prachtig groot huis en al onze kassen en laden staan proppensvol met geld. Hoe, en door wat voor oorzake dat mag geschied zijn, de Heere is 't wijs.’

‘Wel vrouwe, 'k wete het ik wel. Luistert, 'k zal 't u in korte woorden vertellen: Terwijl ik over van droefheid naar mijn werk trok, kwam ik daar al met eens een oud ventje tegen; 'k en kende het noch van knie noch van elleboge; 'k en wete niet dat ik het van mijn leven nog gezien hebbe. Dat ventje sprak mij aan en 't zei: Gij zijt bedroefd, mijn vriend, omdat gij zoo arm zijt. Ik wil u rijke maken, ja zoo rijke als de slotheere; maar gij moet mij iets geven, gij moet mij geven, hetgene onder den eeke staat, voor de deure. 'k Zal er omme komen bij drie jaar. 'k Peisde, daar en staat niet anders als onze hond en 'k stond toe en daar zi....

‘Wel, goede hemel toch!’ riep de vrouwe, en zij begon bitterlijk te weenen. ‘Onze arme Genoveva!....

‘Wat vrouwe, gij weent? wat is dat nu? heeft de vreugde uwe zinnen verdraaid?....’

‘Neen neen, ongelukkige vader, 'k ben geheel wel bij de mijnen, maar dat ventje was de duivel, ja de duivel te lijve!’ En zij weende van langs om meer.

‘Nu nu, dat 't de duivel zij, vrouwe, wat kan ons dat

[p. 212]

schelen? En dat hij bij drie jaren onzen hond hale, als hij daarmêe gediend is: 't is beter onzen hond als onze ziele. Kom, kom, droog maar uwe tranen af en kom mêe naar huis: waarmêe dat gij toch verlegen zijt.’

‘Ach! Genoveva, mijn ongelukkige dochter! bij drie jaar zal de duivel u komen halen! Och vader toch, wat hebt gij gedaan?’ En groot misbaar miek zij van wanhope en van droefheid.

‘Genoveva! Genoveva! stond ze onder den eeke misschien?’ vroeg hij angstig: ‘vrouwe spreekt, was 't zij?’

De vrouwe en kon niet spreken, maar te midden al haar snikken en weenen nikte zij gedurig nikken en de vader viel in onmacht bij zijne vrouwe op den grond.

Genoveva stond als een standbeeld, met hare twee handen op hare borst en hare twee blauwe oogen naar den hemel.

‘Genoveva! Genoveva! mijne lieve dochter! vergiffenis!’ smeekte de vader, als hij wat bekomen was, en hij kroop voor haar op zijne twee knie'n.

‘Ach vader, ik vergeve het u,’ zei Genoveva, zoo zoete als een engel: ‘gij hebt u door den geldduivel laten bekooren en hij heeft u deerlijk overwonnen; maar, zijt gerust; ik zal wel weten te maken dat hij aan mij niet en zal kunnen. Die op God betrouwt en vreest den duivel niet.’

Er viel een zwaar pak van den houtkapper zijn herte, omdat hij zijne dochter alzoo hoorde spreken; hij kreeg weder moed en zelve de vreugde kwam wêere in zijn herte om al de rijkdommen, die hij nu bezat. Zijne vrouw ook was gestild en min bedroefd, en ze keerden alle drie naar huis.

De drie jaren waren als een rook voorbij en de duivel ging komen om Genoveva te halen.

Binst die drie jaren hadde de brave dochter gedurig gebeden en gevraagd dat Maria haar zou bijstaan, en nu stond zij daar, geheel in 't witte gekleed, onder den ouden eeke, en rond om haar hadde zij op den grond met haar roozenhoedtje eenen kring geteekənd in het zand. Vader en moeder zaten in huis op hunne knie'n voor 't beeld

[p. 213]

van Onze Lieve Vrouw en baden en weenden al door een, dat 't hertscheurend was om zien.

Al met eens verduisterde de lucht, de aarde beefde en schokte, zoo dat 't huis dreigde in te storten; zij baden en weenden voort als of er niets en gebeurde; de donder kletterde en de bliksem sloeg den eeke in spaanders. Maar Genoveva bleef ongedeerd en vader en moeder stamelden voort hun gebed. Daarop verscheen de duivel, onder de gedaante van een wangedrocht met leeuwenmuil en drakensteert, en hij riep: ‘Geeft mij uwe dochter, of ik verbrijzele u gelijk koorne onder den molensteen; rap!’

Genoveva las haar rozenhoedtje rustig voort en vader en moeder sidderden en beefden van angst en schrik, maar zij baden immer voort.

De duivel was woedend en spoog vier en rook uit neuze en mond en zijn steert sloeg zoo geweldig op de eerde, dat honderd jaar nadien de put nog te ziene was, dien hij door 't danig slaan gemaakt hadde.

‘Voor de laatste maal,’ riep hij: ‘uwe dochter!’

‘Weest gegroet Maria,’ zei de bevende stem der verschrikte ouders. ‘Bidt voor ons, arme zondaars,’ bad Genoveva onder den boom.

‘Gij hebt mij overwonnen, o machtige Vrouwe,’ grimde de duivel, ‘maar ik moet mij toch wreken. O zoete wrake!’ En hij trok den schamelen hond zijn lijf in flarden en slunsen en hij verdween in wilde kringen over de bosschen.

Nog lange stond Genoveva, als een toogbeeld van godvruchtigheid, te bidden en te lezen op haar roozenhoedtje. Lange nog zaten vader en moeder geknield voor 't Mariabeeld. Doch eindelijk, als 't avond gerocht en de zonne onder was, kwam de vader en daarna de moeder buiten gesukkeld en gingen bij Genoveva die nog altijd in heur gebed verslonden was.

‘Genoveva, mijn kind,’ zoo sprak de vader, ‘God zij gedankt en zijne heilige Moeder; de duivel is weg, alle gevaar is voorbij. Nu zult gij met ons gerust en in vrede kunnen leven, wij zijn rijke en wij zullen gelukkig zijn te gare.’

[p. 214]

‘Vader’ zei Genoveva, ‘'t is waar, nu zijt gij rijke, maar ik en zal van dien rijkdom niet genieten, en daarom zal ik u dezen avond nog verlaten. Ik en wille onder het dak niet slapen van een huis dat door den duivel gebouwd is, noch leven van het geld dat door de helle geschonken wierd. Ik verlaat u, leeft met moeder gelukkig te gare, zoo lange als 't God zal believen; ik en behoor u niet meer toe; gij hebt mij verkocht, verpand aan den duivel. Maria heeft mij verlost, haar behoor ik van nu af, uwen zegen als 't u belieft vader, een kruisken moeder.’ En Genoveva weende bitterlijk en zij vertrok geheel in 't wit gekleed, gelijk zij was, met haar roozenhoedtje in hare handen.

('t Vervolgt)

J. Leroy