Biekorf. Jaargang 4

Een nieuwe vlaamsche Bijbel

EEN merkweerdig vlaamsch gewrocht is op het getouwe: de gewijde wetenschap gaat in 't korte verrijkt worden met eene vlaamsche vertalinge mitsgaders vlaamschen uitleg van het heilig Schrift: immers, het alombekende werk van den beroemden hoogleeraar Beelen zaliger, dat door even bevoegde mannen zal voortgezet en voltrokken worden.

Voor wat den trant van de verdietschinge betreft, de strekkinge van den uitleg en de voorwaarden van aankoop, ga eenieder de voorboodschap van het werk te rade: zij belooft bondigen, duidelijken en grondigen arbeid; wij voegen erbij dat de geleerdheid van de uitgevers er ons borge vooren staat.

Het is een allerkostelijkste werk te wege, voor vlaamsche priesters die op degelijke Bijbelgeleerdheid gemunt

[p. 363]

zijn, en die, over 't algemeen, klagen dat er geene volledige en voldoende vlaamsche vertalinge met uitleg van geheel het heilig Schrift en bestaat. Nog meer, de vlaamsche Bijbel is een werk, dat aan de begeerte beantwoordt die Z.H. Leo XIII, in zijnen laatsten omzendbrief aan al de Bisschoppen der wereld, uitgedrukt heeft; en ten anderen een werk wiens voorstel door HH. HH. den Aartsbisschop van Mechelen en den Bisschop van Brugge met geestdrift aangemoedigd wierd, en wiens uitvoering, even als het werk van Beelen, met de aanbevelende goedkeuringe van al de Bisschoppen van Belgenland zal voorzien zien.

Doch Biekorf en wilt maar de aandacht van zijne lezers trekken op de aangelegentheid en de belangrijkheid van dezen nieuwen vlaamschen Bijbel voor de vlaamsche beweginge, voor de vlaamsche tale, voor de vlaamsche letterkunde, en voor de vlaamsche wetenschap.

De nieuwe vlaamsche Bijbel is een werk van baanbrekers, van mannen die een gedacht en eene beweginge, zooals het vlaamsch gedacht en de vlaamsche beweginge, meer vooruithelpen dan het geschreeuw of het gejammer van de vier Vlanderens t' hoope: schreeuwen of jammeren en is maar bewegen ter plekke zelve; werken zooals de verdietschers van het heilig Schrift, is vooruitschrijden, en toen nog met reuzenstappen.

De nieuwe vlaamsche Bijbel is een dier werken die doorslaanden invloed hebben op de tale waarin zij geschreven zijn, zoodanig dat zij aan ieder woord en aan iedere wendinge die erin gebruikt zijn als het lood en den stempel geven om als gekeurde en echte stoffe door te gaan. De invloed van zulke grootsche werken op de tale is zoo krachtig dat, komen zij op ten tijde der wordinge eener tale, zij bestand zijn, aan die tale haren plooi te geven en ze voor goed vaste te stellen: zoo is het dat het duitsch door de vertalinge des Bijbels van Luther, en het italiaansch door de Divina Commedia van Dante gemerkt en geijkt geweest zijn.

De nieuwe vlaamsche Bijbel is een dier groote wetenschappelijke werken, die in eens eene tale in eeren

[p. 364]

en achtinge brengen, bij al wie niet ziende blend of niet stelselmatig vijandelijk gezind en is. Zulke werken geven trouwens getuigenisse dat eene tale werkelijk letterkundig en wetenschappelijk is en geen bargoensch of stratetale.

De nieuwe vlaamsche Bijbel is een dier werken die bewijzen dat er ook eene vlaamsche wetenschap bestaat.

Tot over twee honderd jaren had Vlanderen eene eigene kunste die de wereld door beroemd was. De eigene landsaard in de kunste is verdwenen, in Vlanderen gelijk elders. De wetenschap ook is wederlandsch geworden. Doch men spreekt nog van duitsche wetenschap, fransche wetenschap enz., en om geen andere reden dan dat zij door duitschers, door franschmans in eigene tale beoefend wordt.

Wij zien dus den dag te gemoet dat men ook van vlaamsche wetenschap zal spreken. Want de nieuwe vlaamsche Bijbel getuigt dat er een jong geslacht van vlaamsche geleerden opkomt, die moedig genoeg zijn om den franschen stroom op te varen, onbaatzuchtig genoeg om voor meerdere geldwinste hunne vaderlandsche tale niet te doen zwijgen, ootmoedig dat is grootmoedig genoeg om met geenen vreemden en geleenden blaai te pralen, verstandig genoeg om te weten dat alwie zijne tale meester is nooit duidelijker uiteen en doet noch beter verstaan en wordt dan in zijne eigene sprake, bijzonderlijk daar het vertalingen geldt.

De nieuwe vlaamsche Bijbel is een dier werken die eene eere en een roem zijn voor gansch een volk en voor gansch een land. De Bijbel is de schat en de eigendom der kerke en zoo is de vlaamsche, de duitsche, de fransche Bijbel de eigendom en de schat van het vlaamsch, het duitsch, het fransch katholiek volk. Het is een katholieke landsboek. 't En zijn maar de groote volkeren, of gewezen groote gelijk de Polakken, die hem bezitten: gisteren ontbrak die katholieke landsboek nog aan Vlanderen, morgen zal het hem hebben.

En wat voor eenen uitverkorene! Onder al de vreemde vertalingen met uitleg en bestaat er geen éene, zoo getuigen de deskundigen, die eenigszins te vergelijken is met die van Beelen, den vorst der schriftgeleerden van

[p. 365]

onze eeuw, en den vader van ernstige schriftgeleerdheid in ons land. Ongetwijfeld zullen de mannen die zijn werk voltrekken hun uiterste beste doen opdat hun werk niet en zou afsteken bij het zijne en opdat Vlanderen alzoo de uitgelezenste vertalinge en uitleg van het heilig Schrift zou hebben die in de wereld bestaan.

Om te sluiten met eene voorspellinge, wij zijn genegen om te zeggen dat de vervlaamschinge der Bijbelgeleerdheid navolginge zal vinden in andere vakken. Dit is immers de gang der zaken: voorbeelden, bijzonderlijk als zij van zoo hooge komen, trekken; ten anderen, de eene beweginge brengt de andere bij: de vlaamsche Bijbel te wege is er zelf een bewijs van. Het is om zeggens de laatste schok van eene vooruitloopende beweginge, die over twintig jaren de vlaamsche wetenschap begon voorwaard te stuwen. De eerste stoot wierd gegeven aan het uiterste uiteinde der wetenschap, dat is door de wetenschaplooze of liever leerende jeugd. Die stoot heeft de wetenschap zelve in beweginge gebracht en, waar hier waar daar, vlaamsche wetenschappelijke werken doen ontstaan: in de taalkunde, de werken van Gezelle, De Bo, Joos, Craeynest en Dassonville; in de natuurkunde, de werken van Martens; in de kruidenkunde, de werken van Samyn; in het rechtswezen, de werken van Obrie; in de wiskunde, de werken van De Visschere; in de humaniora, de vertalingen van Verdoodt; in de staatkunde, de werken van De Gryse. En sedert gisteren, heeft de koninginne der wetenschappen zelve, de Bijbelkunde, den stoot ontvangen.

Maar verhevene en vaste wetenschappen, als de Bijbelkunde, en ontvangen den schok niet, zonder hem weder over te zetten en eene nieuwe beweginge te veroorzaken. Slacht het stoomgevaarte, dat daar op de ijzeren bane, met eenen geheelen sleep wagens bachten hem, stille staat. Een wagen komt op den achtersten gevaren en ge hoort den schok van wagen tot wagen voortzetten, tot dat hij op het zware en rotsvaste viergedrochte stuikt. Dit laatste trilt, ja, maar het ketst de beweginge terug, en ge hoort de wagens weêre, van den eersten tot den laatsten, tegen elkander botsen.

[p. 366]

Zoo ook, 't is onze hope, zal het omkomen met de vlaamsche beweginge in de wetenschap. Ze is van omleege naar omhooge gestegen; nu dat zij aan het uiterste toppunt gerocht is, zal zij weêrekeeren, en daar het van omhooge naar omleege is, zooveel te rapper en zooveel te krachtdadiger.

De vakken der wetenschap die nog slapen of wakende rusten, zullen in roeringe geschud worden, en, als de tijd zal gekomen zijn, zullen de stoffen veerdig liggen om het hooger en het middelbaar onderwijs zoo vlaamsch te maken als het leegere.

Dit is de wensch van alle goede Vlamingen, en de bewerkers van den nieuwen vlaamschen Bijbel hebben deftig tot de verwezentlijkinge van dien wensch gewrocht.

Eere aan hen en goed heil aan hun werk!

Leo Beyls