Biekorf. Jaargang 4

Mingelmaren

DE benaminge van mijn Eerw. Heere Edm. Van Lede als pastor van Sint Salvators brengt wederom in het geheugen dat, over schier honderd jaar, den 5den in herfstmaand 1799, onder de fransche verdrukking, onze prachtige hoofdkerke tegen de dwaze en Goddelooze vernieling behouden wierd door den ijver, den moed en de krachtdadigheid van Heer Pieter Van Lede, mogelijks wel verwant met den nieuwen herder.

't En schijnt ons niet ongepast die edelmoedige daad uit den vergeethoek te halen, waarin zoovele vrome gebeurtenessen van Brugge's verleden begraven liggen. - Hoevele en zijn er niet die geen enkel woord en weten van hetgene voorenviel in onze stad binst den Beloken tijd; en wanneer zal er hem iemand aan toeleggen om die droeve gevarenessen te boeken?-

Men leze over den Heer Pieter Van Lede in J. Gailliards Ephémérides Brugeoises het LVIIste hoofdstuk; en in Karel Verschelde'ns belangrijk werk ‘de kathedrale van Salvators’ het zesde hoofdstuk. Ter bewarenesse drukken wij hier zijn doodbeeldeken over:

‘Bid voor de ziel van mijnheer Petrus-Ignatius-Josephus-Maria Van Lede, te Brugge geboren den 23 Februari 1768, daer overleden den 6 November 1836; den eersten en lestlevenden der koopers van de parochiaele kerk van S. Salvator, waer door zy voor haere vernietiging behouden is. Nae het Concordaet van 1801, uyt herkentenis, tot Kerkmeester der zelve gekozen, oefende hy de bediening van Boekhouder uyt. Behalven deze kerk, zyn

[p. 175]

het Prinselijk Beggynhof, de Bogaerde- of Knechtjes Stede-School en het bisschoppelijk Seminarie (nu bisschoppelyk Paleys) aen hem hunne behoudenis, en de tweede Zondag School, nevens de Pottery, haere opregting verschuldigd. God geeve zyne ziel d'eeuwige rust.

Heer wees my gedachtig, en vergeet de goede diensten niet, die ik in het huys van mynen God bewezen heb.’

II Esdras, XIII, 14.

Heer Pieter Van Lede was dus de eerste en lestlevende der koopers van Salvators; zijne medekoopers waren Hubrecht De Clerck, bakkersbaas, en Joseph Lauwers, kuipersbaas. De kerke en het kerkhof te zamen, groot 1 gemet en 16 roeden, of in hedendaagsche mate 68 aren en 41 hondersten, wierden hem toegeslegen tegen 13.001.000 fransche ponden, betaalbaar in drie keeren, in papierengeld. Door het verlies van 99 en 2/5 ten honderden dat alsdan op fransche ‘Bons’ gekomen was, verviel het wezentlijk bedrag op 78.006 pond.

De kosten van inboeken, schatten en andere, beliepen tot 53,52, dat is te samen 83,358 pond fransch of 6,843,6 pond wisselgeld.-

Er dient nog wel gemeld te worden dat heer Pieter Van Lede, hoofddienstman bij het beheer van Westvlanderens handvesten, een groote minnaar was van kunsten, wetenschappen en tale; en dat hij uitmuntte in het opzoeken der oudheden van Brugge.

De ellendeling, die in den franschen tijd, de dweerschstukken afzaagde van de kruisen op verscheiden heiligdommen, waaronder O.L. Vrouwe kerke, te Brugge, wierd door het volk de kruisduivel geheeten.

ONZE heilige Vader de Paus Leo XIII, heeft de vroegtijdige dood vernomen van den Zeer Eerw. Vader Marques van Thorhout, en, medelijden hebbende met de nieuwgestichte christenheid van Opper-Congoland, heeft hij, den Zeer Eerw. Vader Victor Roelens tot de weerdigheid van Provicaris dier streke verheven en hem tot algemeenen bestierder der zendinge uitgekozen.

Deze geloofsbode wierd in 't jaar 1858 te Ardoye in West-Vlanderen geboren, hij leerde te Thielt, trad naderhand in het klooster der Witte Vaders van Algiers, en lei er in 1881 zijnen eed af van getrouwigheid aan de zendingen van Africa en Congoland. De heilige priesterwijdinge wierd hem ten jare 1885 toegediend, en, na hier en daar verschillige bedieningen uitgeoefend te hebben, vertrok hij te zamen met vier andere geloofsboden naar Opper-Congoland (ziet Biekorf 3^e jaarg. blz. 78, 95 en 191). Hij

[p. 176]

kwam er op het einde van Schrikkelmaand 1892 toe, en ging stand nemen dicht bij de burcht van hoofdman Joubert, in het dorp Sint Lodewijk, dat al den Westen, Zuidwaard van het Tanganikameer ligt.

Het werk dat hij daar verricht en de hulpe die hij aan hoofdman Joubert verleend heeft, staan bekend door zijne allerbelangrijkste brieven die in tijd- en dagbladen gedrukt wierden.

God beware onzen geliefden Vlaming lange jaren, en vordere hem in zijn lastig maar edelmoedig werk!

Eere aan zijne bloedverwanten! eere aan West-Vlanderen, dat al zoo vele ijverige geloofsboden aan Opper-Congoland geschonken heeft.

_**_*

De Eerweerde Vader Banckaert S.J. geboortig van Brugge en geloofsbode in Indiën, is door zijne oversten verheven tot bestierder der zendinge van Calcutta in West-Bengalen.

't VOLK van Zevecote en ommelands heeft eenen goeden middel om brandwonden te genezen.

Gij maakt uwen vinger nat met speeksel, gij teekent één of meer kruisen over de wonde, tikt de hand of het verbrande lidmaat, langs de vier kanten der wonde, binst dat gij het volgende gebedeken opzegt.

Sint Laureins van 't Marialand,
is gekomen in ons Nederland,
gansch gebledderd en gebrand,
wilt dit afteekenen met uw gebenedijd' hand,
dat 't niet verder in en brandt.

VRAGE:

kerepap koud,

veertien dagen oud,

Hoe heeten ze de deên te Brugge?

Antwoorde:

Op 't vier

lijk hier.

_**_*

Vrage:

Karel Keizer had en hond

grijs grauw ende bont

Ra(a)dt hoe heet Karel Keizers en hond?

Antwoorde:

Radt hoe.