Biekorf. Jaargang 5

[p. 81]

[Nummer 6]

De slag der Gulden Spooren

DE slag van Kortrijk is de oorsprong van Belgenland, zeggen onze schrijvers (Namèche, David). ‘De Nederlanden vinden hunnen oorsprong in de gemeenten: de Vlaamsche gemeenten hebben den grondsteen geleid van een nieuw gebouw, eenen onafhanklijken Staat, door den band te breken die ze met Vrankrijk vereenigde (C. Moeller, Cours d'histoire politique, V^e deel, bl. 157).’

Artevelde trachtte die landen te vereenigen om voortdurend onze streken tegen de zuiderburen te bewaren. ‘De Hertogen van Burgondiën mieken dat groot gedacht het kunne, voerden het uit, en zoo waren zij Vlaamsch in hunne staatkunde (C. Moeller, V^e, bl. 158).’

Sedert de Hertogen van Burgondiën zijn de Nederlanden, is Belgenland zijnen gang in de geschiedenis voortgegaan. Zoodat de Guldenspoorenslag het begin is van eenen nieuwen Staat, de oorsprong van het Rijk der Nederlanden, van Belgenland: met dien slag begint de strijd om leven of dood van Vlaanderen tegen Vrank-

[p. 82]

rijk, en die strijd is de reden van ons bestaan geworden, zoo verder nog klaarder zal blijken.

‘Zonder die roemvolle zege,’ zei David, ‘ging de geschiedenis van Europa eenen anderen weg in.’

Om die verdere uitwerkselen goed voor oogen te krijgen, laat ons inzien wat de latere tijden ons getoond hebben.

In de laatste eeuwen heeft men gedurig gezorgd om het evenwicht te bewaren onder de Staten van Europa. En wie wilde meestendeels de overmacht verkrijgen? Vrankrijk en altijd Vrankrijk. Zoo was het in deze eeuw onder Napoleon I, zoo onder Lodewijk XIV die alleen in de wereld wilde heerschen (‘il rêvait la monarchie universelle’), zoo onder Frans I. Zoo ook wilde Philips de Schoone in gansch Europa meester spelen, ja Philips-Auguste zocht reeds de Nederlanden binnen te palmen. Die gestadige zucht naar uitbreidinge en opperheerschappij schijnt in Vrankrijk gebleven te zijn van af den tijd van Karel den Groote, die geheel het Westen gewonnen had: de Franschen meenden dat zij de opvolgers waren der roemrijke Franken en de Ridderromans voedden aanhoudend dat gedacht.

Wij weten hoe dikwijls de landen van Europa moesten samenspannen tegen Vrankrijk en hoe de strijd meestendeels bij ons gestreden wierd. Te Waterloo hielpen wij Napoleon verslaan. Onder Lodewijk XIV hadden wij genoeg te lijden, alsof wij het moesten boeten dat die koning zoo geduchte vijanden vond in Holland, waar onze vroegere macht en roem overgegaan was. Onder Frans I waren het de Nederlanders die krachtigst van allen Keizer Karel hielpen winnen. In de laatste middeleeuwen konden de Engelschen en de Nederlanders, de Vlamingen bijzonderlijk, Vrankrijk goed intoomen, maar onder Philips den Schoone stond Vlaanderen gansch alleen en won gansch alleen den strijd.

Hoort nu wat de Munteschrooder en zijne Franschen te dien tijde in hun hoofd staken: de zelfde heer Boutaric vertelt het ons vol bewonderinge (bl. 410-414, 434),

‘Philips de Schoone’ zegt hij, ‘had geerne meester geweest tot aan den Rijn. Hij bezoldigde het meeste deel

[p. 83]

der Duitsche vorsten, en zijnen invloed voelde men gansch Europa door. In zijnen tijd reeds wilden de Franschen van de beschaafde wereld één koninkrijk maken, het hunne (“monarchie universelle”), voor 't geluk van 't menschdom, en zij meenden dat het ook Philips zijn gedacht was. En inderdaad, die koning vrocht om zijnen broeder Keizer van Duitschland te maken en trachtte alles meester te worden.’

Ware nu Vlaanderen ‘de hinderpaal niet geweest waartegen Philips' plannen in duigen vielen (Boutaric),’ hadden de Franschen onze streken kunnen inpalmen, zoo zou Duitschland van in de middeleeuwen, dat volk gedurig moeten bevechten hebben: dan reeds verzekerden wij het evenwicht onder de landen van Europa, als niemand nog op evenwicht peisde. En wat zou Engelland gekunnen hebben in zulk geval tegen Vrankrijk? Ongetwijfeld dus ging de geschiedenis van Europa eenen anderen weg in, ware het Fransche leger te Kortrijk in de bloedmeerschen niet verzonken. Aldaar bijgevolg, en later altijd hebben wij meer dan ons deel gedaan, meer dan ons deel geleden, ter verdediging van de gemeene belangen der volkeren, tot nut bijzonderlijk van het Duitsche keizerrijk, dat eertijds aan onze gewesten den naam gaf van ‘Vormauer (voormuur) des Reichs.’

Sedert den Spoorenslag was de strijd tegen Vrankrijk altijd de reden van ons bestaan, en nu nog is onze onafhankelijkheid een gevolg van die eeuwenoude worstelinge te Kortrijk begonnen, en meêgaande ook eene eene belooning, ons van wege onze geburen voor bewezene diensten verschuldigd.

Uit dat alles blijkt eindelijk, hoe wij niet moeten verwonderd zijn als wij hooren dat Vrankrijk heden nog nijdig op ons blijft loeren en ons landeken zou willen van de wereldkaart vagen.

De slag van Kortrijk wordt door de geleerden ook aanzien als de zegepraal der gemeenten tegen Philips-den-Schoone, die hunne vrijheden wilde inkorten: onze vaderen trokken naar het slagveld zeggende ‘dat zij in dienstbaarheid niet en wilden vervallen.’ ‘La nation Flamande entière repoussait l'oppression à laquelle partout

[p. 84]

ailleurs la masse entière de la race humaine était livrée’ zegt Simonde de Sismondi, (Histoire des Français, VII^e deel, bl. 389).

Hunne eerste overwinning miek de Vlaamsche gemeenten sterk, 't was het begin van eenen reuzenstrijd voor de vrijheid tegen de koningen en de edele leenheeren, strijd die in geheel Europa weêrklank vond. ‘Maar,’ zegt Guizot (Histoire générale de la civilisation en Europe, 10^e les, bl. 195), ‘de gemeenten van Vrankrijk en elders moedigden de Vlamingen genoeg aan, doch lieten ze alleene vechten: de heeren wonnen, zonder nochtans geheel meester te blijven: want men moest die kleene gemeenebesten erkennen, ze als leden in den Staat aanveerden.’

De uitslag van dien strijd was, bij ons die hem gestreden hebben, bijzonder belangrijk: want de Nederlanden, uit de Vlaamsche gemeenten gesproten, zijn eraan hun onafhankelijk bestaan verschuldigd, en de gemeente-instellingen bleven in Belgenland bloeien tot aan de Fransche Omwentelinge, terwijl ze bij onze Noorderbroeders in deze eeuw nog voortleefden.

De Groening-couter eindelijk heeft het bestaan der Vlaamsche beschavinge verzekerd, dier beschavinge door onze vaderen rondom hen gedurig verspreid, zoodat men met recht gezeid heeft dat Vlaanderen in het Westen dezelfste edele rol eens speelde als Griekenland in 't Oosten.

Daar heeft de lezer nu wat de beste geschiedschrijvers ons leeren wegens de beteekenis van dien veelbesproken veldslag van Kortrijk.

K. Van Houtte