Biekorf. Jaargang 4

[p. 268]

Alcarazza

ALCARAZZA, dat zijn leemen vaten, in 't Oosten van ouds en eeuws en nu nog in gebruik, die gatig zijn en met water in de huizen gezet worden, om door hunne uitwaseminge de lucht te verkoelen.

Gatige vaten worden in overgroote hoeveelheid tusschen de oudheden gevonden.

Welke was hunne bestemminge?

Sommige geleerden beweren dat al die vaten als Alcarazza gediend hebben.

't Ware dwaas te veronderstellen dat die macht van vaten gebruikt wierd om water te verdampen.

De ouden en hebben voorzeker maar de noodige vaten tot verkoelinge gebezigd.

Die vaten zijn gebakken uit harde, groeve, onsmeltbare leemeerde.

Waartoe hebben ze gediend?

_**_*

De geleerden antwoorden tweederlei wijze op die vrage.

Die vaten dienden in de oude tijden als huisgerief. In hunne onvolmaakte, onhebbelijke gedaanten geven zij 't bewijs van eenen weinig gevorderden stand van beschavinge.

Andere geleerden hebben de vrage anderszins opgelost.

Die gatige vaten en konden als huisgerief geen dienst doen.

Die vaten wierden met opzet groef gebakken en ze wierden in de grafsteden der overledenen neêrgeleid.

Geen de minste getuigenisse en geven zij van de min ontwikkelde beschavinge van 't menschdom.

Laat ons over die tweede antwoorde verder bescheed doen.

_**_*

Al dat groef en gatig gerief, van gebakken eerde, en was voor de huiselijke noodwendigheden geenszins geschikt.

Die vaten en konden noch water, noch eenige andere vloeibare stoffe bewaren.

[p. 269]

Moest er spijze of drank in staan, de overblijfsels en de uitwasemingen zouden in de kleene gaten blijven steken en in korten tijd een bedorven geur verspreiden.

_**_*

Waartoe hebben de ouden ze dan gebezigd?

Zij hebben die vaten gebezigd om er spijze of drank in te zetten bij de lijken der overledenen.

Al wat in de grafsteden geleid wierd en moest niet fijn gemaakt zijn.

De ouden geloofden dat het in 't ander leven van 's zelfs herschapen en voltooid, handig en schoon wierd.

Van tijd tot tijd vernieuwden ze de giften, en 't is daarom dat ze zooveel groeve en goedkoope vaten van doen hadden.

Ze en schonken aan de overledenen, aan de andere zijde van het graf, niet enkel spijze en drank: maar ze gaven hun ook hun allaam meê en hunne wapens.

Nogmaals, 't en was 't beste en 't schoonste niet dat de levenden aldus wilden verpanden: 't was altemale nagemaakt goed.

Legden ze een zweerd, 't en was niet geslepen; 't was van leelijk ijzer: 't moest toch in 't korte beroesten; de lemmer en was aan den hecht niet vastgemaakt; geen levende en had het tot den strijd kunnen bezigen.

Zelfs eerden wapens, leemen namaaksels, wierden nevens de lijken neergeleid, om de echte wapens te verbeelden.

Legden ze een zeefde, 't en waren geen gaten in: zwarte stippen moesten de plaats der holen aanwijzen.

Veel allaam was ook met eerde en steen nagemaakt.

_**_*

Op al die vondels der oudheid hadden zekere geleerden een geheele leeringe gebouwd.

't Stond vast en zeker: de menschen waren uit hunnen eersten, oorspronkelijken stand van wildheid, trapwijze, door de opvolgende tijdperken van steen en metalen, van verbeteringe tot verbeteringe, tot de beschaafdheid bedegen.

Ze vergaarden hunne bewijzen, steenen werktuigen, groene eerden potten en scherven, in de puinen van

[p. 270]

Troja, door Schliemann, tot Hissarlik, in kleen Asia, ontdekt.

Wapens en huisgerief, 't en was al maar armtierig, en 't bleek zonneklaar dat het menschdom in die tijden maar weinig ontwikkeld en was.

Zoo was het oude Troja nu een bolwerk van het Darwinism geworden.

Maar Troja moest wederom zwichten voor het houten peerd.

't Is dezen keer een Duitsche hoofdman, Botticher van München, die Troja ingenomen heeft.

Troja is in duigen gevallen.

't En was geene oude, versterkte stad, die Schliemann tot Hissarlik had gevonden: 't was enkel een doodenheuvel, een overgroot kerkhof!

't En was geen gebezigd huisgerief, 't en waren geene eigentlijke wapens, die men daar gevonden heeft, maar van dat slag van groene, eerden voorwerpen: offeranden van de levenden aan de dooden.

Geen krijgskundige, die zonder willekeur oordeelt, en kan in de ontdekte puinen, de oude muren eener versterkte stad erkennen.

De ontdekkinge van Troja, waarover zoovele zegeroepen in Europa wêerhelmden, ze behoort voortaan tot dat slag van zeisels en vertellingen, wanof men zeggen mag: hij klapt van Duimke.

Nevens de vaten die men in de graven vindt, kan men elders andere vaten opsporen, die van de zelfste tijden herkomstig zijn: ze en loopen niet uit; ze zijn van fijne, smeltbare eerde gebakken, verglaasd, keur-en kunstvol versierd en opgedaan. Ze en zijn van geene wilde handen gemaakt: men vindt zelfs gulden voorwerpen, die zoo fijn gedreven zijn, dat de goudsmeden onzer eeuwe erop verstomd staan.

_**_*

De waarheid?

Zoover men wetenschappelijk kan opklimmen, vindt men beschaafde nevens onbeschaafde volkeren wonen, even als nu.

[p. 271]

De opvolgentlijke tijdperken van steen en metalen en hebben nooit bestaan: de volkeren der oudheid, moesten ze terug keeren, zouden hertelijk lachen, met dit verziersel der aanhangers van de ontwikkelingsleer.

J. Claerhout